Buradasınız
İş "Kazaları"
Berdan Güney
![](https://uidder.org/sites/all/modules/lazyloader/image_placeholder.gif)
Yaşayabilmek için sağlığa uygun olmayan koşullarda çalışmak zorunda kalan işçilerin karşılaşabilecekleri en büyük tehlikelerden biridir iş kazaları. Bir kaza sonucunda “iş göremez” hale gelmeleri, yani işgüçlerinden olmaları karın tokluğuna çalışan işçiler için tam anlamıyla yıkımdır. Teknoloji ilerliyor ama iş kazaları yine de yaşanmaya devam ediyor. Dünyadaki zenginliklerin gerçek yaratıcısı olan işçiler bugün esiri oldukları kapitalizmin onlara sunduğu sağlıksız, güvenliksiz iş koşullarında çalışmak zorunda kalıyorlar.
Üretim araçları bir taraftan gelişirken ve çalışma koşullarının da buna paralel olarak düzelmesi beklenirken, aksine, işçiler canları pahasına, gerekli güvenlik önlemleri alınmadan çalışmaya mecbur bırakılmaktadırlar. Kapitalizmin işçi sınıfına sunduğu özgürlük şu iki seçenekten ibaret: ya en kötü koşullara bile razı olarak çalışmak ya da açlıktan ölmek!
Yaşadığımız ülkede 12 Eylül faşist darbesiyle, tarihsel hafızalarının büyük oranda tahrip edilmiş olması nedeniyle çoğunlukla sınıf bilincinden yoksun kalan günümüzün işçi kuşağı, sahip olduğu haklardan bihaber durumdadır. Kendilerine dayatılan güvencesiz çalışma koşullarında her gün birçok işçinin bir uzvunu makineye kaptırdığı, zehirlendiği, yandığı, yaşamını yitirdiği kazalar gerçekleşmektedir. Patronlara göre bu kazaların esas nedeni işçilerin dikkatsizliği!
İşyerindeki İşçi Sayısı | Kaza Sayısı |
1-3 | 23.997 |
10-20 | 8.689 |
21-49 | 10.411 |
50-1000 | 3.614 |
1000’den fazla | 2.244 |
2003 yılı SSK Verileri |
İş kazaları gelişmişlik düzeyi ne olursa olsun dünyanın bütün ülkelerinde yaşanmakta ve birçok işçinin yaşamına mal olmaktadır. Uluslararası Çalışma Örgütü'nün (ILO) verilerine göre dünyada her üç dakikada 1 işçi, iş kazası veya sağlıksız iş koşullarının neden olduğu meslek hastalıklarından ölmektedir. Aynı kaynağa göre her yıl dünyada ortalama 110 milyon işçi iş kazası geçirmekte veya meslek hastalığına yakalanmaktadır. Bunlardan 180 bini yaşamını yitirmektedir.
Yine ILO verilerine göre iş kazalarının genellikle yalnızca %3’ü korunması mümkün olmayan, %97’si ise korunabilen yani engellenmesi mümkün olan kazalardır. Bu veriler, gelişen teknolojiyle birlikte üretim araçlarından kaynaklanabilecek kazaların önüne tamamen geçilebileceğini gösteriyor. İş kazaları en çok, gerekli koruyucu önlemlerin alınmadığı 50 kişinin altında işçi çalıştıran yerlerde gerçekleşiyor. İşçi sayısı arttıkça, işletme büyüdükçe iş kazalarının azaldığı görülüyor. 500’den fazla işçi çalıştıran işyerlerinde çok daha az kaza yaşanıyor.
1994–2003 yılları arasında 831 bin 248 iş kazasında toplam 10 bin 85 işçi yaşamını yitirdi. Türkiye’de ortalama olarak her 82,4 iş kazasında bir ölüm, her 6,8 dakikada bir iş kazası meydana geliyor. SSK verilerine göre, 2003 yılında 76 bin 668 iş kazası yaşandı. Bu kazaların sektörler içerisinde dağılımında ise metal eşya imalatı ilk sırayı alırken, bunu sırasıyla inşaat, dokuma ve kömür madenciliği izliyor. İş kazalarında meydana gelen ölümlerde ilk sırayı inşaat sektörü, ikinci sırayı nakliyat, üçüncü sırayı da kömür madenciliği alıyor. Bu rakamlara kayıt dışı işçi çalıştıran işyerlerinde gerçekleşen iş kazaları dâhil değil. Ayrıca, gerçekleşen kazaların ve işçilerde ortaya çıkan sağlık sorunlarının büyük bir çoğunluğu örtbas ediliyor.
Çalışma Bakanlığının yayınladığı raporlardaki sayılar gerçeği yansıtmıyor. Ama yine de iş kazası oranının yüksek olduğu bir ülkede yaşadığımızı anlamaya yardımcı oluyor. 2004’te yayınlanan bir rapora göre 2004 yılı içinde gerçekleşen 3835 iş kazasında 743 işçi yaşamını yitirdi, 1381'i yaralandı, 1604'ü bir uzvunu kaybetti, 107'sinde ise çeşitli sağlık sorunları oluştu. Kaza geçiren işçilerden 87’si 18 yaşın altında. Bu rapor 729 bin 583 işçi ve 1292 çırağın çalıştığı 24.437 işyerinden toplanan verilerle oluşturulmuş.
