70 milyon insan öldü İkinci Dünya Savaşında. Bunların çoğu daha gencecikti. Bu kanlı savaşın temel nedenlerinden biri büyümek isteyen açgözlü Alman kapitalistleri ve Hitler’di. Hitler, milliyetçiliği ve savaşı kışkırtıyor, örgütsüz kitleleri peşinden sürüklüyordu. Milyonlarca Alman, başta iş ve refah umuduyla büyük Almanya düşüne ve bu kanlı savaşa destek verdi. Ama sonuç sadece acı, ölüm ve yıkım oldu. Milyonlarca ana ölen evladına ağladı. Alman işçi sınıfının şairi Bertolt Brecht, anaların pişmanlık ve acı dolu ağıtlarını bir daha analar evlatlarını ölüme yollamasın diye dünyanın tüm analarına duyurdu.
Bu çizmeleri bendim sana giy diyen, oğlum,
bu haki gömleği bendim sana giy diyen.
Nerden bilecektim bu kara günleri göreceğimi,
bilseydim, “giydirmem” derdim, “giydirmem,
asın beni” derdim, daha iyi.
Elini görürdüm hani ben senin, oğlum,
“Hayl Hitler!” diyerek kaldırdığın elini,
Hitler’i selamladın diye, nerden bilecektim,
kuruyacağını bir gün elinin.
Duyardım oğlum, söz ettiğini senin
üstün bir ırktan.
Nasıl varacaktım farkına, nerden bilecektim, nerden?
Cellâdıymışsın meğer sen kendinin.
Gittiğini görürdüm senin, oğlum,
uygun adımla Hitler’in ardından.
Nerden bilecektim, onu izleyenin
artık bir daha geri dönmeyeceğini.
Bana derdin ki oğlum, derdin ki: “Almanya
gelecek bir gün tanınmaz hale.”
Nerden bilecektim oğlum, bu yerin –nerden bilecektim–
küller ve kanlı taşlar arasında kalacağını böyle.
Haki gömlek vardı her zaman sırtında senin.
Giyme şu gömleği demedim sana, demedim, oğlum.
Bu günleri göreceğimi bilmiyordum, ne yapayım,
sana o gömleğin kefen olacağını bilmiyordum.
