Buradasınız
Dün 12 Eylül, Bugün OHAL Düzeni: Zulüm Sürüyor
12 Eylül askeri faşist darbesinin üzerinden 37 yıl geçti. Bugünün genç işçi kuşaklarına “12 Eylül darbesi size ne anlatıyor, darbe öncesinde nasıl bir ortam vardı, darbe neden yapıldı” diye sorular yönelttiğimizde, büyük çoğunluğunun doğru fikirlere sahip olmadığını görürüz. Aslında bu bile 12 Eylül 1980’de yapılan askeri faşist darbenin başarıya ulaştığını ve üzerinden uzun yıllar geçmesine rağmen etkilerinin sürdüğünü gösteriyor. 12 Eylül, işçi kuşakları arasındaki bilinç aktarma kayışlarını kopararak işçilerin tarihsel hafızasını yitirmesine yol açtı. Bu durum geçmişin dersleriyle donanmayan işçilerin, günümüzde yaşanan saldırılara karşı çok daha savunmasız ve tepkisiz olmasını da beraberinde getirdi. Bu nedenle 12 Eylül’ün yıldönümünde öncelikle yaşananları kısaca hatırlayalım.
1980 darbesinden yaklaşık 20 yıl gerilere gittiğimizde, işçi hareketinde bir takım kıpırdanmaların olduğunu görürüz. İşçiler kölece çalışmaya karşı tepkilerini direnişlerle, eylemlerle dile getiriyorlardı. Bu mücadeleler önemli sonuçlar da veriyordu. Meselâ grev hakkı bu tarihlerde, Kavel işçilerinin çetin mücadeleleri sonucunda kazanıldı ve anayasal bir hak haline geldi. Sadece Kavel’de değil ülkenin dört bir yanında işçiler hoşnutsuzdular, çalışma ve hayat koşullarının ağırlığına karşı ayağa kalktılar. Nice anlamlı mücadeleler verdiler. İşyeri işgalleri, grevler, direnişler, dayanışma eylemleri, kitlesel mitingler, gösteriler günlük yaşamın bir parçası haline gelmişti. Böyle geçen yılların ardından, 1970’lerin sonunda işçi sınıfının mücadelesi gelişip güçlenmiş ve sermaye sınıfını iyice korkutmaya başlamıştı. Ücretler yükselmiş, yılda 6-7 maaşa varan ikramiyeler ve nice ekonomik-sosyal haklar kazanılmıştı.
Üstelik işçiler sadece ekonomik haklar için mücadele etmiyor, siyasal meselelere de kafa yoruyor ve kendi sözlerini söylüyorlardı. Meselâ sosyalistlerin, sendikacıların, öncü işçilerin yargılandığı ve ağır cezalar verildiği Devlet Güvenlik Mahkemeleri (DGM) işçilerin eylemleri sonucunda kapatıldı. İşçi sınıfı her geçen gün artan faşist saldırılara ve katliamlara karşı “Faşizme İhtar Eylemleri” yapıyor, savaşlardan çevre sorunlarına, kadın sorunundan dünyada yaşanan gelişmelere kadar çok çeşitli meseleleri mücadele konusu olarak görüyordu. Kelimenin tam anlamıyla geniş emekçi yığınlar sınıfsız, savaşsız, sömürüsüz bir dünya istiyorlardı. Böylesi bir dünyayı yaratmak için de köleliğe karşı tüm haşmetiyle ayağa kalkmış ve adeta destan yazıyorlardı.
İşte 12 Eylül askeri faşist darbesi böyle bir ortamda bizzat sermaye sınıfının eliyle yapıldı. Darbenin doğrudan hedefi işçi sınıfı, onun örgütleri ve yükselen mücadelesiydi. Darbenin ilk icraatı da 36 bin metal işçisinin 74 işyerinde sürmekte olan grevini yasaklamak oldu. MESS patronlarına karşı yapılan grevlerin çadırları sökülürken, sendikaların ve işçi örgütlerinin de kapısına kilit vurulmaya başlandı. Sermaye sınıfı, işçi sınıfını başsız ve kılavuzsuz bırakmak için sayıları yüz binlerle ifade edilen sendikacıları, öncü işçileri ve sosyalistleri faşist darbecilerin işkence tezgâhlarından geçirerek hapishanelere attı. 650 bin kişi gözaltına alındı, yüzlerce kişi öldürüldü, on binlerce kişi yurtdışına kaçtı. Yaklaşık 25 bin derneğin faaliyeti durdurulurken, 30 bin kişi “sakıncalı” olduğu için işten atıldı. 12 Eylül faşist darbesiyle tepeden tırnağa baskıcı bir rejim kuruldu Demokratik hak ve özgürlükler ortadan kaldırıldı. Anayasa ve yasalar toplumu hareketsiz bırakacak şekilde hazırlandı. İş ve toplu sözleşme yasası değiştirilerek işçi sınıfının kazanılmış hakları büyük ölçüde yok edildi, sendikalaşmanın önüne yasal engeller konuldu.
