12 Eylül askeri faşist darbesinin 45. yılında Türkiye’nin çeşitli illerinde eylemler gerçekleştirildi. Yapılan eylemlerde darbe rejimi ve onun günümüzdeki etkileri protesto edildi. İstanbul’da 78’liler Girişimi öncülüğünde Taksim Kazancı Yokuşunda gerçekleştirilen açıklamaya çeşitli demokratik kitle örgütleri, siyasi parti temsilcileri ile UİD-DER’li işçiler katıldı. “12 Eylül darbesiyle hesaplaşıyoruz! Darbecilerle toplumsal suç ortaklığını reddediyoruz!” yazılı pankartın taşındığı eylemde 12 Eylül döneminde katledilen devrimciler, sosyalistler anısına saygı duruşunda bulunuldu.
Eylemde 78’liler Hareketi adına Nimet Tanrıkulu tarafından okunan ortak açıklamada, 12 Eylül darbesiyle inşa edilen rejimin, tekçi, baskıcı ve darbeci özünün bugün de katlanarak devam ettiği belirtildi. 12 Eylül darbecilerine kalıcı dokunulmazlık tanıyan Anayasa’nın Geçici 15. Maddesinin 2005 yılında başlatılan uzun soluklu kampanyalar sonucunda kaldırıldığını fakat darbecilerin yargılanması taleplerinin sürdüğünü hatırlatan Tanrıkulu, “12 Eylül sürüyordu ama kampanyamız da sürüyordu. Sıra 12 Eylül 2000 tarihinde başlatılan cuntacıların yargılanması kampanyasını hızla daha bir güçlendirmek ve 12 Eylül darbecilerinin yargılanmasındaydı. Süren kampanyalarımıza karşın; 12 Eylül darbe anayasası, Siyasi Partiler Kanunu, RTÜK kanunu, sendikalar kanunu başta olmak üzere, 12 Eylül devletinin yasal temellerini oluşturan 1980-83 döneminde darbecilerin düzenlediği 600 yasa ve binlerce kararname, istisnalar bir yana, genel olarak kaldırılmadı ve hala yürürlükte...” dedi.
12 Eylül 1980 darbesinin, toplumu ve devleti yukarıdan aşağıya doğru anti-demokratik, totaliter bir anlayışla yeniden düzenlediğini ifade eden Tanrıkulu, şöyle konuştu: “Bu düzenlemeyi siyasal ve askeri zor kullanarak gerçekleştirdi. Darbe öncesinin halkta yurttaşlık ve hukuk bilincinin geliştiği nispi demokratik süreç tasfiye edildi. Yerine kayıtsız şartsız itaat eden, demokratik değerleri tüketen bir toplum biçimi ikame edildi. 12 Eylül darbecileri “anarşi ve terör” hadiselerine karşı darbe yaptıklarını ilan ettiler. Kötücül sonuçları günümüze kadar gelen dünyanın en kalıcı ve en köklü totaliter rejimlerinden birini inşa ettikleri gibi darbe yıllarında vahşi bir devlet terörü uygulayan da yine 12 Eylülcüler oldu. Bugünden geriye doğru bakıldığında, 12 Eylül darbeciliğinin kendi içinde son derece tutarlı olduğu ortaya çıkıyor.”
Tanrıkulu, 12 Eylül rejiminin inşa ettiği “Ulusal Güvenlik Devleti” anlayışının bugün de geçerliliğini koruduğuna dikkat çekti. Toplumsal muhalefetin, farklı kimliklerin ve alternatif düşüncelerin sistematik biçimde bastırıldığına işaret ederek, “Devlet, toplum üzerinde vesayetini sürdürmekte; yurttaşı itaatkâr bir özneye indirgemektedir” dedi. Açıklamanın sonunda, darbeci zihniyetin toplumsal ilişkilerde ve devlet yapısında kalıcı hale geldiğine işaret edilerek şu sözlere yer verildi: “Ez cümle… Darbecilerle toplumsal suç ortaklığını reddedelim! Darbecilerle hesaplaşmayı beceremeyen bir toplum, darbe üstüne darbe yemeye mahkûmdur. Türkiye toplumunun yıllar ve yıllardır kararan vicdanı aydınlansın!”
Bir diğer eylem de İstanbul Emek, Barış ve Demokrasi Güçleri ile İnsan Hakları Derneği ve DİSK’in aralarında olduğu çok sayıda siyasi parti, demokratik kitle örgütünün katılımıyla gerçekleşti. Eski TRT Radyo binası önünde düzenlenen ortak açıklamada 12 Eylül darbesinin üzerinden 45 yıl geçmesine rağmen 12 Eylül’ün baskıcı ve tekçi zihniyetinin devam ettiği vurgulandı. 15 Temmuz’un ardından ilan edilen OHAL süreci ve bu dönemde çıkarılan yasaların, 12 Eylül rejiminin otoriter mirasını daha da derinleştirdiğine dikkat çekildi. Cumartesi Anneleri’nin Galatasaray Meydanındaki buluşmalarına getirilen yasak, İstanbul Sözleşmesi’nden çekilme kararı, kayyum atamaları ve temel hak ve özgürlüklere yönelik sistematik saldırılar, bu gidişatın somut örnekleri olarak sıralandı. Açıklama, “Ne askeri vesayet ne siyasi vesayet; İnsan Hakları, Demokrasi, Barış Hemen Şimdi!” çağrısıyla son buldu.