7 Haziran seçimlerinin ardından tek başına iktidar olma yetkisini kaybeden AKP hükümeti, patronlara kıyaklar yapmaya ve yeni işçi katliamlarının önünü açmaya devam ediyor. 4 Ağustosta Resmi Gazete’de bir kararname yayınlandı. Bu kararname ile kömür madenlerinde patlamayı önleyici sistemlerin uluslararası standartlara uygun hale getirilmesi için tanınan süre 2016’dan 2019 yılı sonuna erteleniyor. Kararnameye göre sistemini yenilemek istemeyen maden işletmecileri eski sistemlerini kullanmaya devam edebilecek. Sorumluluk ise tamamen işverende olacak. Yani bu kararnameyi çıkaran hükümet olası patlamalardan sorumlu olmayacak. Patlama olan madenlerin işverenleri ise koruyucu sistemlerle ilgili herhangi bir yasal uygunsuzluk yapmamış olacak. Açıktır ki bu kararname ile yeni facialara, yeni Somalara zemin hazırlanıyor.
Madenlerde patlamayı önleyici uluslararası standart sistemler AB Parlayıcı ve Patlayıcı Ortamlarda Güvenlik Sertifikası ATEX ile sertifikalandırılıyor. Madenlerde bu sertifikaya uygun sistemlerin kurulması gerekiyor. Maden patronları, ATEX standartlarına uygun olmayan Çin malı ucuz sistemler kuruyorlar. Maliyetleri arttırmamak gerekçesiyle kapatmaya gerekçe olan düşük standartlı koruyucu sistemleri yeni sistem ile değiştirmekten kaçınıyorlar. Çin malı koruyucu sistem üreten firmaların sahiplerinin AKP ile yakın ilişkisi ise sır değil.
Cumhuriyet Gazetesi’ndeki köşesinde konuyu işleyen Çiğdem Toker, Maden Mühendisleri Odası Başkanı Ayhan Yüksel’in verdiği bilgileri şöyle aktarıyor. “Türkiye’de kömür üretimi yapan 176 işyeri var. İş müfettişlerinin 2014 ve 2015’te yaptığı denetimler sonucunda 176 işyerinin 126’sı yönetmeliğe uygun olmadığı için kapatılmış. Kapatılan 126 işyerinin tam 65’inin kapatılma nedenleri arasında, bu kararnameye konu olan patlayıcıyı önleme sistemi sertifikasına sahip olmaması yer alıyor. Başkan Yüksel, sertifika zorunluluğunu 2019 yılı sonuna kadar uzatan bu kararnameden itibaren, kapatılan 65 kömür madeninin tekrar açılabileceğini söylüyor.”
Kömür Üreticileri Derneği Başkanı Muzaffer Polat’ın Haziran ayında yaptığı açıklamalar, AKP’nin bu kararnameyi çıkarmasının nedenini açığa çıkarıyor. ATEX alma zorunluluğunun çok kısa sürede uygulamaya geçtiğini, ancak sektörün buna hazır olmadığını iddia eden Polat, şöyle konuşmuştu: “En basit örnek olarak; kullandığımız kabloların ve motorların bu standarda uygun olması gerekiyor. Bunun için de neredeyse tüm sistem değişmeli. Biz Çin malı anti-grizu damgalı ürünleri getirdik ama kabul edilmiyor. Doğu Avrupa’dan 4-5 misli ücretle ithal etmemiz gerekiyor. Biz ‘bu standardı uygulamayız, yapmayız’ demiyoruz ancak olabilecek şeylerin istenmesini rica ediyoruz. İngiltere, ATEX’in uygulanması için 9 senelik süre zarfını kabul ettirmişken bizim direkt uygulamaya geçmemiz bekleniyor. Bu durum nedeniyle Soma maden faciasından bugüne kadar 192 yeraltı kömür işletmesinden yaklaşık 126 tanesi kapalı durumda ve 40 tanesi de rölantide çalışıyor.”
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız da patronların derdiyle dertleniyor. Yıldız yaptığı açıklamada bu sertifikayı zorunlu tutarken nasıl bir gönülsüzlük içinde olduklarını ortaya koymuştu: “Madencilikte yaşanan kazaların ardından aldığımız bir kısım sıkı tedbirlerin üretimi etkilediğini biliyoruz. Madencilikte iş sağlığı ve iş güvenliği, üretimin önüne geçti. Hem işveren hem de işçi kardeşlerimizi rahatlatacak yapı mutlaka sağlıklı bir şekilde kurulacaktır.” Yıldız, işverenleri “rahatlatacak yapıyı” kurmanın yolunu standartları daha da düşürmekte, güvenlik önlemlerini neredeyse ortadan kaldırmakta buluyor. Madenlerde göçüklerden çok daha fazla sayıda işçi ölmesine neden olan patlamaların önlenmesi için alınan önlemleri gevşetmenin işçilere nelere mal olacağını ise anlatmıyor.
AKP hükümetinin işçi düşmanı yüzü giderayak çıkardığı bu kararnameyle bir kez daha ortaya çıktı. Maden işçileri başta olmak üzere tüm işçiler AKP’nin ve sermayenin saldırılarına karşı örgütlenerek mücadele etmek zorundadır. İşçi sağlığı ve iş güvenliği önlemlerini maliyet olarak gören patronlara karşı örgütlenmek hayat kurtarır.