Buradasınız
Son 19 Yılda 28 Bin 380 İşçi Hayatını Kaybetti, Sorumlusu Kim?/III
Görüşü

İstanbul İşçi Sağlığı ve İşçi Güvenliği Meclisinin (İSİG) verilerine göre AKP’nin iktidara geldiği Kasım 2002’den bu yana en az 28 bin 380 işçi iş cinayetlerinde hayatını kaybetti. İş Kazaları Kader Değildir, İşçi Ölümlerini Durduralım kampanyasıyla yüz binlerce işçiye ulaşan, bu yakıcı sorunu Meclisin, sendikaların gündemine taşıyan, işçileri ortak talepler ve mücadele hedefleri etrafında birleştiren UİD-DER, bu alanda da mücadelesini sürdürüyor. İSİG Meclisi’nin açıkladığı raporun ardından, UİD-DER İşçi Sağlığı ve Güvenliği Komitesi ile UİD-DER Hukuk Bürosundan uzmanlarla iş kazaları, iş cinayetleri ve önemli maddeleri sürekli ertelenen iş güvenliği yasası hakkında bir söyleşi gerçekleştirdik. Söyleşimizin üçüncü bölümünü yayınlıyoruz.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda Bakanlığının 2022 bütçesi görüşülürken “iş sağlığı ve iş güvenliği çalışma hayatının en önemli meselelerinden biridir” dedi. İş cinayetlerinin %98’inin, meslek hastalıklarının %100’ünün önlenebileceğini söyledi. İş cinayetleri bu denli artmışken Bakanın bu açıklaması ne anlama geliyor?
Dikkat ederseniz Bakan, “işçi sağlığı” yerine “iş sağlığı” kavramını kullanıyor. Önlenebilecek cinayetleri önlemediklerini kendi ağzıyla itiraf ediyor. Bu anlamda bu sözler propaganda, reklam dışında bir anlam taşımıyor. Bugüne kadarki bütün iktidarlar halkın algısını yönlendirmek için pek çok konuda çok çeşitli yalanlar söylediler. Ama hiçbirinin bu konuda mevcut iktidarın eline su dökemeyeceği bir gerçek. AKP has bir sermaye partisidir ve bugüne kadar sermayeyi palazlandırmak için, devlet kaynaklarını sermayeye aktarmak için attığı tüm adımları halkın, işçinin-emekçinin yararına adımlarmış gibi göstermiştir. Bugünkü tek adam rejimi ise yalan ve manipülasyonda hiçbir sınır tanımamaktadır. Bugün “Madencilikte İş Sağlığı ve Güvenliğinin Geliştirilmesi Projesi (MİSGEP) Finansal Destek ve Rehberlik Programı” adı altında 80 maden şirketine 3 ayda yaklaşık 2,5 milyon lira hibe desteği sağlandığı açıklanıyor. Bu programın iki yıl devam ettirilmesi planlanıyor. Bu bir halkla ilişkiler çalışmasıdır ve aslında kaynakları sermayeye aktarmanın bir parçasıdır. Bakanlığın iş kazalarını önlemek gibi bir niyeti yoktur.
İktidar, iş cinayetlerini engelleme konusunda bugüne kadar adım atmadı, bugün de atmıyor. Pandemi bahanesiyle işçilerin pek çok hakkı fiilen elinden alındı, iş saatleri daha da uzadı, çalışma temposu arttı. Bunlar iş kazalarına davetiye çıkaran şeylerdir. İş kazalarını önlemekte en önemli faktörlerden biri olan sendikalaşma hakkı kâğıt üstünde var ama gerçekte sendikal örgütlenmenin önüne geçiliyor.
301 madencinin hayatını kaybettiği bir katliam yaşandı bu ülkede. Buna rağmen hiçbir adım atılmadı. Tek yapılan şey Soma’daki madenlerin kapatılması oldu. Ancak bu sefer de madenciler tazminatsız işten atıldılar. Soma patronu ödül gibi cezalar aldı. Soma’nın ardından Ermenek faciası oldu. Ölen madencilerin yakınları tazminatlarını dahi alamadılar. Soma ve Ermenek madencileri yıllarca tazminatları ve alacakları için mücadele etti. Madencilik sektöründe böyle bir yüz karası tablonun olduğu bir ülkede şimdi Çalışma Bakanlığının madencilikte işçi sağlığı ve güvenliğini düşündüğüne mi inanalım? Bu parayı şirketler yerine haklarını alamayan işçilere verselerdi, maden patronlarını denetleyip yaptırım uygulasalardı zaten sorunu çözerlerdi.
İktidar, iş cinayetlerini engelleme konusunda bugüne kadar adım atmadı, bugün de atmıyor. Pandemi bahanesiyle işçilerin pek çok hakkı fiilen elinden alındı, iş saatleri daha da uzadı, çalışma temposu arttı. Bunlar iş kazalarına davetiye çıkaran şeylerdir. İş kazalarını önlemekte en önemli faktörlerden biri olan sendikalaşma hakkı kâğıt üstünde var ama gerçekte sendikal örgütlenmenin önüne geçiliyor. Bugün Türkiye’nin farklı bölgelerinde sendikalaştıkları için işten atılan işçilerin direnişleri sürüyor. Siyasi iktidarsa yasaları çiğneyen patronlara yaptırım uygulayacağı yerde sendika hakkı için direnen işçiye polisi ve jandarmayı göndererek şiddet uyguluyor, zulmediyor.
İş güvenliği, “baret-eldiven-kemer” üçlemesinin, oraya buraya “dikkat”, “önce iş güvenliği” tabelaları asmanın çok ötesinde bir şeydir. İşyerinin altyapısı güvenli bir çalışma ortamı yaratmaya elverişli olmalıdır.
