Morrison Şirketi ve Amerikalı Sendikacı John Thalmayer

Can Şafak’ın kaleme almış olduğu “Morrison’un Yapı İşçileri” adlı kitapta sermaye sınıfının tıynetini anlatan çarpıcı örnekler yer almaktadır. Devletin tepesindekilerin kimlerden yana olduklarına, söylemlerindeki “sıkı” milliyetçiğe karşın, pratikte yabancı sermayeyle nasıl kol kola girdiklerine şahit oluyoruz. Verilen örnekler her ne kadar 1960-1965 yılları arasında Ereğli’de geçiyor olsa da bugün hâlâ güncelliğini korumaktadır.

Amerikalı John Thalmayer, 1962 yılında Türkiye’ye gelmiş ve Uluslararası Hür İşçi Sendikaları Konfederasyonu temsilcisi olarak aktif bir şekilde sendikal çalışmalara katılmıştır. Henüz nüve halinde olan sendikal çalışmaların ilerletilmesinde rol üstlenmiştir. İşçilere mücadele deneyimleri aktararak, birlikte daha güçlü hareket edebilmeleri için yol göstererek protesto eylemlerinin örgütlenmesinde aktif olarak görev almıştır. 3 Mayıs 1962’de Yapı-İş Federasyonunun örgütlediği ve Thalmayer’in de öncülük ettiği 5 binin üzerinde işçi, kısa süreli çalışmayı ve işsizliği protesto etmek üzere Meclise yürüdü. “Açlar Yürüyüşü” olarak tarihe geçen bu eylemde işçiler barikatları yararak Meclis’in kapısına dayanmıştı. Eylemin içinde yer alan İsmet Demir, içerdeki milletvekillerinin Meclis’in arka kapısından özel arabalarına altışar yedişer kişi binerek kaçtıklarını yazar.

Ekonomik taleplerle başlayan eylemde artık “İnönü istifa”, “Ecevit istifa” sloganları atılır olmuştur. Öfkeli kitlenin taleplerini dinlemek üzere Meclis ve Senato Başkanı 20 kişilik bir temsilci grubunu kabul etmek zorunda kalır. Olaylar basında; “Açlık Dün Meclis Kapısına Dayandı”, “İşsizler ‘Ekmek’ diye Bağırdı” manşetleriyle yer alır. Bundan birkaç ay sonra yapılacak olan “Büyük Ereğli Mitingi” hazırlık çalışmalarında da afişleri ve yazıları hazırlayan, aktif olarak görev alan yine John Thalmayer’di. Amerikan sermayesine ait olan Morrison şirketindeki sefalet koşullarını teşhir etmesiyle birlikte Thalmayer, dikkatleri daha da üzerine çekmiştir. Mitingden birkaç gün sonra, Ereğli’de yapı işçilerinin direnişi sürerken, hükümet John Thalmayer’in ikamet izin süresini uzatmayarak 24 saat içerisinde sınır dışı edileceğini bildirir ve Thalmayer sınır dışı edilir.

“Morrison mümtaz bir şirkettir” diyen dönemin Çalışma Bakanı Ecevit, işçi sınıfının safında yer alan ve emeğin kavgasını veren Thalmayer’i sınır dışı ederek menşei ne olursa olsun sermayenin çıkarlarına hizmet ettiğini kanıtlamıştır! Burjuvazi ve onun temsilcileri için asıl mesele mevcut düzenlerinin devam etmesini sağlamaktır. Temel gayeleri kârdır. Türkiyeli işçilerin çalıştığı ve Amerikan sermayesine ait olan Morrison’da, Amerikalı sendikacı John Thalmayer emeğin yanında yer almış ve o temelde çalışma yürütmüştür. Dolayısıyla bizi birleştiren milletimiz, dilimiz, hangi dine inandığımız değil hangi sınıfta yer aldığımızdır. Birlikteliğimizi oluşturan ve bizleri tüm farklılıklarımızın üzerine çıkartan işçi sınıfına mensup olmamız, işçi kimliğimizdir. O yüzden yapay ayrımları aşarak ve el ele vererek emeği özgürleştireceğimiz yarınlara birlikte yürüyelim.

morrison-kapak.jpg