Buradasınız
Son 19 Yılda 28 Bin 380 İşçi Hayatını Kaybetti, Sorumlusu Kim?/I
Görüşü
İstanbul İşçi Sağlığı ve İşçi Güvenliği Meclisinin (İSİG) verilerine göre AKP’nin iktidara geldiği Kasım 2002’den bu yana en az 28 bin 380 işçi iş cinayetlerinde hayatını kaybetti. İş Kazaları Kader Değildir, İşçi Ölümlerini Durduralım kampanyasıyla yüz binlerce işçiye ulaşan, bu yakıcı sorunu Meclisin, sendikaların gündemine taşıyan, işçileri ortak talepler ve mücadele hedefleri etrafında birleştiren UİD-DER, bu alanda da mücadelesini sürdürüyor. İSİG Meclisi’nin açıkladığı raporun ardından, UİD-DER İşçi Sağlığı ve Güvenliği Komitesi ile UİD-DER Hukuk Bürosundan uzmanlarla iş kazaları, iş cinayetleri ve önemli maddeleri sürekli ertelenen iş güvenliği yasası hakkında bir söyleşi gerçekleştirdik.
İSİG Meclisi, AKP iktidarları döneminde en az 28 bin 380 işçinin iş cinayetlerinde yaşamını yitirdiğini açıkladı. Bu sayının siyasi iktidarın ve sermaye sınıfının işçi sınıfına yönelik politikalarıyla bağı nedir?
Türkiye’de sermaye büyüdükçe işçiler ölmeye devam ediyor. Ülkeyi bir şirket gibi yönetme anlayışıyla hareket eden siyasi iktidar sermayeyi palazlandırırken patronların iş güvenliği önlemlerini maliyet olarak görmelerini ve işçileri göz göre göre ölüme göndermelerini umursamadı. İş cinayetlerinin ardından açılan davalar yıllarca süründürüldükten sonra ödül gibi cezalarla sonuçlandı.
AKP iktidarları döneminde işçi sınıfına yönelik ağır saldırılara ve işçi katliamlarına tanık olduk. 2011’de İstanbul Esenyurt’ta Marmara Park AVM inşaatında 11 işçinin yanarak can vermesi, 2014’te Mecidiyeköy’deki Torunlar Center inşaatında asansörün 32. kattan düşmesiyle 10 işçinin hayatını kaybetmesi, aynı yıl 301 madencinin öldüğü Soma Katliamı ve 18 madencinin öldüğü Ermenek Katliamı hafızalarımızda tazedir. Fakat özellikle 2013 sonrasında, yani AKP’nin otoriterleşmesinin hız kazandığı yıllarla birlikte işçi ölümlerindeki artış dikkat çekicidir. Yıllar içinde sendikal örgütlenme daha da zayıflatılmış, baskı ve yasaklar artmış, başta yandaş sermaye olmak üzere patronlar korunup kollanarak örgütlenmek isteyen işçiler cezalandırılmış, grevler yasaklanmış, böylelikle iş cinayetlerinin önü açılmıştır. 2016’daki 15 Temmuz darbe girişiminin ardından ülkede kurulan ve kurumsallaştırılan tek adam rejimi ise işçi sınıfını daha da ağır baskı altına almış, sorunlar katlanarak büyümüş, iş cinayetleri artmıştır. Bu rejim altında işçiler düşük ücretlere, hak gasplarına, işten atmalara tepki verdikleri her durumda şiddet ve baskı ile karşı karşıya bırakıldılar. Bu dönemde metal, bankacılık ve finans, taşımacılık ve petrokimya sektörlerinde pek çok grev yasaklandı. 2020’de Şişecam’a bağlı Soda Sanayi’de bile grev “genel sağlığı ve milli güvenliği bozucu nitelikte görüldüğünden” yasaklandı! Madencilerin ve metal işçilerinin Ankara yürüyüşleri polis şiddetiyle engellendi. Yakın zamanda Bel Karper işçileri Valilik önünde “süpür” emriyle zulme uğradı…
Oysa İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu AKP iktidarı döneminde çıkarıldı ve iş cinayetlerini önleyeceği propagandası yapıldı…
Haziran 2012’de çıkartılan İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu, aslında iş kazalarının artmasına yönelik tepkileri yatıştırmak için çıkarıldı. Giderek ağırlaşan iş ve yaşam koşulları, sendikasızlaştırma, taşeronlaştırma, esnek çalıştırma, uzayan iş saatleri, denetimlerin yapılmaması, iş güvenliği önlemlerinin alınmaması iş kazalarını arttırmış, özellikle Tuzla tersanesinde yaşanan ölümler tepkilere yol açmıştı. Yoksa AKP iktidarının işçileri umursamadığını, iş kazalarını önlemek gibi bir derdinin olmadığını biliyoruz. Bu açıdan baktığımızda daha kanun hazırlanırken işçilerin derdine derman olmayacağı, iş cinayetlerinin azaltılmasına sınırlı etkide bulunacağı belliydi. Ne var ki, son derece sınırlı önlemler getiren bu yasa bile çoğunlukla kâğıt üzerinde kaldı, en önemli maddeleri sürekli ertelendi, ertelenmeyen maddeleri işçi lehine uygulanıp denetlenmedi. Mesela daha en başından kanunda yer alan “iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi bulundurma zorunluluğu” bütün işyerlerinde yürürlüğe girmedi.
