İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi 2013-2023 Çocuk İş Cinayetleri Raporu’nu yayımladı. Buna göre son 11 yılda en az 671, AKP’li yıllarda en az 907 çocuk çalışırken hayatını kaybetti. 2013 yılında en az 59 çocuk işçi, 2014 yılında en az 54 çocuk işçi, 2015 yılında en az 63 çocuk işçi, 2016 yılında en az 56 çocuk işçi, 2017 yılında en az 60 çocuk işçi, 2018 yılında en az 67 çocuk işçi, 2019 yılında en az 67 çocuk işçi, 2020 yılında en az 67 çocuk işçi, 2021 yılında en az 62 çocuk işçi, 2022 yılında en az 62 çocuk işçi, 2023 yılında en az 54 çocuk işçi olmak üzere, 2013-2023 yılları döneminde en az 671 çocuk işçi hayatını kaybetti.
Patronlar MESEM’i muazzam bir sömürü fırsatı olarak görüyorlar. MESEM uygulamasını keyiflerine göre düzenleyerek sermayelerini büyütürken, işçi çocukları ise “mesleki eğitim” süsüyle dizginsiz bir sömürüyle “eğitiliyorlar”. İSİG Meclisi’nin raporunda iktidarın MESEM uygulamasının çocuk işçi cinayetlerinin önünü nasıl açtığı şöyle ifade ediliyor: “Patronlara, çırak ve stajyer çalıştırmaya dönük bu teşvik aynı zamanda çocuk işgücünü iş kazalarının, iş cinayetlerinin en fazla yaşandığı küçük işletmelere itmiştir. Bu işletmelerin genel denetimler ve işçi sağlığı ve iş güvenliği denetimlerinde en az denetlenen yerler olması da çocuk işçilere yönelik sömürü ve kuralsızlığı arttırmıştır.” Ocak ayında MESEM kapsamında staj gördükleri işyerlerinde, 14 yaşındaki Arda Tonbul kafası saç büküm makinesine sıkışarak, 15 yaşındaki Erol Can Yavuz ise üzerine sunta blokların devrilmesi sonucu yaşamdan koparıldı.
Raporda en çok çocuk işçi cinayetinin yaşandığı tarım işkoluna dair şunlar söyleniyor: “Tarım işçiliği, çocuklar için “en kötü çalışma biçimleri” arasında yer alır. Gezici mevsimlik tarım işçiliği ise tarım işçiliğinden de farklı olarak özellikle çocuk işçiler için pek çok risk barındırmaktadır. Güneşe maruz kalma, böcek ısırması, tarım kimyasallarıyla temas etme, eğilerek çalışma, ağır yük taşıma gibi risklerin yanı sıra gezici mevsimlik tarım işçisi çocuklar naylon çadırlarda yaşama, yeterli beslenememe, temiz suya ulaşamama, okula gidememe, gibi pek çok riskle daha karşı karşıyadır. Tarım alanlarında çalışan çocuklar için diğer bir tehlike parazitik ve diğer bulaşıcı hastalıklara yakalanma riskidir. Tarım işçisi çocukların en önemli problemlerinden birisi de uzun çalışma saatleridir. Tarımda çalışan çocukların çalışma saatleri ortalamanın üzerinde seyretmekte ve haftalık 60 saati bulabilmektedir.”
Raporda göçmen ve mülteci çocuk işçi cinayetlerine de değiniliyor. Neredeyse tamamı Suriyeli olan on binlerce göçmen çocuk işçinin tüm çocuk işçi ölümlerindeki oranı yüzde 10-12 aralığındadır. Bu çocuklar patronlar tarafından, ücret pazarlığı imkânı olmayan, ücret ödemelerini eksik yatırabileceği ya da geciktirebileceği, hakkını aradığında şiddet uygulayabileceği, zorla çalıştırabileceği ek bir çocuk işçi kitlesi olarak görülüyor.
Raporda çocuk işçilerin ölüm nedenleri şöyle sıralanıyor:
- Trafik ve servis kazaları en çok çocuk işçi ölüm nedenidir. Çünkü mevsimlik tarım işçisi olan çocuklar tıka basa dolu minibüslerde, traktör kasalarında veya açık kasa kamyonetlerin yaptıkları kazalarda yollara savrulmaktalar.
- Yine önemli bir neden de boğulmalardır. Mevsimlik tarım işçisi çocuklar içme suyu veya genel kullanım için ihtiyaç olan suları derelerden ve su kanallarından sağlamaktadır. Ayrıca yazın 40 dereceyi aşan sıcaktan korunmak ve yine yıkanma ihtiyacı için girilen bu derelerde ve su kanallarında çocuklar boğulmaktadır.
- Ezilmeler metal, gıda, tekstil ve kimya işçisi çocukların sıkça karşılaştığı bir ölüm nedenidir. Ölmediklerinde de uzuv kaybı, kırılma gibi ciddi sağlık sorunlarına neden olmaktadır. Yüksekten düşmeler ise inşaat işçisi çocukların ilk sıradaki ölüm nedenidir.
- Şiddet ise korunmasız olan çocukların işyerlerinde ve sokakta karşılaştıkları bir ölüm nedenidir. Çocuk işçiler için maruz kalınan fiziksel ve psikolojik şiddet çoğu zaman gündelik yaşamın bir parçası haline gelmiştir.
Siyasi iktidar çocuk işçiliğinin ve işçi ölümlerinin önüne geçmeyi hedeflemek şöyle dursun; yoksul emekçi ailelerini ekonomik darboğaz girdabına sokup çocuklarının çalışmasını gittikçe zorunlu hale getirerek, çocukları fabrikalara ve sanayi bölgelerine ucuz işgücü olarak gönderen ve İşsizlik Fonunu sermayeye aktaran MESEM gibi uygulamaları yaygınlaştırarak, denetimsizliği arttırarak çocuk işçi cinayetlerinin önünü daha da açıyor. Evlatlarımızı iş cinayetlerine kurban vermemek için sömürü düzenine karşı birleşmek zorundayız.