Buradasınız
Yan Sanayi mi, Taşeron mu?
Sefaköy’den bir metal işçisi
Merhabalar arkadaşlar! Ben büyük bir elektronik fabrikasında çalışıyorum. Bu işyerinde kadrolu, sözleşmeli ve taşeron birçok işçi çalışmakta. Ben sözleşmeli olarak çalışmaktayım. Burada uzun zamandır dikkatimi çeken bir durum var. Ben UİD-DER’li bilinçli bir işçi olarak taşeron ve yan sanayinin ne demek olduğunu biliyorum. Ama çalıştığım yerde işçiler taşeronu yan sanayi olarak tanımlıyor veya ikisinin aynı şey olduğunu söylüyorlar. Taşeron uygulamasının kötü bir şey olduğunu katıldığımız mitinglerde, eylemlerde ve kurduğumuz stantlarda işçilere duyurmaya çalışıyoruz. Tabii taşeronun ne demek olduğunu bilmeyen birçok işçi de oluyor. İnsanın aklına şu soru gelmiyor değil; işçiler taşeronun ne demek olduğunu tam olarak bilmediklerinde neye karşı, nasıl mücadele edecekler?
Yan sanayi, bir işletmenin ürettiği asıl ürünün bazı parçalarının başka bir işletme tarafından üretilmesi halidir. Mesela araba parçaları üreten bir fabrika yan sanayidir. Cep telefonu kapağı, pili üreten bir işletme yan sanayidir.
Taşeron sistemi, bir işyerinde işin tamamının veya bir kısmının belli bir süre ile asıl işveren tarafından alt işverene verilmesi anlamına gelir. Bu tanımı böylece bırakırsak patronların asıl amaçlarını ve taşeronun ne olduğunu tam olarak algılayamayız. Sistem şöyle işliyor: Asıl işveren, taşerona diyor ki, “Bana yüz tane adam lazım. Ben sana şu kadar para vereceğim, sen yüz tane eleman toplayıp şu bölümün şu işlerini halledeceksin. Haa onların sigortasını, iş güvenliği önlemlerini, ücretini, çalışma saatini, hangi koşulda çalışacağını belirlemek senin bileceğin iş, senin sorumluluğundadır. Ben malımı isterim.” Alt işveren, yani taşeron, yeterli sayıdaki işçiyi toplayıp baş patronun üretim sahasının yolunu tutar. Taşeron, bu işçilerin sigortasını yapıp yapmayacağını, ne kadar ücret vereceğini kendisi belirler. Genelde iş güvenliği önlemlerini de almaz. Baş patronun, yani asıl işverenin verdiği paranın bir kısmını cebe atar, bir kısmını da işçiye verir. Hele bir de işçinin sigortasını yapmamışsa kazancı daha da artar. Taşeron patron işçiyi uzun saatler çalıştırır ve böylece işçiye ödeyeceği ücreti de fazlasıyla çıkarır. Bazen fazla mesai paralarını bile vermez, sigorta yapmışsa sigortasını işçiye ödediği ücret üzerinden değil asgari ücret üzerinden yatırır, kalanını da kayıtdışı yani elden verir.
Peki, baş patronun buradan kazancı ne olur? Patron bu işçileri kendi kadrosuna almış olsaydı işçiye yapacağı masraf iki kat artmış olacaktı. İşçinin birçok sosyal hakkını vermek zorunda kalacaktı. İşte böylece patron işçiye yapacağı birçok masraftan kurtulmuş, işçiyi istediği zaman aralığında çalıştırmış oluyor. Ama soruna daha genel baktığımızda, taşeronluğun önemli bir amacının da işçilerin birleşmesini önlemek olduğunu görürüz. Bir işyerinde patron, birden çok, birbirinden bağımsız taşeron bulundurabiliyor. İşçiler sendikalaşmaya başladıklarında karşılarında muhatap olacakları tek bir patron değil birden çok patron buluyor. Böylece işleri daha da zorlaşıyor. Diyelim ki patron bir işyerinde beş yüz işçiyi otuz tane ayrı ayrı taşerona bölmüş olsun. Her bir taşerona on altı işçi düştüğüne göre burada sendikalaşma neredeyse imkânsız hale geliyor. İşte patrona bal kaymak, yemesin de yanında yatsın!
Son yıllarda taşeron işçi sayısı 387 binden 1 milyon 600 bine çıktı. Buna bağlı olarak iş kazaları da kat be kat arttı. İşte böylesine korkunç bir ortamda, benim çalıştığım işyerindeki işçiler taşeronu yan sanayi olarak tanımlayabiliyorlar. Bu işyeri sendikalı olduğu halde işçiler ne bilinçli ne de örgütlü. İşçileri sınıf bilinciyle eğitmeyip patronun hizmetine sunan Türk Metal sendikası bürokratlığına devam ededursun, bakın taşeronun ne demek olduğunu sorduğum işçiler nasıl cevap veriyor. Sekiz yıllık bir kadın işçiye daha önce nerede çalıştığını soruyorum. Kadın işçi: “İlk yıllarda bu işyerinin yan sanayi bölümünde çalışıyordum, sonrasında kadroya alındım.” Yan sanayi dediği asıl şirketin bünyesinde çalışan taşeron oluyor. Başka bir işçiye soruyorum, bu işçi de on yıllık. “Abi taşeronla yan sanayi aynı şey mi?” diye sorduğum işçi, “tabii aynı şey, yani burada ürettiğimiz ürünün bir kısmını da taşeron üretiyor” diyor. Taşeronda çalışan bir işçiye hangi bölümde çalıştığını sorduğumda, “yan sanayide çalışıyorum” cevabını aldım. Bu işçiye yan sanayinin ve taşeronun tanımını yaptığımda ise “bizim orda herkes yan sanayi dediği için ben de yan sanayi diyorum” dedi. Anlaşılan patronlar işçilerin kafasında kötü bir algı yaratmamak için işçilere yaptıkları işin yan sanayi olduğunu benimsetmişler.