Kanun çıkarıldığında kamu kurumlarında ve 50’den az işçi çalıştıran az tehlikeli işyerlerinde “iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi bulundurma zorunluluğu” 2014 yılına bırakılmıştı. 2014 yılına gelindiğinde yürürlük tarihi 1 Temmuz 2016’ya ertelendi. 2016’da süre bir yıl daha uzatıldı. 2017’de ise bu sefer kanunu ertelemekle kalmadılar. 50’nin altında işçi çalıştıran az tehlikeli işyerlerinde iş güvenliği uzmanlığı görevini patronların kendisinin yapabilmesinin önünü açtılar ve yasayı 1 Temmuz 2020’ye kadar ertelediler. Hiçbir güvenlik önlemi almayan patronlar, iş güvenliği uzmanlığı görevini kendileri yaptıklarında sonuç işçiler için tam bir yıkımdır. Ama 2020’nin Temmuz ayında da yürürlüğe girme tarihi 4. kez ertelenerek 31 Aralık 2023’e bırakıldı. Bir kanun çıkarılıyor ve yürürlüğe girmesi tam 11 yıl erteleniyor! Sadece bu bile iktidarın niyetinin iş kazalarını önlemek olmadığını göstermez mi?
Daha en başından görev savmak kabilinden çıkartılan bu yasanın iş cinayetlerini önleme ya da en azından düşürme gibi bir etkisi olmadı. Aksine İSİG Meclisinin iş cinayetleri raporlarında açıkça görüleceği üzere iş cinayetlerinde hayatını kaybeden işçilerin sayısı her geçen yıl arttı. İşçi sağlığı ve güvenliğinin sağlanması öncelikle devletin ve patronun görevi olmalıyken, Kanunun getirdiği “işyerlerinde iş güvenliği uzmanı bulundurma zorunluluğu” patronların bu sorumluluğu iş güvenliği uzmanlarına atmasının bahanesi haline getirildi. Ancak Kanuna göre iş güvenliği uzmanları ve işyeri hekimleri ücretlerini işverenden alıyorlar. Böyle bir durumda ne uzmanın ne de hekimin tam anlamıyla görevini yerine getiremeyeceği açık değil mi? İş güvenliği uzmanının işi evrak doldurmaya indirgenmek isteniyor. Panolara birkaç uyarı yazısı asmakla, parayla alınan birkaç sertifikayla, her ay imzalanan iş güvenliği toplantısı tutanaklarıyla, göstermelik iş güvenliği eğitimleriyle, kalitesiz ve koruyuculuktan uzak iş kıyafetleriyle iş kazalarının önüne geçilemez. İş güvenliği uzmanlığı özellikle de pandemi döneminde “uzaktan evrak doldurmaya” indirgendi.
İstanbul’da çalışan UİD-DER üyesi bir iş güvenliği uzmanı şöyle diyor: “OSGB bünyesinde çalışan uzmanların geneli 30-40 firmada birden görevlendiriliyor. İş güvenliği uzmanının asıl görevinin rehberlik olduğu unutuluyor ve patronlar kendilerini bu sorumluluktan sıyırıyor. 30-40 firmaya bakılamayacağı çok açık. Böylelikle formaliteden kâğıtlarla işler yürütülüyor ve iş cinayetleri arttıkça artıyor.”