Burjuvazinin güvenceye aldığı işçinin sağlığı değil kendi kârlarıdır
Koruyucu araçların kullanılmaması, eksik donanım gibi nedenlerle gerçekleşen iş kazalarının ardından, yaşanan birçok örnekte görüldüğü gibi, kaza mahallinde tutanaklar hazırlanmadan hemen önce işyerinin eksiklikleri ivedice tamamlanıp, çalışmayan araçların yerine sağlamlarının ve yenilerinin konulduğu biliniyor. Böylece kaza tespit tutanağında işverenin iş güvenliği için işyerinde gerekli tertibatı bulundurarak üzerine düşen sorumluluğu yerine getirdiği belirtildikten sonra kazanın işçinin hatasından kaynaklandığı yazılarak işveren sorumluluktan kurtarılıyor.
Birçok iş kazası işçilerin gerekli teknik eğitimden geçirilmemesinden dolayı yaşanıyor. Küçük atölyelerde çalışan işçilerin büyük bir bölümü çalışacakları makineyi ilk defa o işyerinde tanıyorlar ve nasıl çalıştığını ancak üretim sırasında öğrenebiliyorlar. Makinelerin günümüzde eriştikleri gelişim düzeyi onu kullanacak işçinin vasfını da düşürüyor. Artık birçok makineyi tek butona basarak kullanmak mümkün. Yine de gerekli teknik bilgiye sahip olmayan işçiler vahim kazalarla karşı karşıya kalabiliyorlar.
Bazı iş kazaları ise verimi arttırmak için patronların aklına gelen buluşlardan kaynaklanıyor! Örneğin kimi makinelerde bulunan, kaza tehlikesi karşısında harekete geçip makinenin çalışmasını durduran algılayıcılar, zaman kaybına yol açtıkları gerekçesiyle, kaza riskinin artmasına rağmen sökülebiliyor. Böylece patron açısından verim artarken işçinin yaşamına mal olabilecek çalışma koşulları yaratılmış oluyor.
Kapitalistlerin daha fazla kâr elde etme dürtüsü, işçileri her geçen gün daha da kötü koşullarda yaşamaya mahkûm bırakıyor. İşçilerin uzun yıllar süren ve büyük bedeller ödedikleri mücadelelerinin sonucunda kazandıkları hakları bugün bir bir buduyor kapitalizm. Oldukça ağır koşullarda çalışmaya mahkûm edilen işçiler, bedenlerinin bitkin düştüğü noktaya kadar çalıştırılıyorlar ve bu uzun ve yorucu çalışma saatlerini, kaybolan konsantrasyon eksikliği ve aşırı yorgunluk nedeniyle, iş kazaları takip ediyor.
Yaşadığımız toplumun sınıflı karakteri işçilere insanca yaşam koşulları sunmuyor, sunamaz. Bu kazaların önüne geçmek burjuvaziye belli bir “ek maliyet” getiriyor. Ve dışarıda bu kadar yedek işçi varken ve işgücü sudan ucuzken, çalıştırdığı işçilerin sağlığı için gerekli önlemleri almak gereksiz bir masraftır onun için.
Mevcut teknolojik gelişmişlik düzeyinde, bugünden her işyerinde gerekli sağlık ve güvenlik önlemleri alınarak iş kazalarının önüne tamamen geçmek mümkün olsa da, bunu kapitalizm kendi kendine işçi sınıfına bahşetmeyecektir. İşçi sınıfının bugüne kadarki tarihi, en ufak hakkın bile elde edilebilmesi için örgütlü mücadelenin gerekli olduğunu göstermiştir. Kazanılan hakların korunması da ancak daha ileri talepler için mücadeleyi sürdürmekle ve yine örgütlü mücadeleyle mümkün olabilecektir. Mücadelenin rotası kapitalizmin köküne yönelmedikçe, ne tarihsel bellek hasarsız kalabilir ne de kazanımlar elde tutulabilir.
Bugün “yaşamak için çalışacağız” diyen işçiler “patronlar için değil insanlık için üreteceğiz” dediklerinde dünyayı geri dönüşsüz bir değişime uğratıp, sınıfsızlığa taşıyacaklardır.
Danimarka’da 100 Bin İşçi Sokaktaydı
Kaynak:
- Kâr Hırsı Doğayı ve İşçileri Katlediyor
- Gençlerimiz Ölmeye Devam Ediyor
- Kocaeli’de “MESEM’e ve Çocuk İşçiliğine Son”Eylemi
- Sağlıksız ve Kötü Çalışma Koşullarına Karşı Birleşelim
- Mesleki Eğitim mi Kâr Hırsı mı?
- Hayatımızı Değiştirecek Parolayı Unutmayalım!
- Gizli Açlık Tehlikesi Büyüyor
- Biz Mücadele Edersek Her Şey Düzelir!
