Buradasınız
Kemal Türkler: Mücadeleci Bir İşçi Önderi
İşçi sınıfının mücadele tarihi birçok önemli dersle doludur. İşçi mücadelesinin yükseldiği dönemlere damgasını vuran anlar, eylemler, örgütler ve kişiler vardır. 1960 ilâ 1980 arasındaki döneme damgasını vuran Kavel, 15-16 Haziran, 1 Mayıs 1977 gibi işçi mücadeleleri, Türkiye işçi sınıfı mücadelesinin köşe taşlarındandır. İşte Kemal Türkler işçi sınıfının görkemli eylemleriyle ayağa kalktığı bu dönemin sembol isimlerinden biridir.
Mücadeleden taviz vermeyen, sendikal örgütlenmeyi işçi tabanına yayan, işçilerle kader ortaklığı yapan ender sendikacılardan biri oldu Türkler. Bu nedenle egemenler, 12 Eylül 1980 askeri faşist darbesinin zeminini hazırlarken, 22 Temmuz 1980’de katlettiler onu. Kemal Türkler öncülüğünde yaratılan sendikal gelenek, bugün hâlâ sermaye sahiplerini ve bürokrat sendikacıları ürkütmeye devam ediyor. Kemal Türkler’le simgelenen bu mücadeleci anlayış bilinçli işçilere ise güç ve umut veriyor.
Peki, kimdi Kemal Türkler ve nasıl bir yaşamı vardı?
Kemal Türkler 1926 yılında Denizli’de göçmen bir ailenin ilk çocuğu olarak dünyaya geldi. Yoksulluk içinde geçen çocukluk dönemi boyunca hem okudu hem de terzi çırağı, ayakkabıcı çırağı, gömlek ustası olarak çalıştı. 1944 yılında liseden mezun olan Türkler, yedek subay olarak askerliğini tamamladı. 1947’de İstanbul Hukuk Fakültesine kaydoldu. Aynı dönemde Bakırköy Emayetaş fabrikasında işçilik yapmaya başladı. Sendikayla tanışması da bu dönemde gerçekleşti. Türkler, hukuk fakültesinden 3. sınıfta ayrıldı, çeşitli işlerde çalışmaya devam etti. 1954’te Maden-İş’in sekreterliğine seçildi. Aynı yıl genel başkanlık görevinden sağlık sorunları nedeniyle ayrılan Yusuf Sıdal’ın yerine Maden-İş Genel Başkanlığına atandı. Bu tarihten, katledildiği 22 Temmuz 1980’e kadar dürüst, çalışkan, özverili bir işçi lideri olarak mücadeleci sınıf sendikacılığı anlayışının en önemli temsilcilerinden biri oldu.
Kemal Türkler, yaşamını, işçi sınıfının örgütlenmesine ve insanca yaşanacak bir dünya kurma mücadelesine adadı. Onun yaşamı direnişler, grevler ve mücadeleler ve ödenen bedellerle doluydu. Önderliğini yaptığı Maden-İş ve DİSK o dönemde işçilerin inandığı, güvendiği güçlü mücadele örgütleriydiler. Patronlar sınıfının dayattığı uzlaşmacı sendikacılık anlayışına karşı işçilerin büyük bir güvenle sahip çıktıkları mücadeleci sendikalardı.
İşçilerin Kemal Türkler’e, Maden İş’e ve DİSK’e bu denli güvenmesinin nedeni neydi? Neydi DİSK’i işçilerin gerçek mücadele örgütü haline getiren sendikal anlayış?
1952 yılında kurulan Türk-İş, devlet eliyle kamu ve özel işyerlerinde yetkili kılınan sendikaların konfederasyonuydu. Türk-İş başkanları adeta hükümetin bakanları gibi işçi sendikalarını yönetiyorlardı. Türk-İş’in sendikal anlayışı sözde “partiler üstü siyaset dışı sendikacılık” anlayışıydı. Sendika bürokratları, işçilerin kitlesel mücadelelere atıldığı, örgütlendiği bu yıllarda, işçileri siyaset ve örgütlenmelerden uzak tutmak için adeta sendikaların başına atanmış kontrol memurlarıydılar. Çeşit çeşit sermaye partilerinin milletvekilliğine atanan bu tip sendika başkanları, işçileri sınıf mücadelesinden, politikadan, siyasetten uzak tutmak için ellerinden geleni yapıyorlardı. İşçi sınıfını kendi bağımsız çıkarları çerçevesinde siyaset yapmaktan yani patronlar sınıfı karşısında güçlenmekten alıkoymak istiyorlardı. Kemal Türkler, Türk-İş’in “partiler üstü” siyaset anlayışına karşı çıktı ve sermaye sınıfına karşı işçi sınıfının mücadelesini savundu. Kemal Türkler ve daha sonra DİSK’i kuracak sendika liderleri 1961’de Türkiye İşçi Partisini kurdular. Bu dönemde sosyalist örgütlenmeler gelişip serpiliyor ve işçi sınıfı içinde güç kazanıyorlardı.
