Buradasınız
Kıdem ve İhbar Tazminatlarımızı Hesaplayalım
Kapitalizmin tarihindeki en büyük ekonomik krizlerden birini yaşıyoruz. Tabii ki kriz deyince akla hemen yoğun işten atmalar, işsizlik, hak gaspları, yoksulluk, açlık ve emperyalist savaşlar geliyor. Tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de milyonlarca işçi işini kaybetmiş, sosyal hakları talan edilmiş ve açlığa mahkûm edilmiştir.
Peki, işyerlerimizde işten çıkarmalarla karşı karşıya kaldığımızda neler yapmamız gerektiğini biliyor muyuz? Yoksa işten atıldığımızda sadece “nereye imza atacağım?” sorusunu mu soruyoruz? İşçi kardeşler bilmeliyiz ki yasalara göre patronlar kendi keyiflerince işçi çıkartamazlar. Yani bunu gerekçeli bir nedene dayandırmak zorundalar. Yasalarda kısmi de olsa belli güvencelerimiz bulunuyor, gerekli hukuki yolları sonuna kadar kullanmalıyız.
İşten atıldığımızda ihbar ve kıdem tazminatı da hak ediyoruz. Kıdem tazminatı iş sözleşmesinin sona ermesi sonucunda işçinin yıpranması karşılığı geleceğini güvence altına almak amacıyla ödenen bir tazminattır. İşçinin bu tazminatı alabilmesi için, iş sözleşmesinin feshedilmesinde belli koşulların yerine gelmesi gerekiyor.
Kıdem tazminatına hak kazandıran fesih halleri şunlardır:
İş Kanununa tâbi işyerlerinde, bir yıldan fazla çalışan işçinin iş sözleşmesinin;
- İşveren tarafından İş Kanununun 25/1-3 ve 4. bendinde gösterilen sebeplerle feshedilmesi,
- İşveren tarafından İş Kanununun 17. maddesine göre feshedilmesi
- İşçi tarafından İş Kanununun 24. maddesi uyarınca feshedilmesi,
- Muvazzaf askerlik hizmeti dolayısıyla feshedilmesi,
- Emeklilik, yaşlılık, malullük veya toptan ödeme almak amacıyla feshedilmesi,
- Kadın işçilerin evlenmeleri halinde, evlendiği tarihten itibaren bir yıl içinde, evlilik nedeniyle feshedilmesi,
- İşçinin ölümü nedeniyle feshedilmesi (kıdem tazminatı bu durumda mirasçılarına ödenir).
Peki, hangi hallerde kıdem tazminatına hak kazanamayız? Bu maddeler ise şöyle:
- İşçinin istifası veya işi terk etmesi
- İşveren tarafından İş Kanununun 25/2 maddesine dayanılarak çıkartılmak
- Belirli iş sözleşmesinin, sürenin bitimiyle kendiliğinden sona ermesi
- İş sözleşmesinin karşılıklı anlaşma (ikale) ile sona erdirilmesi,
- İş sözleşmesinin yasadışı grev veya direniş nedeniyle feshedilmesi,
- İş sözleşmesinin son bulduğu tarihte işçinin çalışma süresi bir yılı doldurmamışsa işçiye kıdem tazminatı ödenmez.
Kıdem Tazminatı Nasıl Hesaplanır?
Kıdem tazminatı işçinin çalışma süresince geçen her bir yıl için, giydirilmiş son brüt ücretinin 30 günlük tutarıdır. Bir yıldan artan süreler için ise aynı ücret üzerinden ortalama yapılarak ödeme yapılır. Giydirilmiş ücretten kasıt; işçiye verilen ikramiye, prim, yakacak yardımı, yol parası, yemek, giyim, aile, çocuk, konut yardımı gibi ek ödemelerin dâhil olduğu ücrettir. Süreklilik göstermeyen yardımlar kıdem tazminatı hesaplamasına dâhil edilmez. Kıdem tazminatı brüt ücret üzerinden hesaplanır ve binde 6 oranında damga vergisi kesilir.
Kıdem tazminatı hesaplamasına bir örnek verelim.
Örneğin işçinin bir işyerinde çalışma süresi “1 yıl + 1 ay + 19 gün” olsun. Son aldığı aylık brüt ücreti de 1200 TL olsun. Bu işçi senede iki ikramiye, 480 TL yakacak yardımı alsın. Ve yemek parası da (para olarak verilmesi şart değildir, işyerinde yemek veriliyorsa onun aylık tutarı esas alınır) aylık 26 TL olsun.
