Bugün Dünya Çocuk Hakları Günü: Sömürü Çarkı Çocukları Öğütüyor!

1989 yılında 20 Kasım, “özellikle savaş ve yoksulluğun hüküm sürdüğü coğrafyalarda yaşam mücadelesi veren çocukları korumak ve koşullarını iyileştirmek” amacıyla Dünya Çocuk Hakları Günü ilan edildi. Peki, o günden bugüne ne değişti, bu düzen çocukları korumak için ne yapıyor? Hiçbir şey! Yoksulluk, açlık, savaş, mültecilik gibi sorunlar sadece yetişkinler için değil çocuklar için de giderek büyümeye devam ediyor. ILO ve UNICEF raporlarına baktığımızda otuzdan fazla ülkede 300 bine yakın çocuk, çocuk asker olarak savaştırılıyor. ILO’nun 2020 raporuna göre, dünyada 63 milyonu kız, 97 milyonu erkek çocuğu olmak üzere toplam 160 milyon çocuk işçi var. Her 10 çocuktan biri, hâlihazırda çocuk işçi olarak çalışıyor. Bunların en az 73 milyonu tehlikeli işlerde çalışıyor. Özellikle pandemi döneminde çocuk yoksulluğu ve şiddetli maddi yoksunluk katlanarak büyüdü. Artan işsizlik ve yoksulluk nedeniyle daha fazla sayıda çocuk, işçi haline geldi. Bu yüzdendir ki iş cinayetlerine kurban giden çocuk işçi sayısı da gün geçtikçe artmaktadır.

Kapitalizmin tarihine baktığımızda, çocuk emeğinin sermaye sınıfı için ne denli tatlı ve baştan çıkarıcı olduğunu görürüz. Çünkü çocuk emeği son derece ucuzdur; savunmasız olan çocuklar üzerinde otorite kurmak ve uzun saatler boyunca çalışmayı dayatmak çok daha kolaydır. Ayrıca çocukların narin elleri, bazı sektörlerdeki en hassas işlerin üstesinden gelebilmektedir.

İngiltere’de çocukların gece çalıştırılmasının yasaklanmasına karşı çıkan bir demir-çelik haddeleme fabrika sahibi, o zaman şöyle hayıflanıyordu: “18 yaşından küçük kimseleri geceleri çalıştırma yasağı büyük güçlükler doğuracaktır, çocuk emeğinin yerini yetişkin erkek emeği ile doldurmanın yol açacağı masraf artışı bunların başında gelir.” Çünkü uzun saatler boyunca işe koşulan ucuz çocuk emeğine duyulan kapitalist iştah, dünden bugüne değişmeden kalmıştır.

Geçtiğimiz yıl Mersin’in Akdeniz ilçesinde narenciye paketleme fabrikasında çalışan 13 yaşındaki Suriyeli Ula Kerem eşarbı makineye takılmış ve Kerem’in çocuk bedeni makineye sıkışarak can vermişti. Benzer bir kaza bu yıl da meydana geldi. Hatay Erzin’de yine narenciye fabrikasında kıyafeti makine sıkışan 14 yaşındaki mevsimlik çocuk işçi Dicle Nur Selçuk hayatını kaybetti. Samsun’da yaylada hayvan otlatan 13 yaşındaki Sefa Yıldız, tıpkı geçtiğimiz yıl Şırnak’ta hayvan otlatırken kayalıklardan düşüp hayatını kaybeden Muhammed Onan gibi çocuk yaşta yaşamdan koptu. Sefa hayvan otlattığı yerde ölü bulundu.

İşçi sınıfının önderlerinden biri ne güzel demiş: Hiçbir şeyden hiçbir şey çıkar diye! Egemenler, sanki emek harcanmadan zenginlik ve kâr olabilirmiş gibi konuşurlar, sermayenin kaynağını bir esrar perdesiyle örtmek isterler. Oysa emek olmadan, emek gücü dönüştürmeden ne zenginlik ne sermaye ne de kâr oluşur… Bu fotoğraf, şu anda kapitalistlerin elinde biriken muazzam sermayenin ne pahasına olduğunu çarpıcı şekilde yansıtmıyor mu?