Ve bugün
O dönemi hatırlatan günlerden geçiyoruz. İşçi sınıfının mücadelesi dün 12 Eylül’de ezilmişti, bugün de OHAL düzeniyle oluşabilecek bir işçi muhalefeti baskı altında tutulmak isteniyor. Dün 12 Eylül’de yapılan zulüm bugün aynı şekilde tekrar ediyor. 15 Temmuz darbe girişimi sonrası AKP tarafından kaosun, baskı ve saldırganlığın şiddetlendiği boğucu bir atmosfer yaratıldı. Darbe girişiminin hemen ertesinde ilan edilen OHAL, bugüne kadar 4 kez uzatılarak kesintisiz hale getirildi. Darbecilere yönelik başlayan operasyonlar, emekçilere ve muhaliflere yönelerek cadı avına dönüştü. Yüzlerce gazeteci ve muhalif siyasetçiler hapishanelere atıldı. TÜMTİS Sendikası Ankara Şube yöneticileri, sendikanın üye sayısını arttırdıkları ve üyelerden aidat topladıkları gerekçesiyle, yani sendikacılık yaptıkları için tutuklandılar. Aralarında emekçilerin ve ezilenlerin çıkarlarını gözeten yayın kuruluşlarının da bulunduğu onlarca televizyon, radyo, gazete, dergi kapatıldı. Demokratik kitle örgütlerinin kapılarına kilit vurulmaya başlandı. Kamudan binlerce emekçi ihraç edildi.
Darbeyle mücadele adı altında işçi haklarına darbe vurulmaya başlandı. OHAL döneminde 5 grev ‘milli güvenliği’, ‘genel sağlığı’ veya ‘finansal istikrarı bozucu’ olduğu gerekçeleriyle yasaklandı. Daha önceki açıklamalarında grevi ıvır-zıvır olarak niteleyen Erdoğan, OHAL’i grevleri yasaklamak için kullandıklarını bizzat itiraf etti. Valiler OHAL’in verdiği yetkiye dayanarak sendikaların basın açıklamalarını, toplantılarını, eylemlerini yasakladılar, yasaklıyorlar. İşten atılan işçilerin direniş çadırı dahi kurması OHAL gerekçesiyle engelleniyor. İşçilerin hak arayışlarının önü OHAL düzeniyle birlikte iyice kesildi ve bu durum işyerlerindeki sömürü ve baskı koşullarını pekiştirdi. İşten atmalar kolaylaştı, çalışma koşulları ağırlaştı, iş cinayetleri giderek arttı.
Kardeşler, her işçi bilmelidir OHAL düzeni patronlar sınıfına hizmet etmektedir. 12 Eylül’ün hesabının sorulamadığı, kayıplarının giderilemediği bir dönemde işçiler, bir de OHAL düzeniyle eziliyorlar. Tarihinde nice destanlar yazan işçi sınıfı, bugün örgütsüz ve dağınık olduğu için hak gasplarına, baskı ve saldırılara karşı koyamıyor. Ama biliyoruz ki bu böyle gitmez, gitmemeli! İşçi sınıfı, 12 Eylül karanlığının hesabını sormalıdır. Ama bunun için de OHAL düzenine örgütlü gücüyle karşı durmalıdır.
***
Sayılarla 12 Eylül
- 1.683.000 kişi fişlendi.
- 650 bin kişi gözaltına alındı.
- Açılan 210 bin davada 230 bin kişi yargılandı.
- 7 bin kişi için idam cezası istendi.
- 517 kişiye idam cezası verildi.
- İdam cezası verilenlerden 50’si asıldı. Bunların arasında, Evren’in “asmayalım da besleyelim mi” dediği ve yaşı mahkeme kararıyla büyütülerek asılan 17 yaşındaki gencecik devrimci fidan Erdal Eren de vardı.
- 171 kişinin işkencede öldüğü belgelendi.
- 300 kişi “kuşkulu” bir şekilde öldü.
- 43 kişinin “intihar” ettiği bildirildi.
- 14 kişi açlık grevlerinde öldü
- 16 kişi “kaçarken” vuruldu.
- 95 kişinin “çatışmada” öldüğü söylendi.
- 73 kişiye “doğal ölüm” raporu verildi.
- 71 bin kişi TCK’nın 141-142 ve 163. maddelerinden yargılandı.
- 98 bin 444 kişi “örgüt üyesi olmak” suçundan yargılandı.
- 388 bin kişiye pasaport verilmedi.
- 30 bin kişi siyasi mülteci olarak yurtdışına gitti.
- 14 bin kişi yurttaşlıktan çıkarıldı.
- 23 Bin 677 derneğin faaliyeti durduruldu.
- 30 bin kişi “sakıncalı” olduğu için işten atıldı.
