DİSK-AR: Salgın Azami, Destek Asgari!

Kapitalizm burjuvalar için sonsuz zenginlik ve şaşaa üretirken, işçi, emekçi sınıflar için sürekli krizler ve felaketler üretmeye devam ediyor. Covid-19 ve benzeri salgınlar, işsizlik, yoksulluk, göçler, yangınlar, seller, küresel ve bölgesel hegemonya savaşları… Bunların her biri emekçilerin yaşamını cehenneme çeviriyor.

Kapitalist üretim biçiminin neden olduğu salgınlardan biri Covid-19. Salgınları ve krizleri fırsata çeviren burjuvazi, Covid-19’u da “Allah’ın bir lütfu” olarak görmekte gecikmemiştir. Dünyanın pek çok ülkesinde pandemiyi yaygın işten atmalara girişmenin, esnek çalışmayı yaygınlaştırmanın, istihdamı sonuna kadar kuralsızlaştırmanın, milyonlarca işçiyi sokağa atıp üretim maliyetlerini sürekli düşürmenin, “yarı aç, yarı tok” bir “yeni normal” oluşturmanın fırsatına çevirmiştir. 

Pandemiyle beraber on milyonlarca işçi işten atıldı. Milyonlarca küçük esnafın işyeri kapandı. Eşitsizliğin derinleşmesi, yoksulluğun artması, belirsizlik durumu emekçilerin tepkisini büyüttü. Hükümetler ekonominin çarklarının dönmesi ve emekçilerin büyüyen tepkisinin bastırılması için “Covid-19’un etkileriyle mücadele” başlığı altında çeşitli paketler açıkladılar. Bu paketlerde doğrudan vatandaşlara dönük nakit harcamalar ve dolaylı destekler (hükümet harcamalarında artış ve vergi gelirlerinde azalma/vazgeçilen vergiler), işletmelere, şirketlere ve bankalara (sermayeye) sağlanan finansman destekleri ve çeşitli mali kolaylıklar yer aldı.

DİSK-AR’ın “Salgın Azami, Destek Asgari! Dünyada ve Türkiye’de Covid-19’un Sosyal ve Ekonomik Etkileri İçin Ayrılan Kaynaklar” raporu tüm şişinmelere ve propagandaya rağmen Türkiye’nin Covid-19’un etkileriyle mücadeleye ayırdığı kaynağın sınırlılığını ortaya koyuyor. Kimi ülkeler GSYH’lerinin yüzde 25’ine kadar ek harcama ve dolaylı gelir desteği sunarken bu oran Türkiye’de yüzde 2,7 olarak gerçekleşti. Bu oranla Türkiye, pandemi desteğinde GSYH’sinin ortalama yüzde 2’sini destek için ayıran yoksul ülkeler kategorisine yaklaştı. Türkiyeli egemenlerin her fırsatta düşmanlığı körüklediği ve “Yunanistan gibi mi olalım” diyerek olumsuz örnek olarak sunduğu Yunanistan’da bu oran yüzde 21,2 olarak gerçekleşti.

Üstelik Türkiye’de gelir desteğinin büyük bölümü; “Biz Bize Yeteriz Türkiye’m” kampanyasından, İşsizlik Sigortası Fonu ve Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Fonundan karşılanmıştır. Doğrudan hükümet desteği yok denecek kadar az olmuştur. Raporda Covid-19 nedeniyle 10,4 trilyon dolarlık küresel ek harcama yapıldığı ve dolaylı gelir destekleri içinde Türkiye’nin payının binde 2 ile 19 milyar dolar civarında gerçekleştiği belirtiliyor. 11 milyon nüfuslu Yunanistan 39 milyar dolar ayırırken 84 milyon nüfuslu Türkiye 19 milyar dolar ayırdı. Üstelik bu paranın yüzde 78’i işletmelere, şirketlere, bankalara aktarıldı.

İşte bu tablo Türkiye’de siyasi iktidarın işçi ve emekçi düşmanı yüzünü bir kez daha açığa çıkaran bir tablo olmuştur. Sermaye bir kez daha ihya edilir ve yeni kaynaklarla beslenirken pandeminin bütün yükünü çeken işçi ve emekçiler bu yükün altında yalnız bırakılmış, ezilmiştir. Kapitalizmin bozuk terazisinde işçi sınıfının payı budur ve bu dengeyi ancak hakları için birleşen, haksızlığa birlikte başkaldıran işçiler bozabilir.