Kavel işçilerinin 1963’te başlattığı direniş sırasında işçilerin başındaydı Türkler. İşçiler, düşürülmek istenen ücretleri ve işten atılan işçi arkadaşları için grevdeydiler. Patronlar ve hükümet hep bir ağızdan Kavel işçilerinin grevinin kanunsuz bir grev olduğunu söylüyor, işçileri yıldırmaya çalışıyorlardı. Türkler ise, bugünün sendika bürokratlarının aksine Kavel işçilerine mücadele yolunu seçerlerse arkalarında olduğunu söylüyor ve onları cesaretlendiriyordu. Nitekim Kavel işçilerinin mücadelesi grev hakkının yasalara geçmesini sağladı.
1961’de Saraçhane Mitingi, 1963’de Kavel Grevi, 1965 Kozlu Direnişi ve 1966 Paşabahçe grevleri; devletin ve patronların güdümündeki Türk-İş’in sendikal çerçevesinin sınırlarını iyice açığa çıkarmıştı. Türkler, o yıllarda Türk-İş yönetiminin grevlere karşı takındığı patron yanlısı tavrını ve sendikal anlayışını eleştiriyordu. Türk-İş, Paşabahçe grevini desteklemeyerek işçileri yalnız bırakmıştı. Bunun üzerine Kemal Türkler, daha mücadeleci bir sendikal anlayışı savunan diğer arkadaşlarıyla birlikte Türk-İş’ten koparak yeni bir sendikal birlik oluşturma sürecini hızlandırdı. 13 Şubat 1967’de Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) kuruldu. İşçiler DİSK’in kuruluşunu coşkuyla karşıladılar ve hızla DİSK’in çatısı altında örgütlendiler.
Kemal Türkler’in yönetimi altında DİSK, işçilerin gerçek bir mücadele örgütü halini almıştı. İşçiler DİSK’li olmakla gurur duyuyorlardı. Örgütlerinin mücadele çağrısına coşkuyla karşılık veriyorlardı. DİSK’e bağlı işyerlerinde işçiler düzenli olarak eğitimlerden geçiriliyordu. Bu eğitimlerde işçi sınıfının tarihi, patronlar sınıfına karşı mücadeleleri, hakları, siyasal çıkarları konu ediliyordu; yani işçi sınıfının bilinçlenmesi ve güçlenmesi için eğitimler yapılıyordu. Bu eğitimlerin yapıldığı Gönen tesislerinin inşaatında elinde kürek, alnında terle bizzat Kemal Türkler çalışıyor, çevre halkının derin saygısını ve sevgisini kazanıyordu.
DİSK’in kurulmasıyla işyerlerinde komitelerini oluşturan işçiler, bir araya gelip taleplerini belirliyor, bu talepleri toplu sözleşmelere yansıtıyorlardı. Sonuna kadar taleplerinin arkasında duruyor, geri adım atmıyorlardı. Sendika yöneticileri, işçilerden toplanan aidatların her kuruşunun hesabını veriyorlardı. Eşi Sebahat Türkler’in de aktardığı gibi Kemal Türkler, işçilerin tek kuruşunu harcamıyor, kendi diktiği ceketlerini bile sırtından çıkarıp ihtiyacı olan işçilere veriyordu. Sebahat Türkler, sevgili eşinin çok kez eve döndüğünde üzerinde ceketi olmadığını anlatmıştı.
Bu dönemde güç kazanan sosyalist örgütlenmelerin de etkisiyle mücadeleci sınıf sendikacılığı anlayışını yükselten DİSK, hem patronlar sınıfını hem de işbirlikçi Türk-İş yönetimini ürkütmüştü. Bu nedenle DİSK’i kapatmak üzere harekete geçtiler. Sendikal barajları yükselterek ve sendikal yasalarda anti-demokratik değişiklikler yaparak “DİSK’in çanına ot tıkamayı” planlıyorlardı. Ancak 150 bin işçi 15-16 Haziran 1970’te iki gün boyunca direnişe geçerek DİSK’i sahiplendi. Polisin ve askerin saldırılarına direnerek, barikatları aşarak sendikanın kapatılmasına izin vermediler. 15-16 Haziran direnişi, işçi sınıfının kendi gücünü harekete geçirerek kitlesel bir şekilde tarih sahnesine fırladığı ve dosta düşmana “ben buradayım” dediği ilk büyük başkaldırıydı. İşte bu başkaldırı, sadece DİSK’i değil, DİSK’in temsil ettiği sendikal anlayışı korumak içindi. İşçiler, kendi örgütlerine sahip çıkmak için ayağa kalkmışlardı.
