TÜİK’in Kayıp Sepeti

TÜİK’in yalanları herkesin dilinde. Mesela her ay açıkladığı enflasyon oranına kimse inanmıyor. Çünkü hangi partiye oy vermiş olursa olsun her işçi, çarşı pazardaki fiyatlar ile TÜİK verileri arasındaki uçurumu hissediyor. Gerçekten durum o kadar vahim ki TÜİK ve iktidar sözcüleri, rakamlarla alicengiz oyunlarını sürdürürken mutfaklardaki yangın büyümeye devam ediyor. Faturalar cep yakıyor. Kiralar ülkenin en ücra yerlerinde bile almış başını gidiyor. İşçi ve emekçiler temel insani ihtiyaçlarını dahi karşılamakta zorlanıyor. Siyasi iktidarın ve sermaye sınıfının kol kola yürüttüğü politikalar sonucu işçi sınıfı yoksullaştıkça yoksullaşıyor. Kısacası ülkenin %99’u geçinemiyor.

Milyonlarca emekçinin gerçeği bu. Ancak siyasi iktidarın talimatlarıyla gerçekleri gizlemeye çalışan TÜİK, sanki bambaşka bir ülkede yaşıyor. Hatırlanacağı üzere TÜİK’in enflasyon hesaplamalarında kullandığı yaklaşık 400 kalemden oluşan bir “enflasyon sepeti” vardı. Bu sepet açıklandığı günden bu yana şaibelerle anıldı. Sepette milyonlarca işçiyi hiç ilgilendirmeyen ve son derece ilginç sayılabilecek nice ürünler yer alıyordu. Örneğin gaz yağı, çalı süpürgesi, soba borusu ve deve eti bu ilginç ürünlerden bazılarıydı. Üstelik TÜİK enflasyonu hesaplarken keskin sınıf ayrımlarını da yok sayıyordu. Söz gelimi milyar dolarlık servete sahip Koç ve Sabancılar ile asgari ücretle geçinmeye çalışan Ahmet ve Ayşeler için aynı enflasyon rakamları öne sürülüyordu.

TÜİK’in enflasyon sepeti eleştirilerin odağındayken Haziran 2022’de durum daha vahim bir boyuta ulaştı. TÜİK Haziran 2022 itibariyle enflasyon sepetine hangi ürünleri koyduğunu ve bu ürünlerin fiyatını ne olarak kabul ettiğini açıklamayı bıraktı. DİSK bu konuda dava açtı. Anayasa Mahkemesi, TÜİK’in fiyatları açıklaması gerektiğine karar verdi. Ancak TÜİK kesinleşen yargı kararlarını hiçe sayarak verileri gizlemeye devam etti. Dolayısıyla iki yıldır TÜİK’in açıkladığı enflasyonu neye göre hesapladığını bilmiyoruz. Yani sepet iki yıldır kayıp! Ancak ekonomist Alaattin Aktaş yaptığı araştırmayla TÜİK’in enflasyon hesabında kullandığı madde fiyatlarını tahmini olarak ortaya çıkardı. Aktaş’ın TÜİK’in verilerinden yola çıkarak hazırladığı sepette çarpıcı veriler yer alıyor.

Aktaş’ın araştırmasına göre TÜİK, enflasyon sepetini açıklamış olsaydı bazı kalemlerin Haziran 2024 için güncel fiyatları şöyle olacaktı: ev kirası 5 bin 845 lira, uzman doktor muayene ücreti 33 lira 69 kuruş, ekmek arası döner 77 TL, ayçiçek yağı 61 TL, zeytinyağı 114 TL, bebek bezi 3 TL, öğrenciler için yurt ücreti 457 TL! TÜİK’in sepeti neden gizlediğini bu araştırma açıkça ortaya koyuyor. Bu akıl almaz fiyatlarla enflasyonu düşük gösteren TÜİK, milyonlarca işçi ve emekçinin ekmeğiyle oynuyor. TÜİK’in dalaverelerine tepki gösteren işçilerin dediği gibi TÜİK yetkililerine sormak lazım. Acaba TÜİK hangi markete gidiyor? TÜİK ile aynı ülkede mi yaşıyoruz? Bu fiyatların gerçekle uzaktan yakından ilişkisi olmadığının çocuklar dahi farkında! Bu veriler iktidarın talimatları doğrultusunda hareket eden TÜİK’in nasıl da hayatımızı umursamadığını gösteriyor.

Enflasyon işçi sınıfı için önemli bir mesele. Çünkü sendikalı işyerlerinden sendikasız işyerlerine, özel sektörden kamuya, emeklilerden çiftçilere dek başta ücretler ve maaşlar olmak üzere işçi ve emekçilerin tüm gelir-gider kalemlerini belirliyor. Bu sebeple TÜİK’in açıkladığı resmi enflasyonun gerçeği yansıtması önemli. Ancak daha önemli olan şey alım gücümüzün, reel ücretlerimizin yükseltilmesidir. Enflasyonun düşürülmesinden önce işçi ve emekçiler olarak asıl sorunumuz reel ücretlerdeki düşüşün önüne geçmektir. Egemenler, enflasyon sepetlerine gizledikleri yalanlarla, açıkladıkları verilerle bizi aldatmaya ve asıl hedeften şaşırtmaya çalışıyorlar. Onlara kanmayı, yalanlarla avunmayı reddetmeliyiz. Sermayenin ve iktidarın saldırılarına birlikte karşı durmalı, örgütlü mücadeleyi her yerde büyütmeliyiz.