Kölelik Bürolarında İşçi Olmak

Kiralık işçiliğin önünü açan yasa tasarısı geçtiğimiz sene Mayıs ayında yürürlüğe girmişti. Peki, nedir kiralık işçi yasası? Hatırlayalım: “Bu yasa, işçilerin aynı köleler gibi kiralanmasını getiriyor. İşçileri işe alacak özel istihdam büroları, dileyen patrona bu işçileri saatlik, günlük ya da aylık kiralıyor. Kısa süreli sözleşmelerle çalıştırılacak bu işçiler, bir yılı doldurmadan kendilerini kapının önünde bulacaklar. Kıdem tazminatı alamayacaklar, çoğu zaman sigortaları olmayacak, olsa da parçalı olacak. Çalışmaya gönderildikleri işyerlerinde haklarını bile arayamayacaklar. Bu koşullarda çalışan işçiler, mezarda bile emekli olamayacaklar!” [*]

Kiralık işçi yasasının içeriği kısaca böyle. Ben de yaklaşık bir haftadır kölelik bürolarında çalışıyorum. Gittiğim farklı işyerlerinde karşılaştığım durumları size aktarmak istiyorum. Çalışmaya başladığım ilk günlerde neredeyse tüm işyerlerinde en az üç kişinin yapması gereken işleri tek başıma yapıyordum. Gece saat ondan sabahın yedisine kadar neredeyse hiç durmadan çalıştım. Fakat yine de işler bitmiyordu. Yaptığım işin bir kısmı atık gıda malzemelerinin konteynırlara doldurulup boşaltılmasıydı. Dolayısıyla bu iş için maske ve eldiven gerekiyordu. İlk iş günümde vardiya müdürüyle bunun üzerine tartıştım. Çünkü o gün eldiven kalmamış, maske ise zaten hiç yokmuş! Müdüre maske ve eldiven olmadan bu işi yapmayacağımı söyledim. Müdür: “Bugüne kadar bu işi herkes böyle yaptı. Hiç kimseye de bir şey olmadı. Hem maske ve eldivenimiz yok!” diyerek aklı sıra beni ikna etmeye çalıştı. Ben ise kararlı bir ifadeyle eldivensiz ve maskesiz çalışmayacağımı ve ayrıca bu durumun iş sağlığı ve güvenliği kanununa aykırı olduğunu söyledim. Bunun üzerine müdür, depodan döndüğünde elinde iki kutu maske-eldiven takımıyla gelmişti. Bu olayda bizim sağlığımızı ve canımızı koruyacak önlemlerin patronlar için “maliyet” olduğunu bir kez daha görmüş oldum.

Başka bir gün yine “kurnaz” bir müdürle bu defa servis sorunu ile ilgili tartıştım. Yarım saat önceden müdüre, servis gelince bana haber vermesini söyledim. Ancak saatin geçtiğini görünce tekrar gidip servisi sordum. Bana servisin gittiğini artık yapacak bir şeyin olmadığını söyledi. “Sen niye binmedin?” diyerek sorumluluğu bana yıkmaya çalıştı. Ben de bu sorumluluğun ona ait olduğunu, fazla mesaiye kalmayacağımı ve gerekirse taksi tutması gerektiğini söyledim. Bunun üzerine müdür servisi geri çağırmak zorunda kaldı. Bu olayda da müdürlerin katakulliyle işçileri fazla mesaiye bırakma çabaları gözümden kaçmamıştı. Buradaki başka bir sorun şuydu: İşçiler her gün iş bitmiyor bahanesiyle mesaiye bıraktırılıyor fakat fazla mesai paraları verilmiyordu. İşçilerle bu durumu konuştuğumda ise “burada böyle işliyor” deniliyordu. Bunlarla birlikte karşılaştığım sorunlardan birisi de her gün iş olmamasıydı. Birkaç defa işyerine gittiğimde, o gün işe çağrılmış olmama rağmen “bugün elemana ihtiyacımız yok” denilerek geri gönderildim. Fakat ben UİD-DER’den öğrendiklerim sayesinde, hem fazla mesai ücretlerimi hem de geri gönderildiğim günlerin yevmiyesini, müdürler ve bürodaki görevliyle yaptığım tartışmalar sonucunda aldım.

Burada önemli olan husus, tüm bu yaşananların münferit durumlar olmadığı gerçeğidir. Kölelik büroları, kıdem tazminatının elimizden alınması gibi saldırılar sonucu, işçiler için çalışma hayatının biçimi kölelik olacak. Artık kadrolu, sürekli ve güvenceli çalışma da mezara gömülmüş bulunuyor. Diğer yandan kölelik büroları, sendikalaşmanın ve örgütlenmenin önünde önemli bir engeldir. Zaten patronların ve hükümetin esas amacı da bu.

Bizler hangi koşulda olursa olsun örgütlenmediğimiz ve mücadele etmediğimiz sürece, kazanılmış tüm haklarımızın elimizden alınacağını bugün yaşayarak öğreniyoruz. Bu nedenle haklarımıza sahip çıkmanın ve köleliğe boyun eğmemenin yegâne yolu işçi sınıfının saflarında mücadele etmektir.