TİS Yetki Sistemi, Sorunlar ve Çözüm Arayışları Toplantısı Düzenlendi

Birleşik Metal-İş Sendikası, Çalışma ve Toplum Dergisi değerlendirme toplantılarının yedincisini “Toplu İş Sözleşmesi Yetki Sistemi, Sorunlar ve Çözüm Arayışları” başlığıyla 21 Aralıkta gerçekleştirdi. İstanbul Barosu konferans salonunda düzenlenen toplantıya, Birleşik Metal-İş yönetici ve üyeleri ile çeşitli sendika ve emek örgütlerinden konuklar katıldı. Sendika avukatları, AYM üyeleri, ulusal ve uluslararası sendika yöneticileri, akademisyenler, uzmanlar çeşitli sunumlar yaparak sendikal hakların kullanılmasını etkisizleştiren toplu iş sözleşmesi yetki sistemini, tüm boyutları ile ele aldı.

Açılış konuşmaları Çalışma ve Toplum Dergisi Yayın Yönetmeni Murat Özveri, Birleşik Metal-İş Sendikası Genel Başkanı Özkan Atar, IndustriAll Genel Sekreter Yardımcısı Kemal Özkan, İstanbul Barosu Başkanı İbrahim Özden Kaboğlu ile ILO Türkiye Ofisi Direktörü Yasser Ahmed Hassan tarafından yapıldı. Açılış konuşmalarının ardından 1. oturumda “Toplu İş Sözleşmesi Yetki Sisteminin Uygulamada Yarattığı Açmazlar” üzerine Birleşik Metal-İş Sendikasından Av. Yeter Türkeş ve Petrol-İş Sendikasından Av. İrfan Taşkın söz alarak konu üzerinde çeşitli sunumlar yaptılar. 2. oturumda ilk sözü alan Prof. Dr. Murat Engin, “Toplu Sözleşme Yetki Sistemleri Nedir, Ne Olmalıdır?” başlıklı bir konuşma gerçekleştirdi. Engin, Almanya ve Fransa gibi ülkelerde işletme ve işyerlerinde kurulan ve zorunlu olan işçi kurullarının işlevlerini ve yapısını anlattı. Bu işçi kurullarının sendikalar tarafından aday gösterilen işçilerden oluştuğunu ve bu kurulların işyerindeki düzeni ve disiplini sağlamanın yanı sıra o fabrikada toplu sözleşme imzalanacağı zaman hangi sendikanın yetkili olacağına da karar verdiğini aktardı. Böyle ülkelerde herhangi bir TİS kapsamında çalışan işçilerin oranının yüzde 85-90’lara kadar çıkabildiğini, Türkiye’de ise işçilerin yaklaşık yüzde 80’nin asgari ücret veya civarında bir ücretle çalıştığını, bunun esaslı sebebinin sendikalaşmanın ve toplu iş sözleşmesinin yaygınlaşmaması olduğunu belirtti. Sendikaların bu tabloyu değiştirmek üzere çalışması gerektiğini ifade etti. Oturumun devamında Prof. Dr. Alpay Hekimler, “AB Normları ve Seçilmiş Ülke Örnekleri Açısından TİS Yetki Sistemlerine Bakış” başlıklı bir konuşma gerçekleştirdi. Oturumda son sözü alan AYM üyesi Prof. Dr. Engin Yıldırım ise “Anayasa Mahkemesi Kararlarında Yetki Sistemi” başlıklı bir sunum yaptı. Ortada yapısal bir sorun olduğunu, bu sorunun sendikaların tek tek bireysel olarak AYM’ye başvurmasıyla çözülemeyeceğini, yasal düzenlemeler yapılması gerektiğini ifade etti. Yetki tespit davalarının uzamasının nedenini anlattı.

Toplantının 3. ve son oturumunda ise “TİS Yetki Sistemine İlişkin Çözüm Arayışları” başlığı altında konuya dair çözüm önerileri getirildi. İlk konuşmacı olan Prof. Dr. Ali Güzel Türkiye’de demokratik toplumun temellerinin sağlam bir biçimde atılmadığını, sorunların kaynağının bu gerçeklik olduğunu belirtti. “Üyeliklerin bakanlık tarafından tespit edilmesi, işkolu istatistiklerinin bakanlık tarafından yapılması vb. tamamen bakanlığın vesayetine tabi bir sözleşme düzenine tabi olunması bizi bu sorunların içine itiyor” dedi.

Oturumun devamında söz alan Can Şafak, sorunun çözümüne dair tarihsel bir birikim olduğunu ve meseleyi de bu birikim temelinde ele almak gerektiğini ifade ederek geçmişin irdelenmesinin ve geleceğe yönelik projeksiyon tutulmasının son derece önemli olduğunu ifade etti. Üyeliklerin yetkide esas alınmasının tartışma konusu olduğunu belirten Şafak, önemli olanın sendikanın temsil kabiliyeti olduğunu ve işçiler hangi sendikayı istiyorsa o sendikanın toplu pazarlık masasına oturmasının ilke kabul edilmesi gerektiğini söyledi. Son sözü alan Av. Dr. Murat Özveri ise bu işin sahiplerinin işçiler ve karşılarında muhatapları olan işverenler olduğunu ve sorunu onların çözeceğini ifade ederek belgelere dayalı bir toplu sözleşme yönteminin sendikasızlaştırmanın bir aracı olduğunu söyledi. “Belgelere dayalı yetki sistemi, referandum, irade beyanı vb. hangi yöntemle toplu sözleşme imzalama yetkisini belirlemiş olursanız olun, tüm dünyada, bu süreç uzadıkça sendikasızlaştırma artıyor” diyen Özveri, bu süreci uzatan en büyük etkenin sözüm ona güvence adı altındaki yasal düzenlemeler olduğunu belirtti. Sözlerini “işi işin sahiplerine bırakalım, inanın çözeceklerdir” diyerek bitirdi. Özveri’nin konuşmasının ardından toplantı sonra erdi.