İşsiz olduğum için gelir tespiti için başvurmak zorundaydım. Ne tür evraklar hazırlamam gerektiğini öğrenmek için, daha önce gelir testine başvurmuş bir arkadaşımı aradım. Önce muhtara gitmem ve FORM-5 kâğıdı almam gerektiğini, hanede kaç kişi varsa onların kimlik fotokopilerini çektirmemi söyledi.

İşkence başlıyordu. Muhtara gittim. Muhtar, hanede kaç kişi olduğumuzu, evin kime ait olduğunu, evin kaçıncı katında oturduğumu sordu. Sorularını yanıtladıktan sonra FORM-5 kâğıdını 5 lira karşılığında aldım. Aynı evde yaşayan aile fertlerinin kimlik fotokopilerini çektirerek, oturduğum eve yakın olan Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı’na gittim. Vakfa gittiğimde oradaki görevli benden “Genel Sağlık Sigortası Başvuru Formu” istedi. Ben tesadüfen bir tane buldum ama sırada bekleyen yüzlerce insan vardı. “Bu formu nereden alıyoruz?” diye sorduğumuzda “bitti” diyorlardı. Üstelik bu uygulama çok yeni olduğu halde insanlara yardımcı olacak bir danışman yoktu. Herkes birbirine soruyor, kimse ne yapacağını bilemiyordu. Şansa bak ki binanın karşı tarafında arzuhâlciler varmış, oradan 1 lira karşılığında form alabiliyormuşuz! Üstelik bu formu, arzuhâlciler 4 lira karşılığında dolduruyorlarmış! Sıra formu cevaplamaya gelmişti. Dikkatle okumaya başladım.

• 2022 Özürlü ve yaşlılık maaşı alanların başvurmalarına gerek yoktur.
• 3 ayda bir 65 yaş üstü yaşlılık maaşı alanların başvurmasına gerek yoktur.
• Yeşil kartının vizesi dolmamış olanların başvurmasına gerek yoktur.
• 25 yaşından küçük kız çocukları eğer babalarının sağlık güvencesinden faydalanıyorsa başvurmalarına gerek yoktur.
• 25 yaşından küçük üniversite öğrencilerinin babalarının güvencesinden faydalanmaları halinde 25 yaşından gün alana kadar başvurmalarına gerek yoktur.

Formu doldurmaya başladım. Başvuracak kişinin adı, soyadı, TC kimlik numarası, cep telefonu gibi bilgiler için doldurulacak yığınla kutucuk var:

Oturduğunuz konutun türü: 1- Gecekondu, 2- Apartman Dairesi, 3- Bodrum Kat

Oturduğunuz evin mülkiyeti: 1- Kendi evimiz, 2- Kira ödemeden kullanıyoruz, 3- Kira

Evinizin kirası ne kadardır?

Eviniz kaç odalıdır?

Evinizin ısınma şekli nedir? 1- Soba, 2- Kombi doğalgaz, 3- Elektrikli

Hanenin toplam aylık geliri nedir? (Hanenin çalışan, emekli maaşı, kira geliri vs, hepsini toplam yazınız)

Kaç yıldır bu evde oturuyorsunuz?

Hanede kronik hastalığı olan veya özürlülerin isimlerini yazınız: 1- Adı soyadı 2- Rahatsızlığı

Hanede çalışan kişileri ve nerede çalıştıklarını yazınız. 1- Adı soyadı 2- Çalıştığı yer

Yıllık ortalama gıda gideriniz kaç TL’dir?

Yıllık ortalama giyim gideriniz kaç TL’dir?

Yıllık ortalama yakacak gideriniz kaç TL’dir?

Yıllık ortalama su-elektrik-gaz gideriniz kaç TL’dir?

Borcunuz veya taksitiniz varsa yazınız: 1- Nereye? 2- Ne kadar? 3- Ne için?

Bu soruları cevaplarken insan içinden “o kadar da değil” diyor. Soruları cevaplarken “size ne” diye haykırmak istiyorsunuz. Bu formla “beni sorgulamanıza, evime gelmenize, yoksul olup olmadığıma karar vermek için eşyalarımı kurcalamanıza izin veriyorum” demek zorundasınız! İmzalamazsanız işleminiz yapılmıyor, sağlık hizmetlerinden yararlanamıyorsunuz. Ceza olarak en yüksek primi, yani 212 lirayı ödemek zorunda kalıyorsunuz.

Formu doldurduktan sonra sırama baktım, daha 250 kişi vardı önümde. Birçok insanla konuşma fırsatı buldum. Kimileri evraklarını eksik getirmiş. Onca zaman sıra bekledikten sonra geri gönderildiler. Kimilerine, evraklarını yaptırmazlarsa eşlerine hastanede bakılmayacağını söylediler, kimileri hükümetin bu uygulamasının yanlış olduğunu söyledi, kimileri “hayırlısı olsun diyelim ama sonumuz hiç iyi görünmüyor” dedi. Yani konuştuğum herkes bu duruma tepkiliydi. Sıra bekleme süresi boyunca, yeni gelenlerin formlarını doldurmalarına bildiğim kadarıyla yardım ettim. Çok şükür, 4 saat bekledikten sonra sıra bana geldi! Evraklarımı verdikten sonra yine sorular peşi sıra geldi. “Nerede çalışıyordun? Ne zaman çıktın? Tazminat aldın mı? İşsizlik sigortasından yararlanıyor musun?” Bu soruları da cevapladıktan sonra, ben de birkaç soru sorma fırsatı buldum. “İş bulunca tekrar başvurmaya gerek var mı?” Görevli “hayır” dedi. “Peki, gelir tespiti (sorgulama) yaptırmak için bir daha gelecek miyim?” Görevli, “inanın bilmiyorum” dedi. Yasa yeni olduğu için hiç kimsenin uygulama konusunda bilgisi yoktu. Tamamen bir kargaşa hâkim, kimse neyi, niçin yaptığını bile bilmiyor. Çalışma Bakanı Faruk Çelik’in “sosyal devlet”i bu kadar olurdu zaten. O gün yaşadıklarım sosyal devletin göstergesiymiş, vay be!

Biz işçilerin ihtiyacı “satın alınabilecek bir sağlık hizmeti” değil, nitelikli ve parasız sağlık hizmetidir. Tıpkı diğerleri gibi, sağlık “sektörü” de inanılmaz kârların döndüğü bir rant kapısıdır. Hal böyle olunca, patronlar bu pastadan en iyi şekilde nemalanma azmiyle hareket ediyorlar. Kıdem tazminatlarımıza göz diken patronlar sınıfı, GSS yasası ile sömürüyü arttırıyor. Saldırılar, işçi sınıfı cephesinden anlamlı bir yanıt bulmalıdır.