Grev Ateşi ve Siyaset
Can Şafak
Bursa’da Renault işçilerinin çaktığı kıvılcım, ateş oldu. Önce bölgedeki bir dizi fabrikayı içine aldı, sonra bölge dışına atladı… Gebze’de, Eskişehir’de, İzmir’de Ankara’da, Sakarya’da, Gölcük’te, Aksaray’da, İnönü’de yanıyor. Her gün yeni grevlerle büyüyor.
Grevler sınıf hareketini, emeği, yıllar sonra bir kez daha ülkenin, ülke siyasetinin gündemine taşıdı.
Bu büyük kalkışmanın arkasında sendikalar yok. Grevler doğrudan fabrikaların içinde örgütlendi ve işçiler, aslında cesameti ve etkisiyle/sonuçlarıyla siyasi nitelik de taşıyan grevlerin siyasetini de kendi sezgileriyle ortaya koyup bir müşterek mücadele hattı belirlediler. Bu hat, önce var olan sendikayı, Türk Metal’i alaşağı etti, sonra sendikaları hareketin dışında tuttu. Grevciler, “siyaseti” de sokmaktan yana değiller eylem alanlarına. Grevler içinde sendika ve siyaset -siyasi örgütlülük- örgütlülük adına göze çarpan, DİSK’e bağlı sendikaların, Birleşik Metal İşçileri Sendikası’nın bölge bölge yaptığı destek açıklamaları ile bundan bağımsız olarak da Metal İşçileri Birliği’nin (MİB), Uluslararası İşçi Dayanışması Derneği’nin (UİD-DER) -ve kimi siyasi çevrelerin- grevlerin daha ilk gününden başlayarak polis baskısına rağmen aralıksız verdiği dayanışma. Tabii, işçi dostlarının, aydınların gönül birliği.
Ama grevlerin, mücadelenin yönünü çizen esas olarak fabrika komiteleri ve işçilerin en demokratik şekilde -doğrudan demokrasi uygulayarak- aldıkları ortak kararları.
Grevlerin bu kadar kendi içine kapalı olarak yürütülmesi bir tepkidir elbette ve sendika hareketinin, sendikaların neredeyse tamamı böyle bir tepkiyi hak etmektedir de üstelik. Bu anlaşılabilir bir tepkidir ama ne derece tutarlıdır, doğrudur?
Fabrika komiteleri bugün için güçlü ve yeterli bir örgütlülük sağlayabilmektedir. Hareketi taşıyabilmekte, yönetebilmektedir. Ama gemileri yakarak yani bir yandan özgürleşerek buna karşılık bir yandan da sendikayı kovarak/sendikasızlaşarak yola çıkan hareketin, gelecek için bir vizyonu, bir siyaseti, stratejisi olması ve bunu adım adım ortaya koyması artık kaçınılamaz bir gereklilik olmuştur. Grevler uzun soluklu bir mücadelenin fitilini ateşlemiştir. Türk Metal’den kitleler halinde koparak işçiler, gerçekleştirilen ücret artışlarıyla bitmeyecek bir yeni mücadele sürecine girmişlerdir.
Asıl zor olan henüz başlamamıştır ve işçilerin önlerinde kendilerini bekleyen çok daha çetin meseleler vardır.
Türk Metal’den kopan fabrikalar toplu pazarlık döneminde MESS Grubu’na nasıl dahil olabileceklerdir? Tek tek fabrikalar düzeyinde ve işçinin doğrudan seçtiği temsilcilik yapılarıyla yasalarla da bağlı kalmaksızın -Anayasa’ya ve uluslararası hukuka dayanarak- ya da yasadaki “takım sözleşmesi” çerçevesi içinde bir pazarlık sürecine girmek Türkiye’nin en güçlü işveren sendikası MESS karşısında ne ölçüde başarı sağlayabilir?
1. Uzun dönemde: Hareket, sendika özgürlüğü için ve bu kapsamda plüralist sendika örgütlenmesi ve çok düzeyli toplu pazarlık düzeni için “siyasi mücadele” yürütmek ve böyle bir mücadeleye uygun örgüt yapıları içinde yer almak zorundadır. Bu, fabrika düzeyinde örgütlenen demokratik yapıların sendika hareketine dâhil edilmesiyle olanaklıdır. Güçlü fabrika örgütleri, parçası oldukları sendikalar üzerinde söz sahibi olabilecek, onları şekillendirebilecektir. Plüralist sendika ve çok düzeyli toplu pazarlık düzeni, işyerleri düzeyinde doğrudan fabrika örgütlerinin toplu pazarlığa taraf olabilmelerine ve grup, işkolları ya da bölgeler düzeyinde bağıtlanan toplu sözleşmelerin bu yolla her işyerinin özelliklerine göre tamamlanmasına ve ilave ücret ve haklar elde edilebilmesine imkân verebilecektir. Böyle bir sendika özgürlüğü mücadelesi bir siyasi vizyon gerektirir ve birbirinden kopuk ya da yeterince koordine olamayan, kendisini tek tek fabrikaların günlük ücret meseleleriyle sınırlayan dağınık bir örgüt yapısının altından kalkabileceği bir iş değildir.
2. Kısa dönemde: Türk Metal’den kopan fabrikaların oluşturdukları ve oluşturmakta oldukları fabrika komitelerinin fabrikalar arasında eşgüdüm sağlayabilecek bir bütünlük, bir “eylem birliği” içinde hareket etmelerinin yolları mutlaka bulunmalıdır. Türk-İş’ten/Türk Metal’den kopan hareketin, bu bütünlük içinde toplu pazarlık sürecinde “söz ve karar sahibi olabilecekleri” bir sendika çatısı altında toplanması MESS’e karşı yakın dönemde yürütülecek mücadelede en etkili yoldur. Bu sürecin kotarılabilmesi de bir sendika siyasetinin geliştirilip ortaya konmasını gerektirmektedir.