- Hasköy Sanayi Sitesinden Sonra Şimdi Sıra Kimde?
- Ya Beni İşten Atarlarsa?
- İSG-SEN Ankara’da Siyah Baret Eylemi Yaptı
- Patronların Prestiji Yangın Riskinden Daha Önemli
- “El Cerrahisi 7/24 Yanınızda”
- Yangından Haberimiz Bile Olmadı!
- TMO Silosundan Fabrikalara Patlamalar ve Yangınlar Ne Anlatıyor?
- Aşırı Sıcaklar İşçi Sağlığı ve Güvenliğini Tehdit Ediyor
- Teknoloji Çağındayız Ama İşçiler Çalışırken Ölüyor!
- Örgütsüzlüğümüzün Bedeli: Artan İş Cinayetleri
- Baret Bile Olmadığı İçin!
- 28 Nisan Dünya İş Sağlığı ve Güvenliği Gününden 1 Mayıs’a
Son Eklenenler
- Güney Kore merkezli Samsung Electronics’te toplu iş sözleşmesinde anlaşma sağlanamaması üzerine 8 Temmuzda 3 günlük greve çıkan binlerce işçinin mücadelesi sürüyor.
- Özellikle işçi sınıfının genel örgütlülük ve bilinç düzeyinin gerilediği, siyasi iktidarın her türlü kanunsuzluğu yapan patronların arkasında durduğu günümüzde, Eti Krom patronunun tutumu patronların ortak tutumu haline gelmiştir. İktidarın gücünü...
- UİD-DER Web TV, filmleriyle işçi sınıfını anlatan Ken Loach’u Türkiyeli işçilere anlatmak üzere “İşçi Sınıfının Yönetmeni Ken Loach: HANGİ TARAFTASINIZ?” adlı mini bir belgesel hazırladı. İşçi sınıfının bu büyük yönetmenini anlatan belgeselimizi...
- Birleşik Metal-İş Sendikasının örgütlü olduğu Purmo Group'ta grev, 66. gününde kazanımla sonuçlandı. Elazığ’ın Alacakaya ilçesinde faaliyet gösteren Eti Krom AŞ’de, düşük ücretlere ve hak gasplarına karşı 1 Temmuzda iş bırakma eylemi başlatan maden...
- Sabahtan akşama kadar televizyon izlesek, kanal kanal gezip tartışma programlarına, dizi ve filmlere baksak hiçbirinde işçilere ve sorunlarına dair gerçekleri göremeyiz. Yüksek tirajlı gazetelerde, çok tıklanan haber sitelerinde işçilerin...
- Trafikte, toplu taşımada, market alışverişinde, hastane kuyruğunda, hatta yolda yürürken bile birbiriyle tartışan veya kavga eden insanlara şahit oluyoruz. Hatta bizler de kimi zaman bu tartışmaların bir parçası oluyoruz. Peki bu gerginlik nedensiz...
- Yaz aylarında havaların bir anda ısınmasıyla birlikte işyerleri adeta fırın gibi oldu. Gün içerisinde işçilerin sırtındaki ter birkaç kez kuruyor. İşte bu koşullarda her şeye rağmen Ramazan ve Kurban Bayramı tatilleri biz işçiler için bir can simidi...
- 6 Şubat depremlerinin üzerinden 1,5 yıl geçti. On bir kenti etkileyen depremlerde enkaz altında kalan on binlerce insanın ve yakınlarının feryatları günlerce dinmedi. Enkazdan sağ kurtarılabilecek binlerce insan, arama kurtarma çalışmalarının...
- Hatay’ın Payas ilçesinde bulunan ve Özçelik-İş Sendikasının örgütlü olduğu Yolbulan Metal fabrikasında çalışan işçiler Toplu İş Sözleşmesinde anlaşma sağlanamaması üzerine 20 Haziranda greve çıkmışlardı. UİD-DER’li işçiler olarak bizler de...
- Srebrenitsa’da, 1995 Temmuzunda, 8 bini aşkın Boşnak, Sırp egemenleri tarafından katledildi. Geçmişten günümüze emperyalistlerin kışkırttığı tüm savaşlara baktığımızda ölenlerin, acı çekenlerin, yasa boğulanların emekçiler olduğunu, savaştan siyasi...
Düşün
Okyanusları, denizleri, dereleri, nehirleri
Düşle
Parmaklıkların ötesindeki sonsuz dünyayı
Düşün
...- 43 gündür direnen Sumitomo işçilerinin grevi kazanımla sonuçlandı. Adana’da PTT bünyesinde çalışan taşeron işçiler iş baskısı ve kötü çalışma koşullarına karşı 9 Temmuzda iş bıraktı. İşçilerin eylemi ikinci gününde kazanımla sona erdi. Manisa’da...
- TÜİK Haziran 2022 itibariyle enflasyon sepetine hangi ürünleri koyduğunu ve bu ürünlerin fiyatını ne olarak kabul ettiğini açıklamayı bıraktı. İki yıldır TÜİK’in açıkladığı enflasyonu neye göre hesapladığını bilmiyoruz. Yani sepet iki yıldır kayıp!...