Buradasınız
İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 10. Yılı
Ankara’dan bir grup iş güvenliği uzmanı

DİSK, KESK, TTB, TMMOB ve TDB 11-12 Kasımda 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 10. yılında Ankara’da bir sempozyum düzenlediler. Bir grup UİD-DER’li iş güvenliği uzmanı olarak biz de sempozyumu takip ettik. Sempozyumda işçi sağlığı ve iş güvenliği alanında yaşanan sorunlar ve çözüm önerileri sendikacılar ve çeşitli sektörlerden konuyla ilgili uzmanlar tarafından değerlendirildi.
Sempozyumun açılış konuşmasını yapan TMMOB Yönetim Kurulu Başkanı Emin Koramaz Türkiye’deki durumu özetleyen şu sözlere yer verdi: “Türkiye, güncel verilere göre iş kazalarında en fazla insanın yaşamını yitirdiği ülkeler arasında Avrupa’da ilk sırada yer alıyor. Yeterli önlemler alınmadığı için kazalar ve ölümler her yıl artıyor. Bu durum mevcut yasal düzenlemelerin iş kazalarını ve ölümlerini önlemekteki yetersizliğinin, ülkemizde işçi sağlığı ve iş güvenliği konusunda köklü ve yapısal sorunlar olduğunun en açık göstergesidir. Hepimiz biliyoruz; iş kazaları ve meslek hastalıklarının temelinde, sermayenin azami kâr hırsı ve emek aleyhine politikalar yatmaktadır. Ağır çalışma koşulları, kayıt dışı istihdam, taşeronlaştırma, özelleştirme, sendikasızlaştırma, denetimsizleştirme ve esnek istihdam politikaları iş kazaları ve meslek hastalıklarının sayısının artmasının asli nedenleridir. Bu gerçekliğe karşın, mevcut yasal çerçeve işçiyi korumak, iş güvenliğini sağlamak ve meslek hastalıklarını önlemekten çok sermaye kesimlerinin çıkarlarını gözeten konumda bulunmaktadır.”
Hem sempozyumda uzmanlardan dinlediklerimiz hem de sahada kendi yaşadıklarımız çerçevesinde biz de 6331 sayılı kanunun 10. yılında gelinen durumu değerlendirmek isteriz. Siyasi iktidar kanunun amacının iş kazalarını ortadan kaldırmak olduğunu söylemişti. Ama gelinen aşamada iş kazaları ne bitti ne azaldı. Tam tersine daha da arttı. Yasa çıktıktan sonra geçen 10 yılda toplam 18 bin işçi iş cinayetine kurban gitti. Buradan da anlaşılacağı üzere çıkarılan kanunun biz emekçilere hiçbir faydası olmamıştır. Ayrıca 50’den az işçi çalıştırılan az tehlikeli işyerleri ile kamuya ait işyerlerinde iş güvenliği uzmanı ve hekim görevlendirme zorunluluğu sürekli ertelenmektedir. AKP iktidara geldiğinden bugüne 30 bin 224 işçi, 2022 yılının sadece ilk 10 ayında 1521 işçi iş cinayetine kurban gitti. İş cinayetlerinde ölenlerin en az beş katı kadarı meslek hastalıklarında hayatını kaybediyor.
6331 sayılı kanunun özellikle madenlerde iş kazalarının ve cinayetlerin önlenmesine yönelik çıkarıldığı söylemi bir aldatmacadır. Çünkü bu süre zarfında Soma, Ermenek, Kozlu, Şirvan ve daha nice maden ocağında işçi katliamları yaşanmıştır. Bunun en yakın ve çarpıcı örneği de Amasra Maden Ocağındaki katliamdır. Bu katliamda 42 canımızı kaybettik.
Bu kanunla birlikte iş sağlığı ve güvenliği işinin yürütülmesi OSGB (Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimi) denilen şirketlere verilerek taşeronlaştırıldı. 2013 yılından itibaren OSGB’ler iş sağlığı ve güvenliği hizmeti vermeye başladılar. OSGB’lere bağlı çalışan iş güvenliği uzmanlarının, işyeri hekimlerinin ve diğer sağlık personelinin de hem ücretleri düştü hem de çalışma koşulları ağırlaştı. Bir iş güvenliği uzmanının bir ayda 35-40 firmaya bakması isteniyor. İşyerinde kaza yaşandığında ise hizmet veren OSGB’lerin hiçbir sorumluluğu olmuyor. Kazalarda sorumlu tutulanlar sadece iş güvenliği uzmanları oluyor. Yasaya göre iş güvenliği uzmanlarının görevi sahada ortam gözetimi yapmak ve işverene tavsiyelerde bulunmaktır. İşyerinde hayati tehlike olması ve işin acil durdurmayı gerektirmesi durumunda işin durdurulması için işverene başvurması gerekmektedir. İşverenler işi durdurmaz ise işverenleri Çalışma Bakanlığı’na bildirmesi gerekiyor. İşten atılma korkusuyla iş güvenliği uzmanları bildirimde bulunamıyor. İşyerlerinde iş güvenliğini sağlama konusunda gerçek anlamda denetim ve yaptırım yetkisi olmayan iş güvenliği uzmanları işyerlerini bakanlığa bildirmediği gerekçesiyle çoğu kez hapse tıkılıyor. Sakarya Hendek’teki havai fişek fabrikasında meydana gelen patlamada iş güvenliği uzmanı Aslı Bozkurt’a 6 yıl hapis cezası verilmişti. 29 Nisanda Tuzla’da bir boya fabrikasında meydana gelen patlamadan sonra açılan davada da işyerinde görevli olan iş güvenliği uzmanı tutuklu yargılanıyor.