Aylık brüt ücret | 1.200 TL |
Senede iki maaş ikramiyenin aylık tutarı (2400 TL /12 ay) | 200 TL |
Yıllık yakacak yardımının aylık tutarı (480 TL/ 12 ay) | 40 TL |
Aylık yemek parası | 26 TL |
1 yıl için toplam kıdem tazminatı | 1.466 TL |
1 ay için kıdem tazminatı (1466 TL/12 ay) | 123 TL |
19 gün için kıdem tazminatı ((1466 TL/365 gün) x 19 gün) | 77 TL |
Toplam | 1.666 TL |
Damga vergisi (%0,6) | 9,90 TL |
HAK EDİLEN NET KIDEM TAZMİNATI | 1.656,10 TL |
İhbar Tazminatı Nasıl Hesaplanır?
İhbar tazminatı da işçinin İş Kanunundan doğan yasal bir hakkıdır. İş Kanununun 25/2 maddesi haricinde diğer sebeplerle işten çıkarılan her işçiye, çalışma süreleri göz önünde bulundurularak, ya iş saatleri içinde yasada tanımlanan sürelerde iş arama izni verilmek ya da bu izin verilmeden derhal işten çıkarma yapılıyorsa ihbar tazminatı ödenmek zorundadır. Kendi isteğiyle işten ayrılan işçi ihbar tazminatına hak kazanamaz. İhbar tazminatı üzerinden gelir vergisi ve damga vergisi kesilir.
İş Kanununa göre ihbar süreleri şöyledir:
0–6 ay arası çalışmış bir işçinin ihbar süresi | 2 hafta |
6–18 ay arası çalışmış bir işçinin ihbar süresi | 4 hafta |
18–36 ay arası çalışmış bir işçinin ihbar süresi | 6 hafta |
36 ay ve üzeri çalışmış bir işçinin ihbar süresi | 8 hafta |
İhbar tazminatı hesaplamasını bir örnekle açıklayalım. Örneğin bir işçi işten çıkartıldı ve çıkartıldığı işyerinde 21 aydır çalışıyor olsun. Brüt ücreti ise 1450 TL olsun. Şimdi hak ettiği ihbar tazminatını bulalım.
Hak edilen ihbar 6 hafta, yani 42 gündür.
Bir gün için ihbar tazminatı (1450 TL / 30 gün) | 48,30 TL |
Hak edilen ihbar tazminatı (48,3 TL x 42 gün) | 2.028,60 TL |
Gelir vergisi kesintisi (%15) | 304,30 TL |
Damga vergisi kesintisi (%0,6) | 12,17 TL |
HAK EDİLEN NET İHBAR TAZMİNATI | 1.712,13 TL |
Evet dostlar, kıdem ve ihbar tazminatları ile ilgili haklarımız bunlar. Bugün patronlar sınıfı uzun zamandır gözünü diktiği kıdem tazminatlarımızı ortadan kaldırmak için harıl harıl çalışıyorlar. Biz işçileri sefalet ücretlerinde gece gündüz çalıştırırken ve sonra işleri bitip bizi bir paçavra gibi kapı önüne koyarlarken, hakkımız olan üç kuruş paraya göz dikiyorlar.
Biz işçiler çalışma yaşamımızı ilgilendiren konuları ve haklarımızı kesinlikle öğrenmeli ve sonuna kadar takipçisi olmalıyız. Aksi takdirde patronlar ve onların temsilcileri bizlerin haklarını olabildiğince kırpmaya devam edecek. Unutmayalım ki patronlar sınıfı bilinçli işçileri kesinlikle aldatamazlar. Bilinçli ve örgütlü işçiler patronlar sınıfının tüm dalaverelerini, tüm oyunlarını bozarlar ve haklarını koruyup sağlamlaştırırlar. Bizim yapmamız gereken de budur.
46. Yılında Kavel Destanı
- Avukatlar Anlatıyor: Yasalar Yetmez, İşçi Sınıfını Örgütlülük Kurtarır
- İşsizlik Fonu Yine Patronların Hizmetinde
- Asgari Ücretin Vergi Dışı Bırakılması ve Asgari Geçim İndirimi (AGİ)
- Buzdağının Görünmeyen Kısmı: Meslek Hastalıkları Gerçeği
- Grev Kırıcılığı ve Grev Hakkı
- Kazı Bağırtmadan Yolma Meselesi: Vergi
- Patronun Keyfi Kısa Çalışma Uygulamasına Karşı Dava Açan İşçi Kazandı
- Şimdi de İstirahat Parasına Göz Diktiler!
- Kod 29 ve SGK’nın Algı Oyunları
- Kod 29 Mağduriyeti Ortadan Kalkıyor mu?
- Kölelik Düzeninin “Yeni Normali”: Uzaktan Çalışma
- Yasal Olan Meşru mudur?
- Tazminatsız İşten Atma Saldırısı: Kod 29
- Patronların Pandemi Saldırısı: Kod 29!
