Genel-İş’ten Sosyal Güvenlik Raporu

DİSK’e bağlı Genel-İş Sendikası “Türkiye’de Sosyal Güvenlik Sisteminin Durumu ve Sorunları” başlıklı bir rapor yayınladı. Sendikanın Araştırma Dairesinin hazırladığı raporda öne çıkan başlıklara göre Türkiye’de işçi ve emekçiler; emeklilikten işsizliğe, güvencesizlikten istihdama varana kadar ciddi sorunlarla boğuşuyor. Türkiye’deki sosyal güvenlik sisteminin durumunu ortaya koyan raporda öne çıkan başlıklar şöyle:

• Nüfusunun %15’i sosyal güvenlik sisteminin dışında,
• Çalışan her 100 kişiden 34’ü kayıt dışı çalışıyor, yani sosyal güvenceden yoksun!
• Türkiye’de sosyal güvenlik sistemine devletin katkısı, OECD ülkelerinin altında!
• Sosyal güvenlik sisteminin finansmanında işçilerin yükü artıyor…
• Emeklilere GSYH’dan ayrılan pay diğer ülkelere göre düşük!
• Zorunlu Bireysel Emeklilik Sistemi güvenilir değil, katılan her 10 kişiden 6’sı sistemden çıktı.
• İşsizlik sigortasına başvuran 10 işsizden yalnızca 3’ü işsizlik sigortasından faydalanıyor.

Genel-İş raporunda, yaşanan bu sorunların kaynağında devlet katkısının yetersizliği, kayıt dışı istihdamdan doğan prim kaçakları, toplanan sosyal güvenlik primlerinin ve SGK kaynaklarının amacı dışında kullanılması gibi birçok neden olduğu belirtildi. Emeklilikten yararlanma koşullarının ağırlaştırılmış olması ve maaşların yoksulluk sınırının altında kalması, emeklilik ve genel sağlık sigortasının piyasaya açılmasıyla sistemin kamu hizmeti niteliğini gittikçe yitirmesi de raporda öne çıkan nedenler arasında sıralandı.

Raporda işsizlik sigortasının amacına uygun kullanılmadığı şu sözlerle vurgulandı: “İşsizlik sigortasından faydalanan kişi sayısı az, faydalanma süresi kısa ve sigorta kapsamında alınan ücret düşüktür. Bunun en temel nedeni işsizlik sigortasının amacı dışında kullanılmasıdır. Özellikle fon ihtiyacı olan her alan için işsizlik sigortasının kullanılması sigortanın amacı olan işsizlik maaşının ikincil planda kalmasına neden olmuştur. İşsizlik sigortasından faydalanmak için başvuran her 10 işsizden yalnızca 3’ü işsizlik sigortasından faydalanabilmektedir.”

Sosyal güvenliğin bir kamu hizmeti olarak verilmesinden uzaklaşıldığına dikkat çekilen raporda, bunun yoksulların aleyhine bir politika olduğu vurgulandı. Genel-İş raporunda devletin en büyük harcama kalemlerinden birisinin sosyal güvenlik olması gerektiği belirtilirken, toplumun emekçi kesimlerinden sermayeye kaynak aktarımının kabul edilebilir olmadığı vurgulandı.