Bizler de OSGB’ye bağlı iş güvenliği uzmanları olarak çalışıyoruz. Yasadaki eksiklik ve yetersizliklerden doğan sıkıntıları, çelişkileri iliklerimize kadar yaşıyoruz. Mesleğimizi söylediğimiz insanlardan “sizin meslek değerli ama riski çok, hapse atılırsınız” sözlerini duyuyoruz. Maliyet olarak gördüğü için iş güvenliği önlemlerini almayan, iş güvenliği uzmanının uyarılarını dikkate almayan patronlarken biz niye günah keçisi oluyoruz?
İş cinayetleri kadar meslek hastalıkları konusu da bir o kadar yakıcı bir sorundur. Ülkemizde meslek hastalıkları konusu buz dağının görünmeyen kısmı. Meslek hastalıklarının tespit edilmesi ve araştırılması konusunda yeterli kaynak ayrılmıyor, hiçbir adım atılmıyor. Ülke genelinde yalnızca 3 tane meslek hastalıkları hastanesi var ve bunların donanımı ve uzman personel sayısı son derece yetersiz. Dünyada tanımlanmış 40 bin çeşit meslek hastalığı var. Türkiye’de bunların yaklaşık 500 tanesi tanımlanmıştır. Çalışırken meslek hastalığına yakalanmamıza, ölmemize neden olan patronlar ve onların işbirlikçisi siyasi iktidar işten kaynaklı çalışamaz duruma geldiğimizde de bizi sorunlarımızla baş başa, yalnız ve çaresiz bırakıyor. İşverenin ödediği iş kazası ve meslek hastalığı sigortası prim oranı işyerinin tehlike sınıfına göre yüzde 1 ile yüzde 6,5 arasında değişiyordu. Örneğin madencilik en tehlikeli iş kollarından olduğu için prim oranı yüzde 6,5’ti. Ancak bu oran 2013 yılında yapılan kanun değişikliğiyle tehlike sınıfına bakılmaksızın bütün işyerleri için yüzde 2 olacak şekilde düşürüldü. Diğer taraftan işçilerin meslek hastalığı ya da iş kazası nedeniyle sürekli iş göremezlik ödeneği almaları zorlaştırıldı.
Yoğun bir ekonomik krizden ve görülmemiş bir yoksulluk sürecinden geçiyoruz. Her geçen gün yeni sorunlar karşımıza dikiliveriyor. Haliyle işçiler ve emekçiler olarak geçim derdinden başka bir şeyi düşünemez olduk. Yapılan bir anket çalışmasında işçilere işyerinde önceliklerinin ne olduğu sorulmuş. Çalışanların çok az bir kısmı iş sağlığı ve güvenliğinin öncelikli olduğunu, birçoğu ise önceliğinin ücret olduğunu söylemiş. Çalıştığımız yerlerde bunun sayısız örneklerini görüyoruz. Yevmiyesini çıkarmak, evine ekmek götürmek için her türlü tehlikeli işi yapan işçiler oluyor. Bu işçi arkadaşlarımızı uyardığımızda genellikle bir şey değişmiyor. Ama söz konusu cezai işlem olduğunda tehlikeli durum ve davranışlardan hemen kaçınıldığını görebiliyoruz. İnsanlar evlerine ekmek götürebilmek için canlarını hiçe sayabiliyor. Akşam eve ekmek götürme kaygısını bilenler bunun nedenini de anlar. İşçi sağlığı ve güvenliği alanındaki devasa sorunlar göstermelik, kâğıt üzerinde kalan yasalarla çözülmez. İşçi sınıfı, örgütleri aracılığıyla söz ve yetki sahibi olabildiği oranda işyerleri güvenli alanlar olabilir ancak. Elbette bu düzen böyle devam etmeyecek. İşçi sınıfı er ya da geç sendikal ve siyasal örgütlülüğünü güçlendirecektir!
Ankara’da Büyük Eczacı Mitingi
- 301’i, Soma’yı, O Günden Beri Hiç Unutmadık…
- Nurtani İçin Adalet, Adalet İçin Mücadele Gerek
- Sorumluluğu İşçiye Yıkmanın Yolu: “Ya Güvenli Çalış Ya Hiç Çalışma”
- “Benim Suçumdu Abla”
- Toplu Konut Değil, Toplu Mezar!
- Örgütlenmeye İhtiyacımız Var
- Kâr Hırsı Doğayı ve İşçileri Katlediyor
- Gençlerimiz Ölmeye Devam Ediyor
- Kocaeli’de “MESEM’e ve Çocuk İşçiliğine Son”Eylemi
- Sağlıksız ve Kötü Çalışma Koşullarına Karşı Birleşelim
- Mesleki Eğitim mi Kâr Hırsı mı?