- Çalışma Yaşamında Orman Kanunları
- Sigorta Hakkımız Gasp Ediliyor
- Sermayenin Elindeki Kamçı: Pandemi
- Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi, Kıdem Tazminatımızın Elimizden Alınmasıdır
- Sokağa Çıkma Yasaklarıyla Birlikte Telafi Çalışması Yaygınlaşıyor
- Kısa Çalışma Ödeneği ve Ücretsiz İzin Uygulaması
Son Eklenenler
- Her işçinin hayalidir bir gün emekli olmak, hayatının kalan kısmında çalışmadan mutlu mesut yaşamak ve kendini güvende hissetmek… Bunun için sigortalı bir işte çalışmaya, SGK primlerimizin gerçek ücretimiz üzerinden ödenmesine dikkat ederiz. İşe ilk...
- Geçenlerde manava yolum düştü, eve bir iki parça şey alayım diye uğradım. Alışveriş bitti, tam para ödeme esnasında 17 yaşlarında bir genç gelerek kasadaki kişinin kulağına bir şeyler fısıldadı. O ise kafasını sallayarak “tamam tamam al” dedi. Genç...
- Ramazan bayramı boyunca, insanlar birbirlerine temenni mesajları attı. Sevdiklerine onların mutluluklarını içeren dilekler ilettiler. Sevdikleri kişilerin kötü günler görmemesini, her türlü beladan ve kazadan uzak olmasını, açlık ve yoksulluk...
- Merhaba arkadaşlar, işçi sınıfının uluslararası birlik, mücadele ve dayanışma günü 1 Mayıs yaklaşıyor. Bu sömürü düzeni kapitalizm dünya işçi sınıfının hayatını alt üst edip zindana çeviriyor. Dolayısıyla her 1 Mayıs’ın biz emekçiler için ayrı bir...
- Siyasi iktidarın ve sermaye sınıfının saldırıları arttıkça işçi ve emekçilerin çalışma ve yaşam koşulları kötüleşiyor, iş cinayetleri sürüyor. Bu koşullarda düşük ücretlere, sendikal baskılara, ağırlaşan çalışma koşullarına karşı pek çok sektörde...
- İşçi Sınıfının Uluslararası Birlik, Mücadele ve Dayanışma Günü 1 Mayıs yaklaşırken UİD-DER temsilciliklerinde “Sermayenin ve İktidarın Saldırılarına Karşı 1 Mayıs Ruhuyla Mücadeleye!” başlıklı etkinlikler gerçekleştirildi. 20-21 Nisanda...
- Son yıllarda mülteci, göçmen, sığınmacı ve yabancı sözlerini çok duyduk, duymaya da devam edeceğiz. Nedeni dünya üzerindeki 8 milyar insanın neredeyse 300 milyonunun, doğup büyüdükleri, yaşadıkları topraklardan kaçmak zorunda kalmalarıdır. Ve...
- Yunanistan’da en büyük işçi sendikası olan Yunanistan İşçi Sendikaları Konfederasyonu’nun (GSEE) çağrısıyla artan hayat pahalılığını protesto etmek amacıyla bir günlük genel grev gerçekleştirildi. 16 Nisan’da yüzbinlerce işçi ve emekçi başta Atina...
- Ben Mersin’den, sendikasız bir fabrikada çalışan metal işçisiyim. Yaşamımı devam ettirebilmek için ben de sizler gibi çalışmak zorundayım. Çalıştığım fabrikada birçok sorunla karşı karşıyayız. Bu sorunlar Türkiye’de işçilerin genelinin yaşadığı...
- Türkiye’nin her yerinde pıtrak gibi çoğalan özel okullar, bir süredir ülke gündemine pek çok sorunla birlikte yerleşmiş durumda. 22 yıldır sanayi şehri Bursa’da çalışan bir özel okul öğretmeniyle sektördeki sorunlar üzerine gerçekleştirdiğimiz...
- 7 Martta greve çıkan Lezita işçileri, 17 Martta yürüyüş ve basın açıklaması gerçekleştirdi. Grevlerini sürdüren Lezita işçileri patronun grev kırıcılığına karşı da mücadele ediyor. 18 Martta Ankara’ya yürüyüş başlatan Agrobay işçileri, 21 Martta...
- İktidarın desteğini arkasına alan patronlar işçilerin haklarına pervasızca saldırıyor, işçiler mücadele ediyor. Adıyaman Besni’de Mega Polietilen fabrikasında ücret gaspına karşı başlayan direniş sonuç verdi, işçilerin 2 aylık ücretleri yatırıldı....
- Birleşik Metal-İş Sendikası Gebze 1 No’lu Şubenin örgütlü olduğu Mersen’de işçiler, sendika ve toplu sözleşme hakları için 19 Nisanda greve çıktı. Sendikadan yapılan açıklamada şu sözlere yer verildi: “Fransa sermayeli Mersen’in merkez yöneticileri...