UİD-DER her konuda, her yerde işçilerin anlayabileceği bir dilde onları bilinçlendirmeye, örgütlemeye devam ediyor.
Yaşasın Örgütlü Mücadelemiz!
Ben İşçi Sınıfıyım
Konya’da Bir İş Cinayeti, Bir Aile Dramı
Son Eklenenler
- Arjantin’de sendikaların çağrısıyla işçiler 9 Mayısta 24 saatliğine genel greve gitti. Faşist devlet başkanı Javier Milei ve hükümetine karşı yapılan genel grev çağrısına çeşitli sektörlerden işçiler karşılık verdi. Genel İş Konfederasyonu’nun (CGT...
- Zorlu bir yıldan geçerken işçi sınıfının birlik, mücadele ve dayanışma günü olan 1 Mayıs’ı, heyecan ve coşku içinde karşıladık. UİD-DER olarak 1 Mayıs’a işçi kentleri Lüleburgaz ve Bursa’da katıldık. Lüleburgaz’da geçirdiğimiz ilk 1 Mayıs’ımız...
- Emekli bir işçi: Bu 1 Mayıs’ta da sınıf kardeşlerimizle kol kola yürüdük. Sınıfımızın taleplerini hep birlikte haykırdık. İyi ki önümüzde bizlere yolu açan sınıfımızın mücadele örgütü UİD-DER var. Kendini, sınıfın taleplerine ve sadece sınıfın...
- Bugün 13 Mayıs 2024. Soma madenci katliamının 10. yıldönümü. 10 yıldır dinmeyen bir acı ve öfkedir Soma Türkiye işçi sınıfının kalbinde. Çünkü Soma’nın hesabı sorulmadı, çünkü Somalar devam ediyor, çünkü kapitalistlerin kâr hırsı yeni Somaların...
- İşçi Sınıfının Uluslararası Birlik, Mücadele ve Dayanışma Günü 1 Mayıs’ta bir kez daha dünyanın ve Türkiye’nin dört bir yanında işçiler meydanlara çıktılar. Kapitalist sömürüye, emperyalist savaşa, yoksulluğa, baskılara, eşitsizliğe, adaletsizliğe...
- Çorum’un Dodurga ilçesinde bulunan maden ocağında faaliyet gösteren ODAŞ Elektrik bünyesindeki Yel Enerji’de çalışan işçiler patronun sendika düşmanlığına karşı 9 Mayısta direnişe başladı. Yel Enerji işçileri kötü çalışma koşulları ve düşük...
- Sınıfımızın uluslararası birlik, mücadele ve dayanışma günü 1 Mayıs’ı geride bıraktık. Mücadele örgütümüz UİD-DER, bu sene 1 Mayıs’ı işçi kentleri olan Bursa ve Lüleburgaz’da kutlama kararı aldı. Bizler de bu doğrultuda tüm hazırlıklarımızı yaparak...
- Öz İplik-İş Sendikası, Başkanlar Kurulunu, direnişteki Durak Tekstil işçileriyle dayanışmak amacıyla Bursa’da gerçekleştirdi. Kurulun ardından sendika yöneticileri direnişlerinin 83. gününde Durak Tekstil işçilerini ziyaret etti. Burada yapılan...
- 1 Mayıs işçi sınıfının uluslararası birlik ve mücadele günü. Her 1 Mayıs’ta UİD-DER’li mücadeleci işçiler bir gelincik tarlasını andırır gibi dolduruyorlar meydanları. Her 1 Mayıs’ta, işçi sınıfının bu çalışkan evlatları coşku dolu, disiplinli...
- Merhaba dostlar, uzun zamandan beri çalışma şartlarım nedeniyle birçok etkinliğe katılamıyordum. Yaşımın genç olmasına rağmen heyecanımı yitirmiştim. Hem yaşadığım şehirlerde etkinliklerin olmaması hem de maddi imkânsızlıklar yüzünden uzak kalmıştım...
- İstanbul Eyüpsultan’da özel bir lisenin müdürü 74 yaşındaki emekli öğretmen İbrahim Oktugan öğrencisi tarafından silahla vurularak öldürüldü. Öğretmenler “Can Güvenliğimiz Sağlansın, Gerekli Tedbirler alınsın!” talebiyle İzmir’den Bursa’ya, Mardin’...
- 21-28 Nisan Ebeler Haftası ve 12-18 Mayıs Dünya Hemşireler Haftası vesilesiyle 10 Mayısta İstanbul Kanuni Sultan Süleyman Eğitim ve Araştırma Hastanesi önünde bir araya gelen hemşire ve ebeler basın açıklaması gerçekleştirdi.
- Bu sene 1 Mayıs’a UİD-DER’le birlikte bir işçi kenti olan Lüleburgaz’da katıldım. 1 Mayıs heyecanımız sabah saatlerinde başladı. Yol boyunca türkülerimizle, marşlarımızla 1 Mayıs alanına gittik. Tabii içimizde İstanbul’da kitlesel ve birleşik bir 1...