O yıllarda işçi sınıfının mücadelesi ve kazanımları sadece ekonomik alanla sınırlı değildi. 1961’de Kemal Türkler’in de içinde olduğu 12 sendikacı tarafından kurulan ve tüm ilerici, aydın ve sosyalist kesimleri hızla içine çeken Türkiye İşçi Partisi, yükselen sınıf mücadelesinin ve işçi sınıfının geçirdiği dönüşümün somut bir ifadesi olarak ortaya çıkmıştı. İşçi sınıfının örgütlü mücadelesini yok etmeyi hedefleyen Devlet Güvenlik Mahkemelerine karşı yürütülen DGM direnişleri de işçi sınıfının geldiği düzeyi gösteren eylemlerdendi. MESS grevleri ve faşizme karşı verilen mücadelelerde Kemal Türkler hep ön saflardaydı.
50 yıldan beri açık alanda kutlanamayan ve “çiçek bayramı” adı altında işçi sınıfına unutturulmak istenen 1 Mayıs’ın 1976 yılında kitlesel olarak kutlanmasında da, o dönemde DİSK’in Genel Başkanı olan Kemal Türkler’in önemli bir rolü oldu. Bir yıl sonra, 1977 1 Mayısı’na tam 500 bin kişi katılacaktı. 1976 ve 1977 1 Mayısları patronlar sınıfına karşı birleşmiş işçilerin gövde gösterisi oldu. Bu mitingler, Türkiye’de 1 Mayıs geleneğinin bugüne gelmesini sağladı. İşçi sınıfı hareketi ilerliyor, güçleniyor, tüm toplumu etkisi altına alıyordu.
Ancak yükselen işçi hareketini bastırmak isteyen patronlar sınıfı, Türkler’i; işçi sınıfının bu çalışkan, dürüst ve mücadeleci önderini 22 Temmuz 1980’de katletti. Sömürü düzeninin sahipleri, Türkler’in katilinin yargılanmasını engellediler. Kemal Türkler’in katili yargılanmadan ve işçi sınıfına karşı işlediği bu suçun cezasını çekmeden öldü. Türkler’in esas katili sermaye sınıfıdır ve işçi sınıfı nihai hesabı elbet bir gün ondan soracaktır.
Kemal Türkler’in sevgili eşi Sebahat Türkler, bu gerçeği eşinin cenazesinde tetikçilerin ve katillerin suratına şöyle haykırmıştı: “Sen işçilerin kalbindesin, bütün işçiler senin arkanda, sen rahat uyu Kemalim!”
İşçi sınıfı ne Kemal Türkler’i ne de verilen mücadeleleri unutacak! Katillerden ve kapitalist düzenden elbet bir gün hesap sorulacak ve bilinçli işçilerin önderliğinde sendikalar, yeniden gerçek birer işçi örgütü haline getirilecek!
Elleri Var Özgürlüğün
Rekabeti Körükleyen Sayaçlar
- Öğretmenler Ülke Genelinde Şiddete Karşı İş Bırakarak Eylem Yaptı
- Ebe ve Hemşirelerden Hastane Önünde Eylem
- Amasra Maden Katliamı Davasında 3 Tutukluya Tahliye
- Soma Katliamından 10 Yıl Sonra Kamu Görevlileri İlk Kez Hâkim Karşısında
- Hak Gasplarına Karşı Mücadele Sürüyor
- Çorlu Tren Katliamı Davası Sonuçlandı: “Üst Düzey Sorumlular da Yargılanmalı”
- İş Cinayetlerine, Düşük Ücretlere, Sendikal Baskılara Karşı Eylemler
- Bursa’dan Bir Özel Okul Öğretmeniyle Söyleşi
- Sağlık Çalışanlarından Sağlıkta Şiddete Karşı Eylem
- Ücret Gasplarına, Düşük Ücretlere ve Baskılara Karşı Mücadeleler Sürüyor
- 2024: Emeklilere Zulüm Yılı
- İşçiler Hak Gasplarına Karşı Mücadele Ediyor, Kazanıyor
- Tahsin İncirci Yaşamını Yitirdi, Besteleri Yaşayacak
- Faruk Türkoğlu Sonsuzluğa Uğurlandı
- “Emekli Boş Durmasın, Çalışsın Diyenlerdir” Bu Toplumun Sırtına Yük!
- 84 Yaşında Bir İnsan Neden İş Arar?
