Emeğin izinde: Amasra’da 1 Mayıs yazıtı!

Fotoğrafta tatlı mı tatlı bir çocuğu görüyoruz. İşaret parmağını kaldırmış, ilk bakışta anlamsız görünen, kargacık burgacık bir yazıya bakıyor. Aslında bir tarihe ve tarihi bir anıta bakıyor bu küçük çocuk! Baktığı taş sütun, yaşadığımız topraklarda bilinen ilk 1 Mayıs anıtıdır. Taşçı kalemi ile 10 cm boyunda 1,5 cm eninde açılan derin yarıklara sert beyaz harç yedirilerek, Fransızca “1911 MAI 1” yani “1 Mayıs 1911” yazılmış.

1911 yılında Amasra’da yapılan liman inşaatı sırasında kalelerdeki burç ve bedenlerin kimi taşları sökülmüş, Karadeniz’in dalgalarına siper olsun diye büyük bir dalgakıranın yapımında kullanılmıştı. Tarihçilere göre o günlerde Amasra dalgakıranında çalışan gayrimüslim işçilerden birisi, belli ki zamanın sonsuzluğuna bir iz bırakmaya karar vermiş. Koca taşlardan birinin denize bakan yüzüne; silinmez, aşınmaz bir yazı işlemiş. Dönelim fotoğrafta gördüğümüz tatlı mı tatlı çocuğa; zamana meydan okuyan bu anıta bakarken belki de o, yanındaki ailesiyle birlikte “Yaşasın 1 Mayıs!” demiştir.

İşçi hareketi başta olmak üzere toplumsal muhalefetin üzerindeki baskının arttığı yıllardı. Bundan dolayı 1912 1 Mayıs’ı da meydanlarda kutlanamadı. Ancak binlerce işçinin katıldığı grevler yapıldı. İstanbul’da Rum ve Müslüman sosyalistlerin, mücadeleci işçilerin öncülüğünde Pangaltı’daki Belvü Bahçesinde bir kutlama etkinliği gerçekleştirildi. Fotoğraf bu etkinliğe katılan farklı uluslardan ama aynı sınıftan insanları, bugün evlerimize misafir ediyor. Kadınlar, erkekler ve hatta çocuklar… Kararlı ve umut dolu gözlerle bakıyorlar yarınlara, yani bir anlamda bizlere…