Endonezya’da emekçiler, giderek derinleşen yoksulluk, işsizlik ve gelir adaletsizliğine karşı ülke genelinde kitlesel protestolar düzenliyorlar. Geçtiğimiz aylarda Silahlı Kuvvetler Yasasının parlamentodan geçmesi üzerine toplumdaki tepki kitlesel eylemlere dönüştü. Eylemler ekonomik kriz nedeniyle daha da kitleselleşmiş durumda. Başkent Jakarta başta olmak üzere birçok kentte işçiler, emekçiler ve öğrenciler sokaklarda hem geçim sıkıntısına hem de hükümetin yolsuzluklarına isyan ediyor.
Endonezya, tarihinin en büyük işsizlik krizlerinden biriyle karşı karşıya. Son aylarda gerçekleşen toplu işten çıkarmalar binlerce işçiyi doğrudan etkiledi. Sendikaların yaptıkları açıklamalarda da özellikle genç nüfus içinde işsizlik hızla artıyor. Ama Cumhurbaşkanı Prabowo Subianto işsizliğin “minimum seviyeye” indirildiğini iddia ediyor. Genç işçiler, emekçi aileler artan hayat pahalılığı nedeniyle temel ihtiyaçlarını karşılamakta daha da zorlanıyorlar. Emekçiler geçim sıkıntısıyla boğuşurken, geçtiğimiz hafta zaten yüksek maaş alan milletvekillerinin 3 bin dolarlık konut desteği aldıkları ortaya çıktı. Asgari ücretin yaklaşık on katına denk gelen bu ayrıcalık, emekçilerin ve gençlerin öfkesini ve tepkisini büyüttü.
28 Ağustosta Ulusal Parlamento binası önünde düzenlenen kitlesel gösteriyle başlayan yeni protestolar, aylardır süren öğrenci eylemleriyle birleşerek ülke geneline yayıldı. Haklı talepleri için mücadele eden işçi ve emekçilere polis baskısı ve saldırıları arttı. Şimdiye kadar en az 10 kişi hayatını kaybetti, 3 binden fazla insan gözaltına alındı ve 20’den fazla insan hâlâ kayıp. Eylemler sırasında 21 yaşındaki motokurye Affan Kurniawan’ın bir polis aracı tarafından ezilerek öldürülmesi bardağı taşırdı.
Tüm baskılara rağmen büyüyen protestolar, Cumhurbaşkanı Subianto’ya geri adım attırdı. Yaptığı açıklamada, milletvekillerine sağlanan bazı ayrıcalıkların askıya alındığını, konut yardımı ve yurt dışı harcamalarında kısıtlamaya gidileceğini duyurdu. Ayrıca, “İşçi Refah Konseyi” ve “İşten Çıkarmaları Önleme Ekibi” gibi yeni yapılarla emekçilerin taleplerinin değerlendirilmesi için adımlar atılacağı belirtildi. Ancak emekçiler, bu adımları yetersiz buluyor. Asgari ücretin arttırılması, sosyal yardımların genişletilmesi ve yolsuzlukla etkin mücadele gibi talepler meydanlarda dile getirilmeye devam ediyor. Tepkileri dindiremeyen Subianto, son olarak kabine değişikliğine gitti, aralarında Ekonomi Bakanının da olduğu bazı bakanları görevden aldı.
Öte yandan, protestolar yalnızca Endonezya sınırları içinde kalmadı. Malezya, Tayland, Filipinler, Singapur, gibi komşu ülkelerden binlerce insan, Jakarta’daki motosikletli kuryelere destek olmak amacıyla Grab ve Gojek gibi online yemek uygulamaları aracılığıyla yemek siparişleri gönderdi. Sipariş notlarına “Bu yemek sizin ve aileniz için”, “yanınızdayız” gibi mesajlar ekleyen emekçiler, dayanışmalarını dijital araçlar üzerinden de ulaştırdı.
Endonezyalı emekçilerin ve gençlerin yoksulluk ve geleceksizlik karşısında öfkeleri derinleşiyor. Yalnızca ekonomik zorluklara karşı değil, kendilerini yok sayan bu adaletsiz düzene karşı da mücadele veriyorlar. İşçiler, gençler mücadeleye devam edeceklerini vurguluyorlar.