Yargıtay’ın Hamile İşçiler İçin Emsal Kararı

Hamile olduğu için işten çıkarılan bir kadın işçi, durumu kabullenmek yerine hakkının peşine düşerek işverene dava açtı. Yargıtay kararıyla Ağustos ayında kadın işçinin lehine sonuçlanan dava, aynı durumdaki işçiler için emsal oluşturabilecek.

Bir şirkette iş güvenliği uzmanı olarak çalışan kadın işçi, hamile olduğunu işyerine bildirdikten sonra işten çıkarıldı. Kadın işçi, işverenin öne sürdüğü “mesai arkadaşları ile uyumlu olmaması, iletişim sorunları yaşaması, yöneticisi ile saygı çerçevesine uymayan konuşmalar yapması ve görevlerini tamamlamaması” gibi gerekçelerin asılsız olduğunu belirterek işverene dava açtı. İşten atılmasının gerçek sebebinin hamile kalması olduğunu vurgulayan anne adayı işçi, adil davranma ilkesine aykırı davranan işverenden ayrımcılık tazminatı ile ödenmemiş fazla mesai ücreti alacaklarını talep etti.

Davaya bakan 4. İş Mahkemesi, fazla mesai ücretlerinin ödenmediğinin işçi tarafından ispatlandığına karar verirken, iş sözleşmesinin gerçekte işçinin hamile olması sebebiyle, kötü niyetli olarak feshedildiği iddiasına itibar etmedi. Davacı işçinin şahitleri olayı doğrular şekilde beyanda bulunsa da, mahkeme “konu hakkındaki bilgilerinin davacıdan duyuma dayalı olduğu” kanaatiyle ifadeleri yeterli bulmadı. Bu sonuç karşısında da yılmayan işçi, mahkemenin verdiği kararı temyiz etti.

Bunun üzerine dosyaya bakan Yargıtay 9. Hukuk Dairesi, emsal bir karara imza attı. Adil davranma ilkesinin bütün hukuk alanında geçerli olduğuna dikkat çekilen kararda, “İşverenin ayrım yapma yasağı, işçiler arasında keyfi biçimde ayrım yapılmasını yasaklar. Bununla birlikte eşit davranma borcu, tüm işçilerin hiçbir farklılık gözetilmeksizin aynı duruma getirilmesini gerektirmeyip, eşit durumdaki işçilerin farklı işleme tâbi tutulmasını önlemeyi amaç edinmiştir. 4857 Sayılı İş Kanunu sistematiğinde, eşit davranma borcu, işverenin genel anlamda borçları arasında yerini almıştır. İşverence, işçiler arasında farklı uygulamaya gidilmesi yönünden objektif sebeplerin varlığı halinde eşit işlem borcuna aykırılıktan söz edilemez. Eşit davranma borcuna aykırılığı ispat yükü işçide olmakla birlikte, işçi ihlalin varlığını güçlü biçimde gösteren bir delil ileri sürdüğünde aksi işveren tarafından ispatlanmalıdır” denildi.

Hamile işçinin haksız yere işten atıldığını kanıtlamaya yönelik sunduğu mail yazışmaları gibi delilleri inceleyen Yargıtay; davacı işçinin işyerinde olumsuzluklara neden olan bir davranışının bulunmadığının, aksine yöneticisi tarafından çalışmalarının takdir edildiğinin anlaşıldığını belirtti. Yargıtay kararında, işçinin hastane raporu ile hamileliğini işyerine bildirmesi üzerine bizzat çalışmalarını takdir eden yöneticisi tarafından “verim alınamadığı” gerekçesiyle işten çıkarıldığının anlaşıldığı yer aldı. İşçinin hamile olması nedeniyle ayrımcılık yapılarak işten çıkarıldığını delilleriyle ortaya koyduğunu belirten Yargıtay; “Davalı işveren ise 4857 Sayılı Kanunun 5. maddesinin son fıkrasına göre bir ihlalin mevcut olmadığını kanıtlayamamıştır. Mahkemece davacının çalışma süresi de dikkate alınarak, anılan yasanın 5. maddesi kapsamında ayrımcılık tazminatına hükmedilmesi gerekirken, tazminat talebinin reddine karar verilmesi hatalıdır. Mahkeme kararının oy birliği ile bozulmasına hükmedilmiştir” dedi.

İş Mahkemesinin kararını bozan Yargıtay, hamile olduğu için işten çıkarılan işçiye ayrımcılık tazminatı ödenmesine hükmetti. Böylece kadın işçinin hakkı için hukuk alanında verdiği kararlı mücadele, milyonlarca kadın işçiyi doğrudan ilgilendiren bir emsal kararın Yargıtay tarafından verilmesini sağladı.