Tuzla Tepeören’de faaliyet gösteren Mutlu Akü’de Petrol-İş’le işveren arasında yürütülen toplu iş sözleşme görüşmelerinin tıkanması üzerine sendika 27 Nisanda greve çıkma kararı aldı. 2 yıllık sözleşme dönemi için 600+600 lira zam isteyen işçilere patron tarafından 175+175 lira teklif edilmiş, devam eden görüşmelerde sendika 480 liraya düşmüş, işveren ise teklifini 235 liraya çıkarmıştı. Bu noktada görüşmelerin tıkanması üzerine grev kararı alındı.
27 Nisan sabahı saat 07.00’dan itibaren fabrika önüne grev pankartı asıldı. Gece vardiyasından çıkan işçiler sabah vardiyasına gelen işçilerle birlikte fabrikanın önünde beklemeye başladılar. Bu sırada işyeri temsilcisi, sendikacılar ve işveren temsilcileri arasında görüşmelerin sürdüğünü açıkladı.
Saat 15.00 sularında işçiler kapı önünde toplandılar ve sendika yöneticileri sözleşmenin imzalandığını duyurdular. Sendika yöneticileri, işyeri temsilcileri ve Mutlu Akü’nün yurtdışından gelen temsilcisi imzaladıkları sözleşmenin ne kadar iyi bir sözleşme olduğunu anlatmaya çalıştılar. İmzalanan sözleşmede işçilere ilk yıl için brüt 375 lira, ikinci yıl için enflasyon+yüzde 2,5 zam verildiğini duyurdular. Beklentilerinin çok altında bir sözleşmeye imza atıldığını, iki yıl daha düşük ücrete mahkûm edildiklerini öğrenen işçiler şiddetle tepki gösterdiler. Sendikacıları protesto eden işçiler, sendikacıları tekrar görüşme masasına göndermek istediler. Sendikacılar ise Türkiye koşullarında iyi bir sözleşmeye imza attıklarını iddia ettiler. İşçiler uzun bir süre sendika yöneticilerine olan tepkilerini “ölmek var dönmek yok” sloganıyla dile getirdiler. Açıklama yapan sendika yöneticisinin, sözleşmeye tepki gösteren bir işçiye “sen kim oluyorsun demesi” işçilerin büyük tepkisine neden oldu. İşçiler toplu halde sendikacıların üzerine yürüdüler ve gerilim bir süre devam etti. Özür dilenmesini isteyen işçiler, toplu halde “özür dile, özür dile” biçiminde tempo tuttular. Bir süre devam eden tartışmalarda işçiler, imzalanan sözleşmenin kendilerinde derin bir hayal kırıklığına yol açtığını ifade ettiler.
Sözleşme öncesi
Sözleşmenin imzalanması öncesinde, UİD-DER’li işçiler olarak grevci işçileri ziyaret ettik. Taleplerini, beklentilerini ve sorunlarını dinledik. İşçiler, 2011’deki sözleşme döneminde görüşmelerin tıkanması üzerine grev kararı alındığını, greve çıktıkları gün işveren ve sendika temsilcileri arasında yapılan görüşmelerin düşük ücret zammıyla sonuçlandığını ifade ettiler. Bu defaki beklentilerinin daha iyi bir zam olduğunu ve taleplerini kabul ettirinceye kadar grevi sürdürme kararlılığında olduklarını dile getirdiler. Sohbet ettiğimiz işçiler, sendikalı oldukları halde asgari ücretin çok az üzerinde ücretlerle çalıştıklarını, zehirli kimyasallara maruz kaldıklarını belirttiler ve daha iyi bir ücreti hak ettiklerinin altını çizdiler.
Maruz kaldıkları zehirli kimyasallardan dolayı meslek hastalıklarına yakalandıklarını, 2 arkadaşlarını emekliliklerini göremeden kanserden dolayı yitirdiklerini anlatan işçiler, emekli olan işçilerin de kansere yakalanarak uzun yaşayamadıklarını dile getirdiler.
Grevi devam ettirme beklentisinde olan işçiler, davul zurna eşliğinde halay çekip, oynadılar. Bu sırada sohbet ettiğimiz işçiler, sorularımıza verdikleri yanıtlarda, greve çıkma süreçlerini ve beklentilerini anlattılar:
Niçin greve çıktınız, talebiniz nedir?
Sözleşmede diğer maddelerde anlaşıldı. Ücret konusunda anlaşılamadı. Geçen dönemki sözleşmeden farklı olarak bu yıl biz hem birinci yıl hem ikinci yıl için 600+600 lira zam istiyoruz. İşveren 170 lira verdi. En son biz 480’e indik, onlar 235’e çıktı. Geçen yıl ikinci yıl için enflasyon oranında verilmişti. Ama ücretlerimiz çok düşük kaldı. İçimizde uzun yıllardır çalışan arkadaşlarımız var, aldığı maaş belli. 4 yıllık bir arkadaşımız çocuk parası dâhil 1280 lira alıyor. Ücretler ortalama asgari ücretle üç aşağı beş yukarı aynı oluyor.
Greve nasıl hazırlandınız? Ne kadar süreceğini düşünüyorsunuz?
Bugün biter. Ama bitmese de biz hazırız. Kredilerimiz ertelenecek. Sendikamız maaşımızın üçte biri oranında maaş verecek. Biz grevimizi sürdürürüz.
Metal işçilerinin grevi yasaklandı, bu konuda ne düşünüyorsunuz?
Doğru değil yasaklanması tabii. Ama bizim için en azından öyle bir sorun yok. Ama devlet işçinin halinden anlamalı. Bugün işçilerin toplanma taleplerine izin verilmiyor. İşçilerin emek mücadelesini vermesi engellenmemeli.
Talep ettiğiniz ücret artışına hayır diyen patronlar neyi gerekçe gösterdiler?
Bu patronlar yeni. Aslında dünyada sayılı üretim yapan fabrikalardan. Bu kadar kazanan bir işyerinin işçisini kapının önüne çıkarmaması lazım. Bundan utanmalılar. Biz bugüne kadar gerek yemeklerdeki sorunlar gerek diğer sorunlarda sesimizi çıkarmadık. Katlandık. Vefa borcu olarak gördük. Ama onlar ücret artışına gelince asgari ücretten gidiyorlar. 5-10 yıllık işçi arkadaşlarımız net ücret olarak asgari ücret alıyorlar. Oysa en azından yoksulluk sınırı üzerinden bunların hesaplanması lazım. Sistem asgari ücretten gidiyor. Biz ev geçindiriyoruz. Çocuklarımız için katlanıyoruz bütün bunlara.
Önümüzde 1 Mayıs var ne düşünüyorsunuz?
Grevimiz devam ederse elbette burada oluruz. Her zaman için birlik beraberlik içinde mücadele etmeliyiz. Emeğimizin karşılığını almak için birlik olmalıyız. Sistem olarak bazı şeyler değişmeli. Anayasada, yasalarda nerede değişiklik gerekiyorsa yapılmalı.
Sohbet sırasında kimi işçiler, sorularıyla, farklı yerlerde işçilerin ne tür eylemler yaptıklarını anlamaya, ne tür deneyimlere tanık olduğumuzu öğrenmeye çalıştılar. Derneğimizi ve İşçi Dayanışması bültenimizi işçilere ulaştırdık.