Arjantin’de Brukman İşçileri Hem Üretip Hem Yönettiler

İşçilerin ağır koşullarda çalıştığı, ücretlerini zamanında ve düzenli alamadığı bir tekstil fabrikası düşünün. Sonra bir gün patronun, kriz nedeniyle işçilerin birikmiş alacaklarını ödemeden kaçıp gittiğini ve işçilerin hiçbir haklarını alamadan ortada kaldıklarını düşünün. Buraya kadar “evet” dediğinizi duyar gibiyim. Genelde bu hikâyenin sonunda da, ya işçilerin hiçbir haklarını alamadan yeniden iş arama derdine düştüğünü ya da yıllarca mahkemelerde uğraşıp alacaklarını taksit taksit alabildiklerini biliriz. Peki, bu hikâye her zaman böyle mi bitmiştir sizce? Başka bir son olamaz mı? Evet arkadaşlar, Arjantin’de bu sorunu yaşayan işçi kardeşlerimiz başka bir şey yapmış ve bu 5 yıllık mücadelelerini, bir yönetmen gün be gün çekip belgesel halinde getirmiş.

Sarıgazi temsilciliğimizde 21 Mayıs Cumartesi akşamı hep beraber “Brukman Kadınları” isimli belgeseli izledik. Arjantin’de 2001 krizinde, Brukman isimli fabrikanın patronu bölgedeki diğer pek çok patron gibi borçlarıyla beraber fabrikayı bırakıp yurt dışına kaçar. İşçiler sabah işe geldiklerinde durumu öğrenirler. Başta ne yapacaklarını bilemeden, içerideki makinelerin başına bir şey gelmesin diye beklerler. Patronun gelip kendilerine maaşları, tazminatları ve tüm alacaklarını ödeyeceklerini beklerler saf bir ümitle. Gelmediklerini görünce de fabrikada üretimi başlatırlar. Hâlâ patronlarının gelmesini beklemektedirler. Fakat bu arada bir takım elbisenin maliyetini ve firmaya satıştan sonra ne kadar kâr bıraktığını öğrenirler. Patronun kendileri üzerinden ne kadar kâr ettiğini fark ettiklerinde bu fabrikayı işletmeye karar verirler. İşçiler üretirler, satarlar, muhasebe kayıtlarını tutarlar, firmanın borçlarını öder ve kalan parayı aralarında eşit miktarda paylaşırlar. Fabrikayla ilgili her kararı ortak olarak alırlar. Çoğunu kadın işçilerin oluşturduğu fabrikada, işçilerin kimi orta yaşlı, kimi hayatında ilk kez çalışıyor, kiminin minicik çocuğu var, kimi Brukman’da çalışmaya başlamadan önce hayatında yemek, ütü ve çocuklarından başka bir şey olmadığını söylüyor.

Ve iki ay sonra fabrikanın borçları bitince patron, borçlarıyla beraber bırakıp kaçtığı fabrikayı geri almaya ve işçileri hiçbir hak vermeden kapının önüne koymaya çalışır. İşçiler, “bu makinelere yıllarını veren bizleriz, her şeyi üreten bizleriz ve bizim olanı bırakmayacağız” diyerek mücadeleye başlarlar. 5 yıl boyunca mücadeleleri devam eder Brukman kadınlarının. Bu süreçte polisle çatışmalar yaşarlar ama mahalledeki komşuları, emekten yana partiler, işçi örgütleri Brukman işçilerini yalnız bırakmazlar. Hep birlikte “Brukman işçilerin malıdır, bunu beğenmeyen cehenneme gitsin” diye slogan atarlar fabrikanın önünde. Her seferinde sil baştan başlasalar da yılmazlar Brukman işçileri. Polis dikiş makinelerini parçalar, onlar tamir edip devam ederler, gözaltına alınırlar ama çıkınca devam ederler üretime. Müşteriler dürüst ve güvenilir oldukları için çok memnundurlar fabrikanın yeni sahiplerinden. Fabrikaya yeni onlarca işçi alırlar siparişlerin artmasıyla. Bu işçiler de kârdan paylarına düşeni alırlar tabii.

Brukman işçilerinden bir kadın bir gün mahallesinden fabrikasına giderken çevrede terk edilmiş fabrikaları görür, fabrikaların çalıştığı zamanları hatırlar ve şöyle der: “Ülkeleri patronlar değil biz işçiler yönetseydik bu kadar fabrika böyle ıssız kalmazdı!”

Ben bu belgeseli izlediğimde çok duygulandım. Brukman Kadınları ekmeklerine, onurlarına, fabrikalarına sahip çıkmışlar ve üreten işçilerin aslında bu fabrikaları yönetebileceklerini de göstermişler. Kendi dünyamıza kapanıp kaldığımızda, başka bir yolun olabileceğini düşünmüyoruz. Ama yaşadığımız dünyayı sorgularsak eğer, patronların bize reva gördükleri hayatı hak etmediğimizi fark ederiz. Dünya işçi sınıfının tarihine baktığımızda, aslında Brukman işçilerinin yaptıklarını bizlerin de yapmasının mümkün olabildiğini görürüz. İşte UİD-DER böylesi şeylerin öğrenildiği bir mücadele okuludur. Bu mücadele okulunda bu hafta şunu bir kez daha öğrendik: ÜRETEN BİZİZ, YÖNETEN DE BİZ OLACAĞIZ!