- Hayatımızı Değiştirecek Parolayı Unutmayalım!
- Gizli Açlık Tehlikesi Büyüyor
- Biz Mücadele Edersek Her Şey Düzelir!
- Hasköy Sanayi Sitesinden Sonra Şimdi Sıra Kimde?
- Ya Beni İşten Atarlarsa?
- İSG-SEN Ankara’da Siyah Baret Eylemi Yaptı
- Patronların Prestiji Yangın Riskinden Daha Önemli
- “El Cerrahisi 7/24 Yanınızda”
- Yangından Haberimiz Bile Olmadı!
Son Eklenenler
- 31 Mart 2024’te yapılan yerel seçimler sonrası CHP yönetimindeki İzmir Çiğli Belediyesi, bütçe yok diyerek 146 işçiyi işten attı. Verilen kararlı mücadelenin sonucunda 50 işçinin işe iadesi yapıldı. Yaklaşık 1 yıldır mücadele eden ve verilen sözlere...
- KESK Ankara Şubeler Platformu basın açıklaması yaparak Sayıştay’ın giyim yardımı ücretinin çalışanlardan geriye dönük olarak talep edilmesini protesto etti. Tüm Emeklilerin Sendikası, Türkiye genelinde düzenlediği eylemlerle düşük ücretlerle...
- İspanya’nın başkenti Madrid’de 25 Mayıs Pazar günü on binlerce emekçi sağlıktaki özelleştirme politikalarına karşı sokakları doldurdu. Kamu sağlık hizmetlerinin yıllardır sistematik olarak ortadan kaldırıldığını belirten sağlık işçileri ve emekçiler...
- Tren yolculuğumda, karşı koltukta cam kenarında oturan bir kadın dikkatimi çekti. Yüz çizgileri 50 yaşında gibiydi ama yaşı 38’miş. Eşini Soma’daki katliamda kaybetmiş bir madenci eşiydi. Manisa’da bir gıda fabrikasında çalışıyor, Soma’da çocukları...
- İnsanın gençlik dönemleri heyecan doludur, coşkuludur, dinamizm yüklüdür. Gençliğin bu hali var olanı sorgulayan, ezber bozan, sınırları zorlayan, değişim isteyen düşünce yapısının da temelini oluşturur. Bundan birkaç ay önce bu ifadelerle Türkiye...
- 1 Mayıs’ta da taleplerimizi haykırmak için meydanlardaydık. Sağlık ve eğitim başta olmak üzere her alanda kamu harcamalarının giderek daha çok kısıldığı, sağlık ve eğitim sisteminin çöktüğü, hizmetlerin daha niteliksiz ama daha pahalı hale geldiği...
- 2012 yılının Mayıs ayıydı. UİD-DER’in kış ayları boyunca sürdürdüğü “Kıdem Tazminatımızı Gasp Ettirmeyeceğiz” kampanyasında 62 bin imza toplanmıştı. UİD-DER’li işçiler, o dönemde milletvekili olan Sırrı Süreyya Önder ile beraber Meclis’te yapılan...
- Ruhen ve zihnen sağlıklı bir insan haksızlığa uğradığında, zulme tanık olduğunda rahatsız olur, bunu dile getirme, itiraz etme, tepkisini ortaya koyma ihtiyacı duyar. Normal koşullarda bu haksızlığın giderilmesini sağlamak ister. Gücü yetiyorsa bunu...
- Kapitalizm öyle bir ekonomik ve toplumsal düzendir ki insanların vefa, bağlılık, sevgi gibi duygularını bile istismar eder, tüketimi kışkırtmak için kullanır. Bunu öyle bir sinsilikle yapar ki normal koşullarda uzak durmamız gerektiğini düşündüğümüz...
- Geçtiğimiz günlerde bir marketin önünde, lise öğrencisi bir gencin beş market çalışanı tarafından depoya sürüklenmeye çalışıldığını gördüm. Müdahale ettim. Genç, iki parfüm çaldığını itiraf etti. Korkmuştu, gözleri büyümüştü. Market çalışanlarından...
- Erik ağaçları durmuşsa çiçeğe/ Işıldamışsa kavakların yaprakları/ Sular yürümüşse söğütlerin dallarına/ Sarmışsa madımaklar çimenleri/
- Adana ve Mersin’de faaliyet gösteren Toros Tarım tesislerinde Petrol-İş Sendikasında örgütlü 213 işçi, 21 Mayıs sabahı greve çıktı. UİD-DER’li işçiler olarak grevin 5. gününde Mersin’deki fabrikanın önünde grevci işçilere dayanışma ziyaretinde...
- Nakba’nın 77. yılında dünyanın dört bir yanında işçi ve emekçiler, Filistin halkına yapılan zulmü protesto ediyor, şehir meydanlarında kitlesel gösteriler düzenliyor. Dünya genelinde yüzbinlerce işçi ve emekçi, 77 sene önce Filistin halkının...