Buradasınız
Zehra Kosova: Sömürüsüz Bir Dünya Düşlüyorum
İstanbul’dan bir kadın işçi

Zehra Kosova 1910’da, Bugün Yunanistan sınırları içinde kalan Kavala’da doğdu. Kavala, Osmanlı döneminde işçi hareketinin geliştiği Balkan kentlerinden biri konumundaydı. Kosova, tütüncü bir ailenin kızıydı. Birinci Dünya Savaşı milyonların ölümüne neden olurken, halklar büyük acılar çekmişti. 1923’te Yunanistan ile Türkiye arasında yapılan nüfus mübadelesi anlaşmasının ardından, Kosova ailesi 1924’te Türkiye’ye göç etmek zorunda kalmıştı. Göç eden aile önce Tokat’a yerleşmişti. Kosova, Tokat’ta ilkokula devam ederken abisi, ablası tütün işinde çalışmaya başlarlar. Fakat ücretler çok düşüktür. Ücretlerin yükselmesi için işçiler grev yaparlar. Zehra’nın ablası ve ağabeyi de greve katılırlar. Geçim derdi nedeniyle Zehra okulunu yarıda bırakmak zorunda kalır. Tütün işinde çalışmak için Tokat’tan Erbaa’ya gitmeye karar verirler. Burada artık işçiliğe başlar Zehra. O da babasıyla tütünde denk basma işinde çalışır.
Kosova o dönemi söyle anlatıyor: “Öyle bir yoksulluk var ki tütün işçileri iş bulamıyor. Evlerine ekmek alacak paraları dahi yok. Kış günü soğuk, kar yağmış, çocukların ayaklarında çarık, üstlerinde yamalı şalvarlar. Türkiye’de sanayi daha gelişmemişti. Her şey toprak sahiplerinin elindeydi. Köylü bir gün tok bir gün aç yaşamaya çalışırlardı. Mübadeleden Türkiye’ye gelenler birkaç yıl sonra Yunanistan’a evlerimize döneriz umuduyla yaşıyorlardı. Sonra da herkes bir semte yerleşti. Bir daha dönemedik.”
Aile, Samsun’a göç eder. Kosova, ilk zamanlar Samsun’da öyle kolay iş bulamaz. Günlerce iş arar. Yırtık ayakkabıyla dolaşır Samsun’un sokaklarında. Bu kadar dolaşmanın sonunda nihayet bir tütüncüde iş bulur. Hiç bu kadar mutlu olmamıştır. Dünyalar onun olmuştur. Yoksulluktan, parasızlıktan kilometrelerce yol yürümek zorunda kalmıştır. Eve müjdeli haberi vermeye giderken içinden söyle şeyler geçirir: “Ben iş bulduğuma bu kadar sevindim de benim yaşımdakiler okuluna gidiyor. Ama kimin çocukları tabi ki varlıklı kimselerin, toprak sahiplerinin çocukları okuyor. Şehirde emeğiyle çalışanların çocukları elbette okuyamıyorlardı. Kafama bir şeyler takılmaya başlamıştı. Bu memlekette yanlış giden bir şeyler vardı.” Bu düşüncelerle koşarak eve gider. Zamanla genç yaşında tütünde deneyimli bir işçi haline gelir.
O zamanlarda birçok insanın İstanbul’a gitme hayali vardır. Zehra da İstanbul’u çok merak eder. Halası ve eniştesi İstanbul’a gitmeye karar verince o da onlarla birlikte abisinin yanına gitmek için babasını ikna eder. 1930 yılında Zehra büyük şehre, İstanbul’a gider. Artık onu yeni bir hayat bekliyordur.
