Buradasınız
İstanbul’da işgale rağmen 1 Mayıs!
2 Mayıs 2021 - 21:35
Fabrikalara kondulara
Cemreler düştü bir sabah
Patladı binlerce gül tomurcuğu gibi
Yüreklerimizde 1 Mayıs
Toprağa yaşama sarıldık yeniden
Yerinde duramıyordu işçiler
Taşan ırmaklar gibi geçtik caddelerden
Uğultulu ormanlar gibi
Yükselttik ellerimizle
Barışın kardeşliğin
Emeğin bayrağını
(Taksim Alanında Bir Top Gülüm Var, Başaran, kısaltılmıştır)
Önce Balkan Savaşları, sonra da Birinci Dünya Savaşı derken Osmanlı’da yeni yeni emeklemeye başlayan işçi hareketi hepten geriye çekildi. Maalesef böylece 1 Mayıslar Osmanlı topraklarında bir süre nefessiz kaldı. Fabrikalarından sökülüp cephelere sürülen farklı ulustan işçilerin birbirine düşmanlaştırılmasına ve nice acılar çekmesine şahitlik edecekti tarih...
Ekim Devrimi Rusya’da yıkılmaz sanılan imparatorları ve zalimlerin düzenini yıkmış, emekçilere sömürü ve baskıdan kurtuluşun yolunu göstermişti. İşçi iktidarı altında Rus askerler, Çarlığın işgal ettiği Osmanlı topraklarından çekildiler. Ekim’in rüzgârı Balkanlar’dan Anadolu’ya emeği ile yaşamı var edip cefa çekenleri umutlandıracak ve yüreklendirecekti. Bu gelişmelerin ışığında, Türkiye işçi sınıfının öncülerinden Mustafa Suphi, 1920 yılında 1 Mayıs üzerine bir mesaj kaleme alır. “Birleşiniz bütün dünya işçileri, Birleşiniz Müslüman işçiler!” şiarlarıyla sonlanan mesajda, 1 Mayıs’tan şöyle bahseder Mustafa Suphi: “Bütün dünyadaki mazlum insanların bekledikleri mes’ut gün, bütün dünyadaki mazlum halkların bahtını birbirine bağlayan büyük bayram!” Bu satırlar 1 Mayıs’ın tarihsel anlamını ne güzel vurguluyor değil mi?
2-foto-mustafa_suphi.webp
3-foto-istanbul-isgal-altinda.webp
Bugünden tam 100 sene önce, 1921 1 Mayıs günü sadece Osmanlı İmparatorluğu’nun değil, emeğin de başkenti olan İstanbul işgal altındadır. Emperyalist işgal kuvvetleri ve yerli egemenler 1 Mayıs’ı yasaklamak isterler. İstanbul İşgal Kuvvetleri Komutanı General Harrington, komutanlığına bağlı İstanbul Zabıta Komisyonu Reisi Miralay Ballar’a kesin talimatını vermiştir: “1 Mayıs’ta amele miting yapmayacak!” O günün gazetelerinde 1 Mayıs karalanıyor ve işçiler tehdit ediliyordu: “Cüret edenlerin şiddetle cezaya duçar olacağı” beyan ediliyordu. Peki, ne oldu dersiniz? Yasaklar sökmedi. İşçi ve emekçilerin işgale karşı protestosuna dönüştü 1 Mayıs!
Yerli ve yabancı egemenler tüm bastırma ve yıldırma çabalarına rağmen 1 Mayıs’ın kutlanmasının önüne geçemediler. Şirket-i Hayriye, Haliç İdaresi, Baruthane, Feshane, Zeytinburnu deri fabrikaları; Fatih, Aksaray, Harbiye hatlarındaki tramvay işçileri 1 Mayıs günü iş bıraktılar. Kentin karanlıkta kalmaması için yalnızca elektrik işçileri iş bırakmamıştı. İstanbul, 1 Mayıs günü adeta genel grev havasına bürünmüştü. Fotoğrafta gördüğümüz tersane işçileri; Kasımpaşa’dan Şişli Hürriyet-i Ebediye Tepesi’ne kadar işgalci güçlere meydan okurcasına marşlar söyleyerek yürüyüş gerçekleştirdiler.
