GSS Prim Borçlarında Son Durum Ne?

Hükümet, işçi ve emekçilerin başına bela ettiği Genel Sağlık Sigortası’nda (GSS) bir kez daha değişiklik yapmayı planlıyor. 2012 yılında yürürlüğe giren ve şu an 8 milyon kişiyi ilgilendiren GSS prim borçları, sürekli olarak yeniden yapılandırılıp borçların faizleri siliniyor. Bugünden (1 Nisandan) itibaren milyonlarca kişinin binlerce liraya ulaşan prim borçlarının gecikme ceza ve faizleri silinecek. Şu an yaklaşık 5 milyon kişinin 11,7 milyar lira GSS prim borcu var. Bu rakama gecikme faizi ve cezaları dâhil değil. Ama emekçilerin bu borçları ödeyecek hali yok.

Uygulamaya göre, herhangi bir işte çalışmayan ve anne ya da babasından dolayı “bakmakla yükümlü” sıfatıyla sağlık hizmeti alamayanlar, hane içindeki kişi başına gelir dikkate alınarak prim ödemek zorunda. Herhangi bir işte çalışmayanlar açısından Genel Sağlık Sigortası yükümlülüğü 18 yaşında başlıyor. Lise ve dengi okul mezunları için bu süre 20, üniversite mezunları için ise 25 yaş olarak uygulanıyor. Öğrencilere, okuldan mezun oldukları tarihten itibaren iki yıl süre tanınıyor. Ancak, bu ilave süreler hiçbir şekilde, öğrenim durumuna göre 20 ve 25 yaşı aşamıyor. Ödenmesi gereken prim tutarı ise, gelir seviyesine göre değişiyor. Bu tutar 2017 yılı için 71,10 lira, 213,30 lira ve 426,60 lira olmak üzere üç kategoride belirlendi. Gelir testi yaptırmayanlar en yüksek ücret olan aylık 426,60 lira üzerinden prim borcu ödemek zorunda kalıyordu. Prim borcunu ödemeyenler sağlık hizmetinden yararlanamıyordu. Ama bu sistem ödenemeyen borçlar nedeniyle tıkandı. Buna rağmen hükümet elini işçi ve emekçilerin cebine uzatmakta ve bu paraları toplamakta kararlı!

Genel Sağlık Sigortası’nda yapılacak değişikliğe göre gelir testi zorunlu olmayacak. Aylık 53,33 lira prim ödemeyi kabul eden kişiler gelir testi yaptırmayacaklar. Fakat 53,33 liralık primi ödeme gücü olmadığını belirtenler, gelir testi yaptıracaklar. Test sonucunda hane içindeki fert başına gelir 592,50 liranın altında çıkarsa o kişinin primi Hazine tarafından karşılanacak.

1 Nisandan itibaren öncelikle borçların gecikme faizi ve cezaları silinecek. Borçlar, aylık 53,33 lira üzerinden yeniden hesaplanacak. Örneğin, 1 Ocak 2012 tarihinden bugüne kadar GSS yükümlüsü olan, herhangi bir işte çalışmayan ve gelir testine girmemiş vatandaşa, 1 Ocak 2012-31 Mart 2017 tarihleri arasındaki 63 ay için 17 bin 489 lira borç çıkmış bulunuyor. Yeni düzenlemeyle bu kişinin prim borcu 3 bin 989 liraya indirilecek.

Yeni yasayla Genel Sağlık Sigortası prim borçlarını ödemeyenlere 12 aylık bir süre tanındı. Bu süre 1 Nisanda başlayacak. Borçlardan iki türlü kurtulmak mümkün olacak. Ya güncellenen rakam üzerinden 12 ay içinde peşin ya da taksitli ödeme yapılacak ya da gelir testine girip hane içinde kişi başına gelirin aylık 592,50 liranın altında olduğu kanıtlanacak.

Milyonlarca işsiz, sigortasız işçi ve emekçi bu uygulamanın mağduru olmuş durumda. Hükümet bundan 5 yıl önce genç yaşlı demeden herkesi potansiyel borçlu haline getirdi. Prim borçları biriktikçe birikti ve bir işçi için 17 bin liraya varacak kadar bir prim borcu oluştu. Hangi işçi veya öğrenci bu borcu ödeyebilir? İşçi ailelerinin evlerine borcunu ödemediği için tebliğler gönderiliyor. Zaten kıt kanaat geçinen işçi aileleri devletin bu uygulamasıyla bir kez daha stres, sıkıntı ve borç sarmalına itilmektedir.

Hükümet tarafından işçi ve emekçilerin tepkilerini engellemek içinse sürekli olarak borçların faizleri silindi, prim borçları düşürüldü, borçlar taksitlere bölündü. Ama bunlar işçilerin mağduriyetini gidermek değil cebindeki üç kuruşu da alma yoludur! İşçi ve emekçiler sağlık hakkından borç batağına batmadan, ceplerinden para çıkmadan, ücretsiz olarak yararlanmalıdır. Bu en insani taleptir ve haktır!