BES’i Bir de Ehline Sordum

Ekmek Teknesi dizisini hatırlayanlarınız vardır. Dizide bütün mahalleli kahvede toplanır, geçmişte yaşanmış bir olayla ilgili hikâye anlatılır, herkes pür dikkat dinlerdi. Hikâyenin sonunda dinleyenler kafalarına takılanları veya anlayamadıklarını sorar, cevap beklerlerdi. Sorularına istedikleri cevapları alamayan mahalleli, “bunu bir de ehline soralım” diyerek hep beraber mahallenin fırıncı babasına giderlerdi. Ne de olsa yaşça mahallenin en büyüğü, birçok şey görmüş geçirmiş, bilge bir insandı. O da aslında hikâyenin ana fikrinin ne olduğunu, gerçekte ne anlatılmak istendiğini herkesin anlayacağı şekilde anlatır, kimsenin aklında en ufak bir soru işareti kalmazdı.

Yeni Ekonomi Programı’nda (YEP) Bireysel Emeklilik Sistemi’nin (BES) 3 yıl boyunca zorunlu hale getirileceği öne sürülüyor. Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak 20 Eylülde sunduğu YEP’e bireysel emeklilik sistemine ilişkin yeni bir düzenlemenin de dâhil edildiğini, işçiler için bir birikim olacağını, devletin de buna katkıda bulunacağını açıkladı. Bu uygulamayla, sistemden çıkmayan işçilerin emeklilik döneminde refah düzeyinin yükseleceği iddia ediliyor. Bugün aldığımız ücretler yoksulluk sınırının altında iken bunu dert edinmeyen, krizde bizi düşünmeyen iktidarın, bizim geleceğimizi düşünmesi benim kafamı epey karıştırdı. Ben de dizide olduğu gibi işi bir de ehline sorayım dedim, işin ehli babamdı. Yıllarca çeşitli fabrikalarda çalışmış, ekonomik krizler yaşamış, 12 Eylül askeri darbesine tanık olmuş, iktidarda değişik partileri görmüş bilge bir işçiydi. Okuduğum haber üzerine konuşmaya başladık. “BES’in ne olduğunu anlamak için biraz geriye dönelim, o zaman daha iyi anlarsın” diyerek söze başladı:

“Öncelikle hükümete kim gelirse gelsin işçileri düşündüğünü söyler ve işçilerden düzenli (zorunlu) olarak da para keser, bizi de zamanında fonlarla çok kandırdılar. Fakir Fukara Fonunu kurduklarında Türkiye’de 3 yıl içinde yoksul işçi kalmayacak dediler, yıllarca fakir fukaranın nafakasını kestiler. Bununla iç borçlar ödendi, bürokratların özel harcamaları karşılandı. Sayıştay, usulsüz harcamalar yapıldığını fonun yağmalandığını raporlarla tespit etti. Fondan bizim payımıza daha çok fakirlik ve yoksulluk çıktı, kısacası kandırıldık. Sonra Konut Edindirme Fonunu (KEY) çıkardılar. Hesapta maaşlarımızdan kestikleri paralar fonda birikecek, işçiler ev alırken biriken paralarını kullanacaklardı. Çevremde ben de dâhil onlarca işçi ev almak için fona başvurunca çeşitli engeller çıkardılar. Bizim fonda biriken paraları Emlak Bankasına vermişler, banka yüksek fiyata gayrimenkuller almış, bunları istenen fiyata satamayınca fonda biriken paralarımız hiç oldu. O dönem bir sürü alavere dalavere döndü, biz yine kiracı olarak hayatımıza devam ettik. Bak işsizlik fonunun hali ortada, fonun sahibi sözde işçiler ama en az onlara ödeme yapılıyor. İstihdam diyorlar, teşvik diyorlar, kriz diyorlar, işsizlik fonunu yağmalıyorlar. BES’in de sonu böyle olur.”

“Ama devlet de yüzde yirmi beş katkıda bulunacakmış hesaptaki birikimlerimize” deyince, “oğlum bu kadar saf olmayın” dedi. “Bak şu anda ekonomik kriz var, bir sürü programlar açıklıyorlar. Şu krizde işçileri koruyan, mağdur olmamalarını sağlayacak bir şey söylüyorlar mı? Dikkat et hep patronlarla bir araya geliyor veya onlarla konuşuyorlar. Kriz dönemlerinde, ülkeyi yönetenlerin sınıfsal kimlikleri daha net ortaya çıkar. Onların derdi işçilerin nasıl yaşadığı değil. Bu krizden patronları zararsız bir şekilde çıkarmanın, acı ilacı da işçilere içirmenin planlarını yapıyorlar. Ne diyorlar dış borç için? ‘Bu 81 milyonun borcu!’ Patronlar para kazanırken, bu paraları 81 milyonla paylaşın diyen var mıydı? Sanıyor musun BES’le bu iş bitecek? Bugün yarın kıdem tazminatlarının fona aktarılması da gündeme gelecek ve bir boşluğunu yakalarlarsa yasallaştıracaklar. Bak oğlum, benim ömrüm çalışmakla geçti, 80’den önce işçi 80’den sonra ücretli köle diye ikiye ayırırım yıllarımı. Biz işçiler 80’den önce örgütlüydük mücadeleci, bilinçli işçilerdik. Bizim adımıza kimse konuşamaz, karar veremezdi. Haklarımızı bilir ve kimseye gasp ettirmezdik. Patronlar kriz var diyecek, işten işçi atacak veya talep ettiğimiz zammı vermeyecek, valla onlara fabrikaları dar ederdik. Bizimle baş edemeyeceklerini anlayınca patronlar orduyu göreve çağırdı ve 12 Eylül’de asker darbe yaptı. Darbeyle beraber mücadeleci sendikalar kapatıldı, işçiler tutuklandı ve yeni bir dönem başladı, ben de bu yıllarıma ücretli kölelik diyorum. Var olan kazanılmış haklarımız birer birer elimizden alındı, patronlar için ülke dikensiz gül bahçesine çevrildi. Daha çok çalıştık, daha çok yoksullaştık. Kısacası elimizi verdik kolumuzu alamadık oğlum.”

İşte böyle arkadaşlar. Sohbet BES’le başladı ama yılların emekçisi babam yaşadığı deneyimleri de anlattı. BES’in zorunlu olarak 3 yıla çıkarılmasının asıl amacının ne olduğunu şimdi daha iyi anlayabiliriz. Yaşanılan ekonomik krizde patronların yağmaladıkları işsizlik fonu yeterli gelmeyince, iktidar onları destekleyecek yeni fonlar yaratmanın hesabını yapıyor. Tek adam rejimi patronların zarara uğramaması için bir sürü planlar yapıp vaatlerde bulunuyor. İşçilere gelince “ONLARIN DOLARI VARSA BİZİM DE ALLAHIMIZ VAR” diye sesleniyor. Ya aldığımız düşük ücretler ve karşılığında artan zamlar? Kriz bahanesiyle işten atmalar başladı. Hayat pahalılığı almış başını gidiyor. Biz işçiler bu krizin faturasını ödemek istemiyoruz.