Buradasınız
Son 19 Yılda 28 Bin 380 İşçi Hayatını Kaybetti, Sorumlusu Kim?/I
Görüşü
İstanbul İşçi Sağlığı ve İşçi Güvenliği Meclisinin (İSİG) verilerine göre AKP’nin iktidara geldiği Kasım 2002’den bu yana en az 28 bin 380 işçi iş cinayetlerinde hayatını kaybetti. İş Kazaları Kader Değildir, İşçi Ölümlerini Durduralım kampanyasıyla yüz binlerce işçiye ulaşan, bu yakıcı sorunu Meclisin, sendikaların gündemine taşıyan, işçileri ortak talepler ve mücadele hedefleri etrafında birleştiren UİD-DER, bu alanda da mücadelesini sürdürüyor. İSİG Meclisi’nin açıkladığı raporun ardından, UİD-DER İşçi Sağlığı ve Güvenliği Komitesi ile UİD-DER Hukuk Bürosundan uzmanlarla iş kazaları, iş cinayetleri ve önemli maddeleri sürekli ertelenen iş güvenliği yasası hakkında bir söyleşi gerçekleştirdik.
İSİG Meclisi, AKP iktidarları döneminde en az 28 bin 380 işçinin iş cinayetlerinde yaşamını yitirdiğini açıkladı. Bu sayının siyasi iktidarın ve sermaye sınıfının işçi sınıfına yönelik politikalarıyla bağı nedir?
Türkiye’de sermaye büyüdükçe işçiler ölmeye devam ediyor. Ülkeyi bir şirket gibi yönetme anlayışıyla hareket eden siyasi iktidar sermayeyi palazlandırırken patronların iş güvenliği önlemlerini maliyet olarak görmelerini ve işçileri göz göre göre ölüme göndermelerini umursamadı. İş cinayetlerinin ardından açılan davalar yıllarca süründürüldükten sonra ödül gibi cezalarla sonuçlandı.
AKP iktidarları döneminde işçi sınıfına yönelik ağır saldırılara ve işçi katliamlarına tanık olduk. 2011’de İstanbul Esenyurt’ta Marmara Park AVM inşaatında 11 işçinin yanarak can vermesi, 2014’te Mecidiyeköy’deki Torunlar Center inşaatında asansörün 32. kattan düşmesiyle 10 işçinin hayatını kaybetmesi, aynı yıl 301 madencinin öldüğü Soma Katliamı ve 18 madencinin öldüğü Ermenek Katliamı hafızalarımızda tazedir. Fakat özellikle 2013 sonrasında, yani AKP’nin otoriterleşmesinin hız kazandığı yıllarla birlikte işçi ölümlerindeki artış dikkat çekicidir. Yıllar içinde sendikal örgütlenme daha da zayıflatılmış, baskı ve yasaklar artmış, başta yandaş sermaye olmak üzere patronlar korunup kollanarak örgütlenmek isteyen işçiler cezalandırılmış, grevler yasaklanmış, böylelikle iş cinayetlerinin önü açılmıştır. 2016’daki 15 Temmuz darbe girişiminin ardından ülkede kurulan ve kurumsallaştırılan tek adam rejimi ise işçi sınıfını daha da ağır baskı altına almış, sorunlar katlanarak büyümüş, iş cinayetleri artmıştır. Bu rejim altında işçiler düşük ücretlere, hak gasplarına, işten atmalara tepki verdikleri her durumda şiddet ve baskı ile karşı karşıya bırakıldılar. Bu dönemde metal, bankacılık ve finans, taşımacılık ve petrokimya sektörlerinde pek çok grev yasaklandı. 2020’de Şişecam’a bağlı Soda Sanayi’de bile grev “genel sağlığı ve milli güvenliği bozucu nitelikte görüldüğünden” yasaklandı! Madencilerin ve metal işçilerinin Ankara yürüyüşleri polis şiddetiyle engellendi. Yakın zamanda Bel Karper işçileri Valilik önünde “süpür” emriyle zulme uğradı…
Oysa İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu AKP iktidarı döneminde çıkarıldı ve iş cinayetlerini önleyeceği propagandası yapıldı…
Haziran 2012’de çıkartılan İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu, aslında iş kazalarının artmasına yönelik tepkileri yatıştırmak için çıkarıldı. Giderek ağırlaşan iş ve yaşam koşulları, sendikasızlaştırma, taşeronlaştırma, esnek çalıştırma, uzayan iş saatleri, denetimlerin yapılmaması, iş güvenliği önlemlerinin alınmaması iş kazalarını arttırmış, özellikle Tuzla tersanesinde yaşanan ölümler tepkilere yol açmıştı. Yoksa AKP iktidarının işçileri umursamadığını, iş kazalarını önlemek gibi bir derdinin olmadığını biliyoruz. Bu açıdan baktığımızda daha kanun hazırlanırken işçilerin derdine derman olmayacağı, iş cinayetlerinin azaltılmasına sınırlı etkide bulunacağı belliydi. Ne var ki, son derece sınırlı önlemler getiren bu yasa bile çoğunlukla kâğıt üzerinde kaldı, en önemli maddeleri sürekli ertelendi, ertelenmeyen maddeleri işçi lehine uygulanıp denetlenmedi. Mesela daha en başından kanunda yer alan “iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi bulundurma zorunluluğu” bütün işyerlerinde yürürlüğe girmedi.
