Geçtiğimiz günlerde birçok fabrikada yangın, patlama haberleri ile karşı karşıya kaldık. Bayram arifesinde Tuzla’da fabrikada patlama sonucu 3 işçi yaşamını yitirmişti, üzerinden çok zaman geçmeden Bilecik’te döküm fabrikasında kazan patlamış 2 işçi hayatını yitirmişti. Sonra benzer bir acı haber Bursa’dan geldi. Ahşap imalatı yapan fabrikada talaş kazanı patladı ve 2 işçi kardeşimizi daha iş kazasında kaybettik. Peki, nasıl oluyor da işyerlerinde bu kadar çok patlamalar yaşanabiliyor. Mesela fabrikalarda kazanlar neden patlıyor? Neden tehlike görülüp önlem alınmıyor?

Fabrikalarda bulunan kazan gibi basınçlı kapların en az yılda bir kez periyodik muayeneye tabii tutulması gerekmektedir. Ama periyodik muayeneler zaman kaybı ve masraf olarak görüldüğü için patronlar tarafından çoğu kez yaptırılmıyor veya iş kaybı olmaması için göstermelik yaptırılıyor. Ayrıca kazanlarda emniyet valfleri denilen ve fazla basınç olduğunda basıncı azaltmaya yarayan ekipman bulunur. Fakat bu emniyet valflerinin kontrollerinin düzgün yapılmadığına defalarca şahit oluyoruz. Sonuç olarak aşırı basınç sonucu patlama meydana geliyor.

İş güvenliği uzmanı olarak gittiğim bir fabrikada bu emniyet valflerinin bir benzerini doğalgaz giriş sisteminde görmüştüm. Bir tahta parçası ile valf işlevsiz bırakılmıştı. Bunun nedenini sorduğumda valf sürekli attığı ve gaz kesildiği için bu şekilde yaptıklarını söylediler. “Atıyorsa bir sorun vardır, çağıralım yetkili bir firma kontrol etsin” dedim. Bu sorunu düzeltmek için defalarca patrona bildirimlerde bulunmak zorunda kaldım. İş güvenliği uzmanı olarak herhangi bir yaptırım gücümüz olmadığı için bu tür durumları patronlara yaptırtmak çoğu zaman mümkün olmuyor.

Bu ve bunun gibi tehlikeli uygulamaları neredeyse her işyerinde görebiliyoruz. Tek amaçları kâr etmek olan patronlar buradaki emniyet önlemlerini almayarak işçilerin hayatlarını kaybedecekleri kazaların yaşanmasına sebebiyet vermektedirler. Peki, ama patronlar neden bu kadar rahat davranıyorlar ve önlem almıyorlar? Sorunun cevabı çok basit. Birincisi karşısında önlemleri aldırtacak örgütlü bir işçi sınıfı yok, ikincisi önlem alınmaması yüzünden işçilerin ölümüne neden olan patronlara neredeyse hiçbir ceza verilmiyor, yaptırım uygulanmıyor. Göstermelik komik cezalar verilerek durum geçiştiriliyor. İş kazası meydana geldiğindeyse iş güvenliği uzmanı ile birlikte fabrikada görevli mühendis veya müdür de suçlu bulunuyor;  patrona ise çoğu kez hiçbir şey olmuyor. Patronlar bu durumdan güç alarak iş güvenliği önlemlerini almıyor.

İşçiler olarak bizler örgütlenip bir araya gelmeden, işyerlerinde gerçek iş güvenliği önlemlerini aldıramayız. İş kazalarında ölmemek için örgütlenmekten başka çıkar yolumuz bulunmamaktadır. Yaşamak için örgütlü bir şekilde mücadele etmek zorundayız.