- 3 bin 854 öğretmen, üniversitede görevli 120 öğretim üyesi ve 47 hâkimin işine son verildi.
- 400 gazeteci için toplam 4 bin yıl hapis cezası istendi.
- Gazeteler 300 gün yayın yapamadı.
- 13 büyük gazete için 303 dava açıldı.
- 39 dokuz ton gazete ve dergi imha edildi.
- 937 film “sakıncalı” bulunduğu için yasaklandı.
Kahvaltı Sofrasında
Son Eklenenler
- İzmir Buca’da sendikal baskıların ve işten atma saldırısının devam ettiği Telus önünde direniş başladı. Adana’da SASA Polyester’in PTA tesis şantiyesinde Gemont Endüstri ve ardından Metropol İnşaat adlı taşeron şirketler bünyesinde çalışan inşaat...
- Yeni bir yılın, 2025’in ilk günlerini yaşıyoruz. Ama işçi ve emekçilerin yüreğinde “yeni” olanın getirdiği heyecan ve umut yerine büyüyen endişeler ve kasvet var. Takvim yaprakları hariç hayatımızda değişen tek şey yaratılan ekonomik yıkımın...
- Her Aralık ayında izlediğimiz asgari ücret tiyatrosu bu yıl çok daha trajik bir şekilde sonuçlandı. Resmi enflasyonun, TÜİK’in uydurma rakamlarıyla bile yüzde 47 olduğu, ENAG’a göre yüzde 87 olduğu bir süreçte asgari ücrete sadece yüzde 30 zam...
- DİSK’e bağlı Birleşik Metal-İş Sendikası ile Türkiye Metal Sanayicileri Sendikası (MESS) arasında 2024-2026 dönemi için yürütülen TİS görüşmelerinde MESS’in yüzde 40 oranında zam dayatması üzerine Schneider Elektrik’in Manisa ve Kocaeli...
- İzmir Büyükşehir Belediyesi bünyesinde, İZENERJİ, İZELMAN, Ege Şehir Planlama, İZFAŞ şirketlerinde çalışan DİSK/Genel-İş Sendikasında örgütlü işçiler maaş, yılsonu ikramiye ve eğitim alacakları ödemelerinin geç ve eksik yapılmasını protesto etmek...
- UİD-DER’li emekçi kadınlar olarak, bir grup Polonez direnişçisi kadın kardeşimizle güzel bir sohbet gerçekleştirdik. Direnişçi bir ablamız “bize hep ‘aman kurulu düzenimiz bozulmasın’ düşüncesini bellettiler” dedi. Bu söz üzerine uzunca sohbet ettik...
- Polonez işçileri 173 gün süren mücadelelerinin kazanımla sonuçlanmasının ardından fabrika önünde kurdukları direniş çadırını halaylarla, sloganlarla kaldırdılar. 7 Ocakta direniş alanında zaferlerini kutlayan işçiler, davul zurna eşliğinde halaylar...
- İktidar ve sermaye sınıfının saldırıları böylesine ağırken işçilerin birlik olamayacağını düşünmek kime yarar sağlar? Bu düşünce doğru bir akıl yürütme yöntemi olabilir mi? Karşımızdaki yıkım tablosu, işçilerin birleşmek dışında bir çıkış yolu...
- İstanbul Çatalca’da bulunan Polonez fabrikasında işçiler Tekgıda-İş Sendikası’nda örgütlendikten sonra gerekli şartları sağlamalarının ardından yetki başvurusunda bulunmuş ve hemen ardından 146 işçi işten atılmıştı. İşten çıkarmaların ardından...
- Aile Sağlığı Merkezi (ASM) çalışanları, 1 Kasımda yürürlüğe giren Aile Hekimliği Sözleşme ve Ödeme Yönetmeliği’ni protesto etmek için 6-10 Ocak günlerinde Türkiye genelinde iş bırakıyor. ASM çalışanları “Eziyet Yönetmeliği” olarak nitelendirdikleri...
- Vivident, Mentos gibi sakız ve şekerleme markalarının üreticisi olan Perfetti Van Melle’nin İstanbul/Kıraç’ta bulunan fabrikasında çalışan işçiler Tekgıda-İş Sendikasında örgütlenmiş, şirket yönetiminin sendika düşmanı tutum ve baskılarıyla...
- Sevgili işçi kardeşlerim, Rus yazar Tolstoy “acı duyabiliyorsan canlısın, başkasının acısını duyuyorsan insansın” der. Tolstoy’un bu ifadeleri özü itibariyle insanlaşmayı anlatır. İşçi sınıfı olarak, sömürücü efendilerden insanlık için insanlaşma...
- İşçilerin mücadele örgütü UİD-DER, sözünü İşçi Dayanışması’yla söylüyor. Kapitalist sömürüye, zorbalığa, ayrımcılığa, haksız savaşlara karşı işçi sınıfına sesleniyor ve diyor ki kurtuluş ellerinizde, birliğinizdedir.