Sirkeci’de tütün işi bulur. Fakat babası ölünce evin yükü sırtına kalır. İşsizlik belası burada da yakasını bırakmaz. Zehra Kosova tütün için şöyle der: “Tütüncülük zor zanaat, usulüne göre yapacaksın, tütün zahmetli bir iştir. Kış aylarında iş bulmamız çok zor. Sabahın sekizinden akşamın beşine kadar iş arıyordum. Sabah yediğim bir dilim ekmekle eve aç karna geri dönerdim. Bir hafta değil, bir ay değil, kaç ay böle giderdi. Mart ayında işler yavaş yavaş açılınca iş bulma olanağım oluyordu. Eve benden başka para getirecek kimse olmadığından iş bulmak zorundaydım. Beni uzun bir işçilik dönemi bekliyordu. Fakat bir süredir de kafamda bu adaletsizliğe karşı bir öfke oluşmaya başlamıştı. Yoksulluğu, açlığı, sorgulamaya başlamıştım.”
Zehra Kosova ileriki yıllarda tütün işçilerinin içinde mücadeleci ve sosyalist bir öncü kadın olacak, nefesinin son anına kadar da sömürüsüz bir dünya düşleyecek, 18 Ağustos 2001’de yaşamını kaybedinceye kadar mücadelesini umutla inançla sürdürecekti. Ben İşçiyim kitabında Kosova şöyle anlatıyordu: “Hayatım boyunca bir gün denizin durulacağını, fırtınanın dineceğini, benim gibi milyonlarca insanın sakin ve rahat bir hayata ulaşacağını düşündüm. İnsanların ezilmeyeceği, sömürülmeyeceği bir dünyanın özlemiyle yaşadım. Bugün de doksan yıla yaklaşan ömrümle aynı özlemi taşıyorum.”
Onun düşlerini bugünün genç mücadeleci kadın işçileri sürdürüyor ve insanlık bir gün mutlaka sömürüsüz bir dünya kuracak, emeline ulaşacak! Zehra Kosova’yı ölümünün 20. yılında saygıyla anıyoruz.
- Adımız, Yerimiz, Sınıfımız
- Emekçi Kadın, Özgürlük, Birey ve Toplum
- Kadının Yükselişi İnsan Soyunun Yükselişidir!
- Aynı Duygularda Ortaklaştığımız UİD-DER’li Emekçi Kadınlara Selam!
- Çocuklarımızın Sağlığı ve Geleceği İçin Örgütlenelim!
- Çocuklarımızın Aşı Hakkı İçin Mücadele Etmeliyiz
- Kocaeli’den Emekçi Kadınlar: 1 Mayıs’ta Kalabalığın Değil Birliğin İçindeydik
- UİD-DER Kadın Komitesi: Emeğin Mücadelesi 1 Mayıs’ta da Emekçi Kadınlarla Büyüdü
- Mavi Gökyüzü Altında Özgürdük 1 Mayıs’ta
- UİD-DER Kadın Komitesi: 1 Mayıs’ta Birlik, Dayanışma ve Coşkumuzla UİD-DER Kortejinde Buluşalım!
- Emekçi Kadınlar: “Biz ve Çocuklarımız UİD-DER’de Değişip Dönüşüyoruz!”
- 1 Mayıs’ta Öfkemizi Birleştirelim!
- İtalyan Emekçi Kadınların Mücadele Şarkıları
- UİD-DER’in Mutfağında Çok Emek Var
- Kapitalizmin Mezarını Kazacağız!
- Daha Güçlü Yumruklar, Daha Umutlu Çocuklar
- Savaş ve Ekmek
- Kim Konuşuyor, Kadına Yönelik Şiddeti Kim Kışkırtıyor?
- 8 Mart Bize Yol Gösteriyor
- Dünyada 8 Mart: Emekçi Kadınlar Meydanlarda!
Son Eklenenler
- Onlar metal işçilerinin çocukları, onlar UİD-DER’li çocuklar… Onlar da tıpkı babaları, anneleri gibi üretiyorlar, yaratıcılıklarını ortaya koyuyorlar. Küçük yaşlarına rağmen dünyaya işçi sınıfının penceresinden bakmayı öğrenirken hikâyelerini...
