Tunuslu Muhammed Buazizi, 2010’da, seyyar meyve-sebze tezgâhına el konulmasını kendini yakarak protesto etmiş ve bu olay önce tüm ülkeyi ardından Kuzey Afrika ve Ortadoğu’yu sarsan protesto gösterilerine yol açmıştı. Benzer bir olay geçtiğimiz yıl Ekim ayında Fas’ta yaşanmıştı. 31 yaşındaki Muhsin Fikri isimli bir balıkçı, polisin çöp kamyonuna attığı balıklarını kurtarmak isterken kamyonun presine sıkışarak hayatını kaybetmişti. Bu feci olayla Faslı emekçilerin öfkesi sokaklara taştı. Faslı emekçiler tepkilerini aylardır sürdürdükleri eylemlerle ortaya koyuyorlar.
2011’deki Arap halk isyanlarının yayılması ve protestoların yükselmesinin ardından Fas Kralı 6. Muhammed yetkilerinde bir takım kısıtlamalara yol açan bir anayasa hazırlamak zorunda kaldı. Yetkilerinin bir kısmını seçilmiş bir hükümete devrederek, bir dizi reform sözü vererek kitlelerin öfkesini yatıştırmaya ve protestoların önünü kesmeye çalıştı. 2011 ve 2016 seçimlerinde ülkede İslamcı Adalet ve Kalkınma Partisi liderliğinde koalisyon hükümetleri kuruldu. Adalet ve Kalkınma Partisi de tıpkı kral gibi pek çok vaatte bulundu. Ancak gerek kralın, gerekse hükümetin vaatleri boş laftan öteye gitmedi, Muhsin Fikri’nin ölümü işsizlik oranının çok yüksek olduğu Fas’ta bardağı taşıran son damla oldu ve kitleleri sokağa döktü.
nasser-tunus.jpg [1]
Emekçiler, hükümeti yolsuzluk, baskı ve haksızlıkla suçluyor. Hükümet karşıtı eylemlerin aylarca sürdüğü Fas’ta, aralarında eylemlerin liderlerinden Nasser Zefzafi ile birlikte 40 kişiden fazla eylemci gözaltına alındı. Zefzafi gözaltına alınmasının ardından “ulusal güvenliği tehdit etmek” ve “ibadet özgürlüğünü engellemek” gerekçesiyle tutuklandı.
Fas’ın kuzeyindeki Rif’e bağlı El Huseyma’da başlayan bu eylemler, başkent Rabat ve Kazablanka’ya da yayılmış durumda. Hareketin liderlerinden Zefzafi’nin tutuklanması protestoların daha da yayılmasına neden oldu. 31 Mayısta gözaltına alınan Zefzafi ve diğer eylemcilerin serbest bırakılması için gösteriler devam ediyor. 31 Mayıs Çarşamba gecesi, on binlerce protestocu Fas’ın en büyük şehri Kazablanka sokaklarını doldurdu. “Hepimiz Nasser Zefzafi’yiz” ve “Yozlaşmış Devlet” gibi sloganlar atan protestocular, “Bizi Tutuklayın, Hepimiz Eylemcileriz” gibi birçok pankartla öfkelerini dile getirdiler. Sendikaların düzenlediği bu eylem, Ocak ayından bu yana gerçekleştirilen en büyük eylem olma özelliğini taşıyor.
15-29 yaş arası gençlerin neredeyse yarısının işsiz olduğu Fas’ta emekçiler; işsizlik sorununa çözüm bulunmasını, ekonomik refah düzeyinin yükseltilmesini, ücretlerin artırılmasını ve sosyal hakların iyileştirilmesini talep ediyorlar.