Ankara’da şantiyede iş güvenliği uzmanı olarak çalışan bir üyemiz ise şöyle diyor: “İş güvenliği uzmanları maaşını patrondan aldığı için yasa anlamını ve önemini yitiriyor. Uzmanlar devlet tarafından atanmış olsaydı belki bir nebze de olsa yaptırım gücü olabilirdi. Ancak maaşı işverenden alıp riskli durumlarda iş durduramıyor ya da gerekli önlemleri aldıramıyoruz eğer inatçı değilsek.”
Bu açıdan düşünecek olursak yasalar önemli olsa da daha önemlisi yasaların uygulanmasını sağlayacak, kâğıt üzerinde kalmasını, anlamsızlaşmasını engelleyecek mekanizmalar oluşturabilmektir.
(Devam edecek)
- Kocaeli’de “MESEM’e ve Çocuk İşçiliğine Son”Eylemi
- Sağlıksız ve Kötü Çalışma Koşullarına Karşı Birleşelim
- Mesleki Eğitim mi Kâr Hırsı mı?
- Hayatımızı Değiştirecek Parolayı Unutmayalım!
- Gizli Açlık Tehlikesi Büyüyor
- Biz Mücadele Edersek Her Şey Düzelir!
- Hasköy Sanayi Sitesinden Sonra Şimdi Sıra Kimde?
- Ya Beni İşten Atarlarsa?
- İSG-SEN Ankara’da Siyah Baret Eylemi Yaptı
- Patronların Prestiji Yangın Riskinden Daha Önemli
- “El Cerrahisi 7/24 Yanınızda”
- Yangından Haberimiz Bile Olmadı!
- TMO Silosundan Fabrikalara Patlamalar ve Yangınlar Ne Anlatıyor?
- Aşırı Sıcaklar İşçi Sağlığı ve Güvenliğini Tehdit Ediyor
- Teknoloji Çağındayız Ama İşçiler Çalışırken Ölüyor!
- Örgütsüzlüğümüzün Bedeli: Artan İş Cinayetleri
- Baret Bile Olmadığı İçin!
- 28 Nisan Dünya İş Sağlığı ve Güvenliği Gününden 1 Mayıs’a
- Çıraklık Okulları ve Örgütlenme İhtiyacı
- Amasra’nın Anlattığı: Her Şeyin Başı Örgütlülük!
- İktidarın Zihniyeti İliç’te de Aynı!
- İş Kazaları Kader Ya da Fıtrat Olamaz
- İliç’te Aileler Arama Çalışmalarının Durdurulmasını Protesto Etti
- İliç’te Maden Faciası: Tonlarca Siyanürlü Toprak Çöktü, İşçiler Altında Kaldı
- Öğrenci Olmak: KYK Kredisi ve Motokuryelik
- İSİG Meclisi: Son 11 Yılda 671 Çocuk İşçi İş Cinayetlerinde Hayatını Kaybetti
- 2023’ün İş Cinayetleri Bilançosu: 1932 Can!
- Çocuklarımızın Canı Hiçe Sayılıyor
- Yangın Değil İhmal Can Aldı
- Onun Oğlu Suda Yüzme de Bilmezdi…
- Artık Acılarda Birleşmek İstemiyoruz!
- İşçiler Ölüyor Sorumlular Hesap Vermiyor!
- Davutpaşa Davası Yeniden Görüldü Ama Yine Adalet Yok
- Madenlerden Denizlere Sermayenin Kâr Hırsı Can Alıyor
- Maden Ruhsatsız, Göçmen Sahipsiz!
- Göçmen İşçilerin Katili Sermaye Düzenidir!
- Tosyalı Demir Çelik’te İş Cinayeti
- Kocaeli İSİG Meclisi: AKP’li Yıllar ve İş Cinayetleri Rejimi
- Kazakistan’da Maden Faciası
- Ermenek Katliamının 9. Yılı: İş Cinayetlerinin Hesabını Birleşen İşçiler Soracak
Son Eklenenler
- Siyasi iktidar ve sermaye sınıfı yasa kural tanımadan işçilerin haklarını gasp ediyor. Bu saldırılara işçilerin cevabı ise mücadele etmek, boyun eğmemek oluyor. 7 Martta greve çıkan Lezita işçileri, 17 Martta Manisa Turgutlu’da yürüyüş ve basın...