- Çelikler Holding’e ait Afşin-Elbistan Linyitleri (AEL) Kömür İşletmesinde, 350 işçi maaşlarının iyileştirilmesi için iş bıraktı. İzmir Kemalpaşa’da bulunan Rapro/Gates Hortum Sanayi ve Tic. Ltd. Şirketinde çalışan 4 işçi, sendikalı oldukları için...
- Her görüp karşılaştığım bizim insanlarımızla, yani büyük insanlığın, yani işçi sınıfının insanlarıyla iki kelam etmek isterim ve o insanın sözlerini heybeme atarım. Yeri ve zamanı geldiğinde mücadele örgütümüz UİD-DER aracılığıyla hepinize...
- Cumhuriyet tarihinin en büyük yoksullaştırma dalgası işçi sınıfını vururken, Türkiye’nin dört bir yanında düşük ücretlere, çalışma koşullarının ağırlaştırılmasına, hak gasplarına karşı işçilerin mücadelesi sürüyor.
- Sesimi duyan var mı? Bu sözü hafızalara kazıyan 17 Ağustos Büyük Marmara Depreminin üzerinden 23 yıl geçti. Geçen zaman boyunca birkaç müteahhit dışında siyasi ve idari sorumlular yargılanmadı. Dersler çıkarılmadı, önlemler alınmadı. Beklenen...
- 1800’lerin ilk yarısında, sanayinin yoğunlaştığı Manchester şehri 400 bin nüfusuyla İngiltere’nin en büyük ikinci şehriydi. Sanayinin kalbi konumundaki Manchester, aynı zamanda ilk işçi örgütlenmelerinin de başladığı yerdi. İngiltere işçi sınıfı...
- Nedir grev/direniş çadırı? Üzerine düşünmeden cevap verirsek, bir muşamba ve muşambaları ayakta tutan birkaç tahta direk... Fakat bunun ötesinde bir anlama sahiptir grev ve direniş çadırları. Elbette işçiler bu çadırı öncelikle kendilerini güneşten...
- Onlar komşumuz, iş arkadaşımız. Aynı mahallede, aynı sokakta yaşıyoruz; aynı işyerlerinde çalışıyoruz. Ama kim olduklarının, adlarının, geçmişlerinin bir önemi yok. Onlar mülteci, onlar göçmen… Türkiye’de Suriyeliler, Afganlar”, Amerika’da “...
- Son dönemde dünya genelinde internet ve sosyal medyada yoğun rağbet gören bir teori var, karınca teorisi. Bu teorinin ne kadar bilimsel olduğu tartışmalıdır ama anlatı siyasal ve toplumsal alanla kesiştiği için ilgi görmektedir. Anlatı şöyle: “Gidin...
- En yakın akrabalardan işyerlerimizdeki işçi arkadaşlarımıza dek çevremizdeki insanların sözlerine kulak verdiğimizde, deryada yaşayıp deryadan bihaber olduklarını anlarız. Sıcağı sıcağına canlarını yakan ekmek fiyatının iki katına çıkmasını bile...
- Düzce’de bulunan Standart Profil fabrikasında çalışan Petrol-İş üyesi işçiler, artan enflasyon karşısında aldıkları ücretin her geçen gün erimesi sebebiyle, işverenden ücretlerinin iyileştirilmesini talep etmiş fakat işveren bu talebi geri çevirerek...
- İstanbul Tuzla’da faaliyet gösteren ETF Tekstil fabrikasının patronu fabrikayı kapatacağını duyurup ilk etapta 30 işçiyi işten atmış işçilere ihbar tazminatını ödemeyeceğini, kıdem tazminatının ise yüzde 70’ini ödeyeceğini duyurmuştu. İşçiler işten...
- Türkiye’de neredeyse yüzde 200’e varan enflasyon ücretleri her geçen gün eritirken işçilerin tepkisi de giderek artıyor. Her gün bir fabrikada, şantiyede, lojistik deposunda işçilerin mücadelesi başlıyor.