Kanun çıkarıldığında kamu kurumlarında ve 50’den az işçi çalıştıran az tehlikeli işyerlerinde “iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi bulundurma zorunluluğu” 2014 yılına bırakılmıştı. 2014 yılına gelindiğinde yürürlük tarihi 1 Temmuz 2016’ya ertelendi. 2016’da süre bir yıl daha uzatıldı. 2017’de ise bu sefer kanunu ertelemekle kalmadılar. 50’nin altında işçi çalıştıran az tehlikeli işyerlerinde iş güvenliği uzmanlığı görevini patronların kendisinin yapabilmesinin önünü açtılar ve yasayı 1 Temmuz 2020’ye kadar ertelediler. Hiçbir güvenlik önlemi almayan patronlar, iş güvenliği uzmanlığı görevini kendileri yaptıklarında sonuç işçiler için tam bir yıkımdır. Ama 2020’nin Temmuz ayında da yürürlüğe girme tarihi 4. kez ertelenerek 31 Aralık 2023’e bırakıldı. Bir kanun çıkarılıyor ve yürürlüğe girmesi tam 11 yıl erteleniyor! Sadece bu bile iktidarın niyetinin iş kazalarını önlemek olmadığını göstermez mi?
Daha en başından görev savmak kabilinden çıkartılan bu yasanın iş cinayetlerini önleme ya da en azından düşürme gibi bir etkisi olmadı. Aksine İSİG Meclisinin iş cinayetleri raporlarında açıkça görüleceği üzere iş cinayetlerinde hayatını kaybeden işçilerin sayısı her geçen yıl arttı. İşçi sağlığı ve güvenliğinin sağlanması öncelikle devletin ve patronun görevi olmalıyken, Kanunun getirdiği “işyerlerinde iş güvenliği uzmanı bulundurma zorunluluğu” patronların bu sorumluluğu iş güvenliği uzmanlarına atmasının bahanesi haline getirildi. Ancak Kanuna göre iş güvenliği uzmanları ve işyeri hekimleri ücretlerini işverenden alıyorlar. Böyle bir durumda ne uzmanın ne de hekimin tam anlamıyla görevini yerine getiremeyeceği açık değil mi? İş güvenliği uzmanının işi evrak doldurmaya indirgenmek isteniyor. Panolara birkaç uyarı yazısı asmakla, parayla alınan birkaç sertifikayla, her ay imzalanan iş güvenliği toplantısı tutanaklarıyla, göstermelik iş güvenliği eğitimleriyle, kalitesiz ve koruyuculuktan uzak iş kıyafetleriyle iş kazalarının önüne geçilemez. İş güvenliği uzmanlığı özellikle de pandemi döneminde “uzaktan evrak doldurmaya” indirgendi.
İstanbul’da çalışan UİD-DER üyesi bir iş güvenliği uzmanı şöyle diyor: “OSGB bünyesinde çalışan uzmanların geneli 30-40 firmada birden görevlendiriliyor. İş güvenliği uzmanının asıl görevinin rehberlik olduğu unutuluyor ve patronlar kendilerini bu sorumluluktan sıyırıyor. 30-40 firmaya bakılamayacağı çok açık. Böylelikle formaliteden kâğıtlarla işler yürütülüyor ve iş cinayetleri arttıkça artıyor.”
