“Anne Bak, Köfte Yazıyor”

Tesadüfler zinciri gibi oldu dün karşılaştıklarım. Hepimizin hayatında pek çok tesadüfler olmuştur. Birçok işçinin hayatını bir tesadüf değiştirmiştir. Böyle bir tesadüfü yaşayan şanslı işçilerden biri olduğumdan Nâzım Ustanın çok sevdiğim ifadesiyle ziyadesiyle bahtiyarım.

Son zamanlarda dünyada ve özellikle Türkiye’de yaşananlarla, açlarla toklar yani ezen sınıfla ezilen sınıf arasındaki uçurumun yerin yedi kat altıyla göğün ta tepesi kadar olduğunu sağır sultan bile duydu. Fal bakan esmer tenli kadın “abe kızanım kimse çiçek almaz oldu. Griz mi ne varmış” diye dert yanarken, elindeki tek kayısının yarısını da az ileride oturan ve hiç tanımadığı biriyle paylaşıyordu.

Konak Pier AVM önünde, kucağındaki çiçekleri satmaya çalışan Zühre abla, tek bir çiçek satamadığından elindeki 5 lirayı gösteriyor etraftakilere. Tiz sesiyle gevrek satan çocuktan bir gevrek aldı 2 liraya. Gevreği ısırmadan, etrafa “aç var mı?” der gibi bakındı. Epey uzakta ağacın altında oturan iki küçük çocuğa seslendi. Gevreği üçe böldü. İki parçayı çocuklara verdi. Başlarını okşadı. Çocukların Suriyeli oldukları belliydi. İki çocuk başlarını anneleri okşamış gibi güvenle iki yanına oturdular Zühre ablanın. Durağa doğru yürürken içimde acaba Zühre abla Nâzım Ustanın Tahir ile Zühre şiirini dinledi mi diye düşündüm. Bir daha karşılaştığımda soracağım Zühre ablaya.

Durak malum, kuyruk bayağı uzamış gitmiş. Göğün sıcağı zift betonu kaynar kazan gibi ısıtmış. Kuyruktaki insanlar ayaklarını sıcaktan korumak için leylekler gibi, ayağının birini kaldırıp, diğerini indiriyor. İşçi Dayanışması’nın 159. sayısının 11. sayfasındaki ikinci yazı olan “Onlar Zenginliğe Çöktükçe Ekmeğimiz Küçülüyor” başlıklı yazıyı okuyordum[1]. Rahat okumak için gazetemi orta tarafından katlamıştım. Benden sonraki genç bir kadına, kolunun biri alçıda 10 yaşlarında görünen bir erkek çocuk, “anne bak köfte yazıyor” dedi tiz sesiyle. O an fark ettim çocuğun “Annelerin Yemediği Köfte”[2] başlıklı yazıyı okumaya çalıştığını. Yazının ne kadarını okuduğunu anlamak için “hangi köfte” diye sordum zayıf çocuğa. “Büyük yazıyı okudum. Köfte yazıyor işte” diye yazının başlığını gösterdi. “Hepsini okumak istiyor musun, sesli oku ama. Biz de dinleyelim” dedim. Gazeteyi alçıda olmayan eliyle aldı. Annesine baktı. Annesi baş işaretiyle “oku” dedi. Başladı tiz sesiyle bağıra bağıra okumaya. Okuyup bitirince gazeteyi geri verdiğinde, “evde diğer yazıları da okumak istiyorsan senin olsun. Başkalarına da okutursan, gazetenin parasını senin yerine ben vereceğim” dedim. Çocuk yine annesine baktı. Anlaşılan annesi al dedi ki gazeteyi annesinin çantasına koydu. “Kemeraltı’nda köfte istedi. Pahalı olduğu için almadım. Tavuk döner aldım. Yarım kilo kıyma aldım. Evde köfte yapacağım” dedi genç anne.

Mahallede komşulardan birinin balıkçı teknesi her yaz olduğu gibi, kapısının önünde duruyor. Balıkçılığı bırakıp boyacılık yapıyor komşu. Teknenin üstünde 4-5 yaşlarında üç çocuk. Birisi yeğenimin oğlu, elindeki dondurmayı yalıyordu. Diğer iki çocuğun da demir parçasının mıknatısa çekilmesi gibi oraya odaklanmış olduklarını gördüm. Dondurmalı olana “arkadaşlarınla paylaştın mı?” diye sordum. Çocuk “annem bakıyor. Arkasını dönse, onlar da yalayacak. Ama annem sürekli bu tarafa bakıyor” dedi çocuk kurnazlığıyla. “Dondurma kaç para?” diye sordum. Üçü birden “2 lira” diye bağırdı. Dondurması olmayan iki çocuğa birer dondurma parası verdim. Terliklerini teknenin içinde bırakarak markete doğru koşmaya başladılar.

Yoksullar bir gevreği birbiriyle paylaşıyor. Yoksul çocukları bir dondurmayı birlikte yiyor. Yoksulluk hatta açlığa varan bir dönemde, işçi sınıfının sömürülmesiyle biriken zenginliklerin üzerinde tepinenler ise, milyonlarca insanın aklıyla alay etmeye devam ediyorlar. Erdoğan kamuda tasarruf planını açıkladı. Tasarruftan kendisi, sarayı ve yandaşları muaf tutuldu. Yoksullar faturalarını ödeyemediği için elektriği, suyu, doğalgazı kesik. Ama 1 Temmuz itibariyle elektriğe yüzde 15, doğalgaza yüzde 12 zam yapıldığı açıklandı. Erdoğan’ın yaptığı açıklamanın hemen ardından İtalya’dan timsah derisi çanta, mutfağında 10 bin liralık musluk kullanan Emine Erdoğan “alış-verişe çıkmadan liste yapalım, porsiyonları küçültelim” derken kendi porsiyonlarının küçültülmesinden bahsetmedi hiç. Tenceresinde et pişirmeyi unutmuş, pazarda çürük meyve sebze toplayanların, parasızlıktan en temel gıda maddelerini bile alamayan milyonların aklıyla alay ediyorlar.

Tevfik Fikret’in şiirinde dediği gibi “yiyin efendiler yiyin”. Bir yandan yoksulluğa ittiğiniz, diğer taraftansa uyanıp dizlerinin üzerinden yekinmesinden ölesiye korktuğunuz için işçi sınıfının gözlerini kapatmaya uğraşıyorsunuz. Milyonlar gözbağlarından kurtulduğunda boğazına kadar lağım çukuruna gömülmüş kâr düzeninizi o bok çukuruna gömecek. Tam manasıyla dayanışmayı ve paylaşmayı doyasıya yaşayacak.

[1] Annelerin Yemediği Köfteler, İşçi Dayanışması 159. sayı

[2] Onlar Zenginliğe Çöktükçe Ekmeğimiz Küçülüyor, İşçi Dayanışması 159. sayı