- İşçilerin mücadele örgütü UİD-DER’in, “Geçmişten Geleceğe Yaşasın 8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü” şiarıyla düzenlediği etkinlikler dizisi İstanbul Avrupa Yakası ve Mersin’deki etkinliklerle son buldu.
- Kocaeli İSİG Meclisi ve Eğitim-Sen 1 No’lu Şube, MESEM aracılığıyla öğrencilerin sermaye için çocuk işçi yapılmasına karşı 16 Martta basın açıklaması düzenledi.
- Patronlar iş barışını “patronla işçi arasında uyum, saygı ve güven ortamı” olarak tanımlıyorlar. Peki, patronun işçiyi sömürmesi üzerine kurulu bir sistemde saygıdan, barıştan söz edebilir miyiz? İş barışı söylemini dillerinden düşürmeyen patronlar...
- Malum, Şubat ayını geride bırakıp baharın gelişini müjdeleyen Mart ayına girdik. Fakat içimiz bahar sevinciyle dolmak bir yana daha da kararıyor. Ama bunun tek nedeni hava değil. Atalarımız “Mart kapıdan baktırır, kazma kürek yaktırır” demişler....
- Ücretlerimizin yükseltilmesini talep ettiğimiz her dönemde, biz işçilere “açgözlü”, “nankör” yaftası yapıştırılır. İktidar sahiplerinden tutun da, daha fazla kâr etmek için hayatlarımızı cehenneme çeviren patronlara kadar sermaye sınıfının zihniyeti...
- İşçilerin pek çok sektörde hak gasplarına karşı verdikleri mücadeleler sürüyor. Antep’te bulunan Sayın Tekstil fabrikasında 200’ü aşkın işçinin ek zam talebiyle 9 Martta başlattığı iş bırakma eylemi devam ediyor. 14 Martta sendikaları BİRTEK-SEN’le...
- Toplumun ezenler ve ezilenler olarak ikiye bölündüğü bir sistemde gerçek adalet ve barış olamaz. Ama gerçek adaleti ve barışı isteyenler olur ve onlar ezilen sınıflardır, kadın erkek işçiler ve emekçilerdir. Dünden bugüne Fransa’dan Türkiye’ye...
- Hepimizin bildiği üzere kısa bir süre önce 2023-2025 MESS Grup Toplu İş Sözleşmesi grev aşamasında son buldu. Birden çok fabrikada MESS’e bağlı olsun veya olmasın hareketli süreçler yaşandı. Çünkü alınacak ücret başka fabrikadaki işçilerin alacağı...
- Pek çok işçi kardeşimiz grev ve direnişlerde “biz ekmeğimizin peşindeyiz” derler. Bununla ekmeklerini korumak dışında bir amaçları olmadığını anlatmaya çalışırlar. Fakat kısa zamanda ekmeklerini koruyabilmek için sendikaya üye olma, grev, gösteri,...
- TÜİK’e göre Türkiye’de göreli yoksullaşma da azalıyormuş! Ülkedeki ortalama gelirin yüzde 50’si yoksulluk sınırı olarak kabul edildiğinde 2013 yılında göreli yoksulluk oranı yüzde 15 iken 2023 yılında yüzde 13,9’a düşmüş. Pek çok uzman Cumhuriyet...
- Erzincan İliç’te bulunan siyanürlü altın madeninde meydana gelen faciada 9 madenci kardeşimiz hâlâ göçük altında. Siyanürlü liç yığınının çökmesinin ardından siyanürün yanı sıra çeşitli ağır metaller de suya ve toprağa karıştı. Madenin sahibi yerli-...
- Çalıştığım işyerinde Tuncay isimli bir arkadaşımız var. Tuncay eşinden ayrılmış, çok şeker bir oğlu var, hayatta belki de tek tutunacağı dal o kalmış. Gözlerinde “şişe dibi” diye tabir edilen bir gözlük, ayağının biri topal, iki kulağında da işitme...