Ankara’da şantiyede iş güvenliği uzmanı olarak çalışan bir üyemiz ise şöyle diyor: “İş güvenliği uzmanları maaşını patrondan aldığı için yasa anlamını ve önemini yitiriyor. Uzmanlar devlet tarafından atanmış olsaydı belki bir nebze de olsa yaptırım gücü olabilirdi. Ancak maaşı işverenden alıp riskli durumlarda iş durduramıyor ya da gerekli önlemleri aldıramıyoruz eğer inatçı değilsek.”
Bu açıdan düşünecek olursak yasalar önemli olsa da daha önemlisi yasaların uygulanmasını sağlayacak, kâğıt üzerinde kalmasını, anlamsızlaşmasını engelleyecek mekanizmalar oluşturabilmektir.
(Devam edecek)
- Gençlerimiz Ölmeye Devam Ediyor
- Kocaeli’de “MESEM’e ve Çocuk İşçiliğine Son”Eylemi
- Sağlıksız ve Kötü Çalışma Koşullarına Karşı Birleşelim
- Mesleki Eğitim mi Kâr Hırsı mı?
- Hayatımızı Değiştirecek Parolayı Unutmayalım!
- Gizli Açlık Tehlikesi Büyüyor
- Biz Mücadele Edersek Her Şey Düzelir!
- Hasköy Sanayi Sitesinden Sonra Şimdi Sıra Kimde?
- Ya Beni İşten Atarlarsa?
- İSG-SEN Ankara’da Siyah Baret Eylemi Yaptı
- Patronların Prestiji Yangın Riskinden Daha Önemli
- “El Cerrahisi 7/24 Yanınızda”
- Yangından Haberimiz Bile Olmadı!
- TMO Silosundan Fabrikalara Patlamalar ve Yangınlar Ne Anlatıyor?
- Aşırı Sıcaklar İşçi Sağlığı ve Güvenliğini Tehdit Ediyor
- Teknoloji Çağındayız Ama İşçiler Çalışırken Ölüyor!
- Örgütsüzlüğümüzün Bedeli: Artan İş Cinayetleri
- Baret Bile Olmadığı İçin!
- 28 Nisan Dünya İş Sağlığı ve Güvenliği Gününden 1 Mayıs’a
- Çıraklık Okulları ve Örgütlenme İhtiyacı
- Dev Maden-Sen: “İliç’te Toprak Altındaki 8 Maden İşçisi Sahipsiz, Maden İşçileri de Çaresiz Değildir”
- Gayrettepe’de 29 İşçinin Ölümü Protesto Edildi
- Beşiktaş’ta İşçi Katliamı: 29 İşçi Hayatını Kaybetti
- İktidarın Zihniyeti İliç’te de Aynı!
- İş Kazaları Kader Ya da Fıtrat Olamaz
- İliç’te Aileler Arama Çalışmalarının Durdurulmasını Protesto Etti
- İliç’te Maden Faciası: Tonlarca Siyanürlü Toprak Çöktü, İşçiler Altında Kaldı
- Öğrenci Olmak: KYK Kredisi ve Motokuryelik
- İSİG Meclisi: Son 11 Yılda 671 Çocuk İşçi İş Cinayetlerinde Hayatını Kaybetti
- 2023’ün İş Cinayetleri Bilançosu: 1932 Can!
- Çocuklarımızın Canı Hiçe Sayılıyor
- Yangın Değil İhmal Can Aldı
- Onun Oğlu Suda Yüzme de Bilmezdi…
- Artık Acılarda Birleşmek İstemiyoruz!
- İşçiler Ölüyor Sorumlular Hesap Vermiyor!
- Davutpaşa Davası Yeniden Görüldü Ama Yine Adalet Yok
- Madenlerden Denizlere Sermayenin Kâr Hırsı Can Alıyor
- Maden Ruhsatsız, Göçmen Sahipsiz!
- Göçmen İşçilerin Katili Sermaye Düzenidir!
- Tosyalı Demir Çelik’te İş Cinayeti
Son Eklenenler
- Ramazan bayramı boyunca, insanlar birbirlerine temenni mesajları attı. Sevdiklerine onların mutluluklarını içeren dilekler ilettiler. Sevdikleri kişilerin kötü günler görmemesini, her türlü beladan ve kazadan uzak olmasını, açlık ve yoksulluk...
