Türkiye Okul Yemeği Koalisyonu Kuruldu

Geçtiğimiz yıl okullarda bir öğün ücretsiz ve sağlıklı yemek için ısrarlı talepler sonuç vermiş siyasi iktidar 2023-2024 öğretim yılı programına anasınıfı öğrencilerine ücretsiz yemek verilmesini almıştı. Fakat bu uygulama bir dönem uygulandıktan sonra deprem bölgesindeki okullar dışında kaldırıldı.

Siyasi iktidar üzerinde basınç oluşturmak ve okullarda bir öğün ücretsiz yemek ve içilebilir su verilmesini sağlamak amacıyla “Türkiye Okul Yemeği Koalisyonu” kuruldu. Koalisyon, Türk Tabipler Birliği, Veli Der, TMMOB Gıda Mühendisleri Odası, Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği, BAYETAV, Derin Yoksulluk Ağı, EĞİTİM-SEN ve çeşitli eğitim derneklerinin yanı sıra konuyla ilgili akademisyenler, hak savunucuları ve konu üzerine çalışan gazetecilerden oluşuyor.

Koalisyonun kuruluşu 2 Martta Ankara’da Türk Tabipler Birliği’nde yapılan bir basın açıklamasıyla kamuoyuna duyuruldu. Koalisyon adına “Çocuklarımızın Bugünü ve Yarını İçin Okul Yemeği Hemen Şimdi” başlıklı basın açıklamasını Öğrenci Veli Derneği Başkanı Ömer Yılmaz yaptı. Yılmaz, her çocuğun temel hakkı olan sağlıklı beslenmenin başta siyasi iktidar olmak üzere ilgili kurumların sorumluluğunda olduğunu vurguladı. Siyasi iktidarın buna dönük politikalarını şu sözlerle dile getirdi: “Okul yemeği tüm öğrenciler için tartışmasız en temel hakken, okul yemeği uygulamasının genişleyerek süreceği açıklamasına rağmen gerekli adımlar atılmamış, verilen sözler tutulmamıştır. Şubat 2023’de başlatılan anaokullarına besin desteği hizmetinin dahi ekonomik koşullar gerekçe gösterilerek deprem bölgesi haricinde geri çekildiği görülmektedir. Öte yandan Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından yayınlanan 160 sayfalık Türkiye Çocuk Hakları Stratejisi Belgesi ve Eylem Planı belgesinde okul çağındaki çocuklara ücretsiz gıda ve beslenme desteği yapılacağına dair bir ifade yer almamaktadır. Okul öncesi eğitim kurumlarında ‘çocukların okulda geçirdikleri süredeki temel ihtiyaçların öz bakım süreçleri ve eğitim programının uygulanmasını desteklemek amacıyla katkı payı alır’ maddesiyle tüm okul öncesi ve tüm kademelerdeki öğrenciler için yemekten eğitim materyallerine kadar paralı hale getirilmiştir.”

Yılmaz, üç yılda bir yapılan ve 15 yaşındaki öğrencilerin okuma, matematik ve fen alanlarındaki becerilerini ölçen PISA 2022 anketinin bazı verilerini paylaştı. Gelir dağılımındaki eşitsizliğin okul çağındaki çocuklar üzerindeki etkilerine dair şunları söyledi: “Ankette öğrencilere sorulan sorulardan biri de ‘Geçen 30 günde yiyecek alacak paranız olmadığı için kaç kere yemek yiyemediniz?’ sorusuydu. Bu soruya verilen yanıtlar ülkemizde en az 5 öğrenciden birinin haftada en az bir kere parası olmadığı için yemek yiyemediğini ortaya çıkardı.  Türkiye 37 OECD ülkesi arasında yüzde 19,2 ile, son 30 günde haftada en az bir kez yiyecek parası olmadığı için yemek yiyemeyen öğrenci oranının en yüksek olduğu ülke oldu. Geçmiş yıllardaki LGS verilerine göre sosyo-ekonomik durumu düşük ebeveynlerin çocuklarının büyük çoğunluğu meslek liseleri ve imam hatip liselerinde iken sosyo-ekonomik durumu daha yüksek ebeveynlerin çocukları fen ve Anadolu liselerinde öğrenim görmektedir. Çoğunluğunu fen ve Anadolu Lisesi öğrencilerinin oluşturduğu PISA anketinde dahi en az beş çocuktan biri açlığı yaşıyorsa diğer okul türleri ve okulların tamamı açısından gerçek tablonun daha vahim olduğu aşikârdır.”

Yılmaz, Türkiye’nin 27 Ocak 1995’te onayladığı Birleşmiş Milletler Çocuk Haklarına Dair Sözleşmesini hatırlatarak şunları söyledi: “Türkiye’nin taraf olduğu sözleşmenin ilişkin maddesine dayanarak tüm kademelerdeki okullarda eğitim gören tüm çocuklarımıza ayrım yapılmaksızın ücretsiz, nitelikli bir öğün yemek ve okulda geçirdikleri süre boyunca temiz içme suyu temininin sosyal devletin görevi olduğunu hatırlatıyor ve çocuklarımız başta olmak üzere yoksullukla ilişkili olarak yetersiz beslenme ve açlık sorunu yaşayan kesimlere yönelik bir ‘kamusal destek-dayanışma programı’ acilen uygulamaya konulmalıdır diyoruz.”

Basın açıklaması sonrasında koalisyon bileşenleri söz aldılar. Yapılan konuşmalarda yeterli beslenememenin çocuklar üzerindeki etkileri üzerinde duruldu ve sorunun çözümü için beraber verilecek mücadelenin önemi vurgulandı.