Grevlerle birlikte yükselen hareketin, pür ekonomik bir hareket olarak yaşayabilmesi, bir noktadan sonra mümkün değildir.
Burada sözü edilen siyaset, bir sınıf ve sendika siyasetidir. Sınıfın çıkarlarını gözeten ve hangi siyasi partiye yakın olursa olsun, görüşü, inancı, dili ne olursa olsun işçilerin tümünü bu yönde mücadeleye sevk eden bir sınıf ve sendika siyaseti… Bunun ana hatları da Türkiye işçi sınıfının geleneği içinde vardır.
Sınıfın en güçlü olduğu yerlerden, fabrikalardan -çünkü işçiler fabrikalardadır- başlayarak, aşağıdan yukarıya doğru yükselen metal fırtınası, sendika hareketine yeni bir yön çizebilecek midir? Bunun cevabını “siyaset” verecektir.
sendika.org’tan alınmıştır
İşçi Marşı
Metalde Direniş Günlüğü (31 Mayıs)
Son Eklenenler
- İngiltere’de 7 Ekimden bu yana her Cumartesi ulusal çapta eylemler düzenleyerek Filistin halkının yanında yer alan işçi ve emekçiler, egemenlerin savaşına karşı meydanlarda yerlerini almaya devam ediyor. 20 Nisanda ülke çapında çeşitli kent...
- İtalya’da büyük işçi sendikaları iş cinayetlerine karşı binlerce işçinin katıldığı kitlesel bir miting düzenledi. 20 Nisan’da işçiler “Artık Yeter!” sloganıyla işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliği, kamu sağlığı hakkı, adil vergi reformu ve...
- İşyerinde, sokaklarda, toplu taşıma araçlarında insanların yüzlerinden okunan yorgunluk ve mutsuzluk dikkatimi çekiyor. Öfke, mutsuzluk, umutsuzluk bir virüs gibi yayılmaya başladı. “Ama insanlar neden bu kadar mutsuz?” diye düşündüm kendi kendime....
- 1 Mayıs’ın gelmesiyle emekçiler, kadınlar, üniversiteli gençler, emekliler kendi taleplerini haykırmak için alanları doldurmaya hazırlanıyor. Ben de genç bir işçi olarak kendi talebimi haykırmak için alanda yerimi alacağım. Benim talebim çalışma...
- İşçi Sınıfının Uluslararası Birlik, Mücadele ve Dayanışma Günü 1 Mayıs yaklaşırken UİD-DER Mersin temsilciliğinde de “Sermayenin ve İktidarın Saldırılarına Karşı 1 Mayıs Ruhuyla Mücadeleye!” başlıklı etkinlik gerçekleştirildi. Etkinliğe çeşitli...
- Bugünün stajyer öğrencileri, yarının sağlık işçileri olarak 1 Mayıs’ta sesimizi duyurmaya geliyoruz. Kimimiz ailelerinden uzakta farklı şehirlerden gelip yurtlarda kalan, kimimizse aileleriyle İstanbul’da yaşayan öğrencileriz. Biliyoruz ki stajyer...
- 2021 yılı sonunda Mesleki Eğitim Kanunu’nda yapılan değişiklikle birlikte MESEM’e (Mesleki Eğitim Merkezleri) kayıtlı kişi sayısında patlama yaşandı. Bugün MESEM’e kayıtlı, 300 bini ise 18 yaşından küçük, 1,5 milyon öğrenci var. MESEM’lerin daha...
- Bizler Gebze’den işçi ve öğrenciler olarak 1 Mayıs yaklaşırken sizlerle duygu ve düşüncelerimizi paylaşmak istiyoruz. Birçoğumuz 1 Mayıs’ı UİD-DER’in geçen sene Uğur Mumcu Kültür Merkezinde gerçekleşen 1 Mayıs etkinliği ile tanıdık. Bu tanışma...
- UİD-DER’li işçiler, grevlerinin 9. gününde Mersen işçilerine dayanışma ziyaretinde bulundu. “İşçiler Boyun Eğmiyor Mücadele Ediyor! Yaşasın Sınıf Dayanışması!” pankartı arkasında grev çadırına yürüyen UİD-DER’li işçiler hep birlikte “Yaşasın Sınıf...
- Emekçi kadın kardeşimiz, nasılsın? Pek sorulmaz nasıl olduğumuz, neler hissettiğimiz ve en önemlisi ne istediğimiz. Bu düzende bir rol biçilmiştir biz emekçi kadınlara ve ona uygun davranmamız, rolümüzü iyi oynamamız beklenir bizden. Hem de öyle...
- Bizler kamuda çalışan sağlık emekçisi kadınlarız. 1 Mayıs yaklaşırken içimizdeki heyecan ve umutla bir araya geldik ve sağlık emekçileri olarak “neler talep ediyoruz?” diye konuştuk. Kadınların oldukça yoğun çalıştığı bir sektörde olmamıza rağmen...
- Sorunlarımız her geçen gün katmerlenerek büyüyor. Mutfak masrafları, faturalar, barınma sorunu, düşük ücretler… Ama yalnızca sorunları sıralamakla bir yere varamayız. Yaşadığımız sorunları çözüme kavuşturmak için öncelikle sorunun kaynağını...
- Mersin Çevre Platformu, MIP AŞ’nin limanı genişletmek amacıyla Atatürk Parkını kapatmasını Özgür Çocuk Parkında basın açıklaması ile protesto etti. Mersin halkı, şehir merkezinde bulunan Atatürk Parkının MIP A.Ş tarafından liman genişletme...