- Merhaba arkadaşlar, işçi sınıfının uluslararası birlik, mücadele ve dayanışma günü 1 Mayıs yaklaşıyor. Bu sömürü düzeni kapitalizm dünya işçi sınıfının hayatını alt üst edip zindana çeviriyor. Dolayısıyla her 1 Mayıs’ın biz emekçiler için ayrı bir...
- Siyasi iktidarın ve sermaye sınıfının saldırıları arttıkça işçi ve emekçilerin çalışma ve yaşam koşulları kötüleşiyor, iş cinayetleri sürüyor. Bu koşullarda düşük ücretlere, sendikal baskılara, ağırlaşan çalışma koşullarına karşı pek çok sektörde...
- İşçi Sınıfının Uluslararası Birlik, Mücadele ve Dayanışma Günü 1 Mayıs yaklaşırken UİD-DER temsilciliklerinde “Sermayenin ve İktidarın Saldırılarına Karşı 1 Mayıs Ruhuyla Mücadeleye!” başlıklı etkinlikler gerçekleştirildi. 20-21 Nisanda...
- Son yıllarda mülteci, göçmen, sığınmacı ve yabancı sözlerini çok duyduk, duymaya da devam edeceğiz. Nedeni dünya üzerindeki 8 milyar insanın neredeyse 300 milyonunun, doğup büyüdükleri, yaşadıkları topraklardan kaçmak zorunda kalmalarıdır. Ve...
- Yunanistan’da en büyük işçi sendikası olan Yunanistan İşçi Sendikaları Konfederasyonu’nun (GSEE) çağrısıyla artan hayat pahalılığını protesto etmek amacıyla bir günlük genel grev gerçekleştirildi. 16 Nisan’da yüzbinlerce işçi ve emekçi başta Atina...
- Ben Mersin’den, sendikasız bir fabrikada çalışan metal işçisiyim. Yaşamımı devam ettirebilmek için ben de sizler gibi çalışmak zorundayım. Çalıştığım fabrikada birçok sorunla karşı karşıyayız. Bu sorunlar Türkiye’de işçilerin genelinin yaşadığı...
- Türkiye’nin her yerinde pıtrak gibi çoğalan özel okullar, bir süredir ülke gündemine pek çok sorunla birlikte yerleşmiş durumda. 22 yıldır sanayi şehri Bursa’da çalışan bir özel okul öğretmeniyle sektördeki sorunlar üzerine gerçekleştirdiğimiz...
- 7 Martta greve çıkan Lezita işçileri, 17 Martta yürüyüş ve basın açıklaması gerçekleştirdi. Grevlerini sürdüren Lezita işçileri patronun grev kırıcılığına karşı da mücadele ediyor. 18 Martta Ankara’ya yürüyüş başlatan Agrobay işçileri, 21 Martta...
- İktidarın desteğini arkasına alan patronlar işçilerin haklarına pervasızca saldırıyor, işçiler mücadele ediyor. Adıyaman Besni’de Mega Polietilen fabrikasında ücret gaspına karşı başlayan direniş sonuç verdi, işçilerin 2 aylık ücretleri yatırıldı....
- Birleşik Metal-İş Sendikası Gebze 1 No’lu Şubenin örgütlü olduğu Mersen’de işçiler, sendika ve toplu sözleşme hakları için 19 Nisanda greve çıktı. Sendikadan yapılan açıklamada şu sözlere yer verildi: “Fransa sermayeli Mersen’in merkez yöneticileri...
- İşçi Dayanışması’yla tanışmış işçi kardeşlerimiz, gazetemizin kendilerinde yarattığı değişimi çok iyi bilir. UİD-DER ile yolları kesişen her işçi kardeşimizin zihni açılır, doğru bir ifadeyle dünyaya ve her şeye sanki üç boyutlu bir gözlükle bakar...
- Bu dünyaya sadece çalışmak için gelmiş gibiyiz. İşyerinde arkadaşlarımın ağzından sürekli şu sözler dökülüyor: “Ya biz bu dünyaya çalışmak için mi geldik? Evde iş, fabrikada iş… Sürekli bir döngünün içinde dönüp duruyoruz. Neden bu kadar çok...