KFC ve Pizza Hut İşçileri Haklarını Arıyor

ABD merkezli Yum Brands şirketinin KFC ve Pizza Hut restoranlarının Türkiye’deki işletmecisi olan İş Gıda konkordato ilan etti ve 283 KFC ile 254 Pizza Hut restoranını kademeli olarak kapatmaya başladı. Onlarca sektörde bir çok şirketi olan İş Holding’in İş Gıda için konkordato ilan etmesi sonrası 7 bin işçi Ocak ayı maaşlarını, kıdem ve ihbar tazminatlarını, izin paralarını alamadı. İşçiler şirketin İstanbul’daki merkezi ve birçok şehirdeki KFC ve Pizza Hut restoranları önünde eylemler gerçekleştirdi.

Yum Brands, standartları karşılayamadığı gerekçesiyle İş Gıda ile anlaşmasını bitirdiğini duyurmuştu. İş Gıda ise 8 Ocakta yaptığı açıklamada herhangi bir kalite sorunu olmadığını ve faaliyetlerine devam ettiğini duyurduysa da devam eden günlerde 7,7 milyar TL’lik borç gerekçesiyle konkordato talebiyle Ticaret Mahkemesi’ne başvurdu. Mahkeme, 31 Ocakta İş Gıda’ya 3 aylık geçici mühlet kararı verdi ve şirkete üç konkordato komiseri atandı. Konkordato kararı mali durumu bozulmuş şirketin borçlarını belli bir plana göre ödemesi anlamına geliyor. Fakat burada işçi alacakları, bankalar ve büyük şirketlerden sonra en son sıraya girebiliyor.

KFC ve Pizza Hut çalışanları, yaptıkları açıklamalarda aileleriyle beraber 25 bin kişinin açlığa terk edildiğini belirtiyorlar. Siyasi iktidara ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına seslenen işçiler tepkilerini şu sözlerle dile getiriyorlar: “Uluslararası dev şirketler ve onların buradaki ortakları nasıl oluyor da alicengiz oyunlarıyla biz işçileri bir anda ortalıkta bırakarak kayboluyorlar. Anayasada, İş Kanunu’nda olan haklarımızı, işçi-işveren arası ilişkileri kimler nasıl denetliyor, şaşkınlık içindeyiz. Gözümüzün içine bakarak bizi işsizlik bataklığına ve açlığa sürüklüyorlar.”

İşçiler, İş Gıda patronunun alicengiz oyunlarına dair ise şunları söylüyorlar: “Sayın İlkem Şahin, çocuğunuzun yemeği için savaştığınızı söylüyorsunuz ama konkordato kararından önce İş Gıdadan Krispy Kreme Üretim A.Ş. firması olarak isim değişikliği yaptınız. 23 Ocak tarihinde Krispy Kreme şubelerini Gökçe Elif Şahin adına devrettiğini görmekteyiz. Ve birkaç gün sonra konkordato kararı alındı. Planlı olarak bu işlemler yapıldı. Sizin hiç vicdanınız ve korkunuz yok mu? Bu kadar insanın emekleri ve senelerce ödenmeyen primleriyle 50 milyonluk bir malikâne satın alındı, nasıl rahat oturuyorsunuz?”

Konkordato sürecinde iş çıkışlarının yapılmadığını, maaşlarının garanti fonu tarafından ancak 3 ay sonra ödeneceğini belirten işçiler, bu süreçte başka bir işte de çalışamadıklarını ifade ediyorlar. Şirketle yaptıkları sözleşmede, başka bir firmada çalıştıkları durumda iş akitlerinin tek taraflı feshedileceğinin ve bu durumda hiçbir hak talep edemeyeceklerinin yazılı olduğunu söylüyorlar.

155’ten fazla ülke ve bölgede 61 binin üzerinde restorana sahip Yum Brands’ın 2024 yılı için toplam geliri 7 milyar 549 milyon olarak açıklanmıştı. 1 milyar 486 milyon net kâr elde eden şirket kârına kâr katmış, o sermayeyi emek güçleriyle yaratan işçiler ise açlığa, işsizliğe, güvencesizliğe, bilinmezliğe itilmiş durumda. Bugün İş Gıda işçilerinin yaşadığı sorun, Türkiye’de işçilerin temel mücadele konularından biridir. Zira şirketler çeşitli nedenlerle iflas kararı aldıklarında tıpkı bu örnekte olduğu gibi patronlar sermayelerini kurtarıp çoğu durumda daha da büyüyerek başka isimler altında yollarına devam ediyorlar. Yıllarca “biz bir aileyiz” denilerek kandırılan ve posası çıkana kadar çalıştırılan işçiler ise ancak sıfırı tüketmiş şekilde kendilerini kapı önünde bulduklarında olan bitenden haberdar olabiliyorlar. Nalıncı keseri gibi hep sermayenin lehine işleyen yasalar değişmediği sürece benzeri hak gaspları yaşanmaya devam edecek. Hak gasplarını ancak örgütlü işçi sınıfı durdurabilir. Bunun için de işçiler, patronların “biz bir aileyiz” yalanlarına kanmamalı, kendi örgütlü güçlerine inanmalı, sendikalarında ve sınıf örgütlerinde bir araya gelerek emeğine ve geleceğine sahip çıkmalıdır.