- Sendikal Baskılar Mücadeleyle Aşılıyor
- Kocaeli’de “MESEM’e ve Çocuk İşçiliğine Son”Eylemi
- Çıkışsızlık Sarmalındaki Gençler
- İş Kazaları Kader Ya da Fıtrat Olamaz
Son Eklenenler
- Sınıfımızın uluslararası birlik, mücadele ve dayanışma günü 1 Mayıs’ı geride bıraktık. Mücadele örgütümüz UİD-DER, bu sene 1 Mayıs’ı işçi kentleri olan Bursa ve Lüleburgaz’da kutlama kararı aldı. Bizler de bu doğrultuda tüm hazırlıklarımızı yaparak...
- Öz İplik-İş Sendikası, Başkanlar Kurulunu, direnişteki Durak Tekstil işçileriyle dayanışmak amacıyla Bursa’da gerçekleştirdi. Kurulun ardından sendika yöneticileri direnişlerinin 83. gününde Durak Tekstil işçilerini ziyaret etti. Burada yapılan...
- 1 Mayıs işçi sınıfının uluslararası birlik ve mücadele günü. Her 1 Mayıs’ta UİD-DER’li mücadeleci işçiler bir gelincik tarlasını andırır gibi dolduruyorlar meydanları. Her 1 Mayıs’ta, işçi sınıfının bu çalışkan evlatları coşku dolu, disiplinli...
- Merhaba dostlar, uzun zamandan beri çalışma şartlarım nedeniyle birçok etkinliğe katılamıyordum. Yaşımın genç olmasına rağmen heyecanımı yitirmiştim. Hem yaşadığım şehirlerde etkinliklerin olmaması hem de maddi imkânsızlıklar yüzünden uzak kalmıştım...
- İstanbul Eyüpsultan’da özel bir lisenin müdürü 74 yaşındaki emekli öğretmen İbrahim Oktugan öğrencisi tarafından silahla vurularak öldürüldü. Öğretmenler “Can Güvenliğimiz Sağlansın, Gerekli Tedbirler alınsın!” talebiyle İzmir’den Bursa’ya, Mardin’...
- 21-28 Nisan Ebeler Haftası ve 12-18 Mayıs Dünya Hemşireler Haftası vesilesiyle 10 Mayısta İstanbul Kanuni Sultan Süleyman Eğitim ve Araştırma Hastanesi önünde bir araya gelen hemşire ve ebeler basın açıklaması gerçekleştirdi.
- Bu sene 1 Mayıs’a UİD-DER’le birlikte bir işçi kenti olan Lüleburgaz’da katıldım. 1 Mayıs heyecanımız sabah saatlerinde başladı. Yol boyunca türkülerimizle, marşlarımızla 1 Mayıs alanına gittik. Tabii içimizde İstanbul’da kitlesel ve birleşik bir 1...
- 1 Mayıs’a gitmeden önce egemenlerin yarattığı algı yüzünden benim de endişelerim vardı. Fakat “Ben hakkımı savunmalıyım” diye düşünerek, arkadaşlarımın ısrarlı daveti sayesinde UİD-DER’le birlikte Bursa’da 1 Mayıs’a katıldım. İlk 1 Mayıs’ımdı, iyi...
- Ağır sorunlar altında bunalan işçi sınıfının bu sorunlar karşısında bir çıkış yolu bulabilmesi için sendikalarına sahip çıkması, sermayenin ve sendika bürokratlarının planlarını, niyetlerini boşa düşürmesi büyük önem taşımaktadır. Özellikle siyasi...
- Bartın’ın Amasra ilçesinde Türkiye Taşkömürü Kurumu’na (TTK) bağlı maden işletmesinde 14 Ekim 2022’de patlama meydana gelmiş, 43 maden işçisi yaşamını yitirmiş, 9 işçi de yaralanmıştı. Patlamaya ilişkin 7’si tutuklu 23 sanığın yargılanmasına 8...
- İşçi Sınıfının Uluslararası Birlik, Mücadele ve Dayanışma Günü 1 Mayıs’ı geride bıraktık. 1 Mayıs’ta Türkiye’nin dört bir yanında gerçekleşen mitinglere yüzbinlerce sendikalı sendikasız işçi, işsiz, emekli, emekçi kadın, genç katıldı. İşçi ve...
- Türkiye’nin dört bir yanında sendikalaşmak isteyen işçiler çeşitli engellerle karşılaşıyor, işten atılıyor, baskıyla sindirilmek isteniyor. Bursa’da Öz İplik-İş Sendikası’nda örgütlendikleri için işten atılan ve direnişlerine devam eden Durak...
- Türkiye tarihindeki en büyük işçi katliamı olan Soma Katliamı davasında daha önce yargılanmayan 28 kamu görevlisi ilk kez hâkim karşısına çıktı. Katliamın 10. yılında görülmeye başlanan kamu davasının ilk duruşması 8 Mayısta Soma 2. Asliye Ceza...