Uluslararası kuruluşlar iş kazalarının %99’unun önlenebilir nedenlerle gerçekleştiğini açıklıyor. Alınacak basit önlemlerle neredeyse tüm iş kazalarının ve cinayetlerinin engellenebileceğini belirtiyor. Elbette alınacak önlemler sektörlere, işyerlerine göre kısmen çeşitlilik gösterecektir. Ancak iş güvenliğinin bireysel önlemlerle sağlanamayacağı, gününün büyük bölümünü çalışarak geçiren işçinin sorumlu tutulamayacağı, konunun bütünsel olarak ele alınması gerektiği açıktır. Yani iş güvenliği, “baret-eldiven-kemer” üçlemesinin, oraya buraya “dikkat”, “önce iş güvenliği” tabelaları asmanın çok ötesinde bir şeydir. İşyerinin altyapısı güvenli bir çalışma ortamı yaratmaya elverişli olmalıdır. Alan genişliği, vinç, taşıma, elektrik, kablo sistemleri, raf ve depolama yöntemi, kimyasal madde depolaması, makinelerin yerleşimi, havalandırmalar, acil durum çıkışları, toplanma ve dinlenme alanları kısacası her faktör bu mantıkla ele alınmalıdır. Uzun iş saatleri de elbette kazaların temel nedenlerindendir ve insanlık dışıdır.
İş kazaları, iş cinayetleri ve meslek hastalıkları bakımından böylesine vahim bir tablo ile karşı karşıyayken UİD-DER’in sorunun çözümü için önerileri nelerdir?
İş cinayetlerinde yaşamını kaybeden işçilerin %95’inden fazlası sendikasızdır. Bu oran örgütlülüğün iş cinayetlerini engellemek açısından ne denli hayati önemde olduğunu göstermektedir. Yani sendikasız çalışmak ölüm demektir.
İSİG Meclisinin raporlarına baktığımızda tüm iş cinayetleri içinde sendikalı işçilerin oranının %4-5 arasında olduğunu görürüz. Yani iş cinayetlerinde yaşamını kaybeden işçilerin %95’inden fazlası sendikasızdır. Bu oranlar örgütlülüğün iş cinayetlerini engellemek açısından ne denli hayati önemde olduğunu göstermektedir. Yani sendikasız çalışmak ölüm demektir.
Patronların iş güvenliği önlemlerini maliyet olarak görüp ihmal ettikleri açıktır. İşyeri denetimleriyse kâğıt üzerinde yapılmış gösterilmekte fakat gerçekte yapılmamaktadır. Bu nedenle işyerlerinin iş güvenliği açısından denetimi işçiler ve sendikalar tarafından yapılmalıdır. İşyeri hekimlerinin ve iş güvenliği uzmanlarının ücretleri, sendikaların ve meslek örgütlerinin denetimindeki bir devlet fonundan karşılanmalıdır. Mesela işçilere, gerekli önlemler alınmadığı takdirde topluca üretimi durdurma hakkı tanınmalıdır. Ağır ve tehlikeli işlerde gece vardiyaları yasaklanmalıdır. İşçilerin güçlü ve mücadeleci sendikalara sahip olması bu taleplerin gerçekleşmesi için ön koşuldur.
Sendikalar; iş güvenliği kurallarına uymayan, önlem almayan, iş güvenliği eğitimlerini göstermelik yapan, işçilerin ve iş güvenliği uzmanlarının taleplerini yerine getirmeyen patronların cezalandırılması, iş kazalarına ve cinayetlerine neden olan işverenlere yönelik cezasızlık politikasına son verilmesi, ağır yaptırımlar uygulanması için mücadele etmelidir.
Ancak işçiler ülke genelinde örgütlü bir güç haline gelemedikleri sürece iş kazaları ve iş cinayetleri yaşanmaya devam edecektir. İşçilerin üretim baskısına direnebilmeleri, güvenli olmayan koşullarda çalışmama haklarını kullanabilmeleri, önlemleri aldırabilmeleri, denetimlerin düzenli ve eksiksiz yapılmasını sağlayabilmeleri için bilinçli olmaları, örgütlü güçlerini ortaya koymaları şarttır. Bu nedenle sendikal örgütlenmenin önündeki tüm yasal ve fiili engeller kaldırılmalıdır. Sendikalar; iş güvenliği kurallarına uymayan, önlem almayan, iş güvenliği eğitimlerini göstermelik yapan, işçilerin, iş güvenliği uzmanlarının taleplerini yerine getirmeyen patronların cezalandırılması, iş kazalarına ve cinayetlerine neden olan işverenlere yönelik cezasızlık politikasına son verilmesi, ağır yaptırımlar uygulanması için mücadele etmelidir.
UİD-DER iş kazalarına ve iş cinayetlerine karşı güçlü bir kampanya örgütlemiş, işçilerin talepleri etrafında birleşmesini, bu talepleri mücadele hedefi haline getirmesini sağlamıştı. UİD-DER’in kampanyasından bahseder misiniz?
UİD-DER, Aralık 2012’de, yani İş Sağlığı ve Güvenliği Yasası çıkarıldıktan 5 ay sonra, İş Kazaları Kader Değildir, İşçi Ölümlerini Durduralım başlıklı mücadele kampanyasını başlatmıştı. Tüm sanayi havzalarına uzanmış, işçilere fabrikalarında, işyerlerinde, servis duraklarında, mahallelerinde, evlerinde ulaşmış ve sorunu işçilerin ortak gündemi haline getirmişti. 2012-2015 arasında yürüttüğümüz kampanyamız sırasında ayrıca 1 yıl gibi kısa bir zamanda işçilerden 100 bin imza toplamış ve Meclise teslim etmiştik. İmzaları Meclise teslim ettikten sonra da kampanyamızı sürdürmüştük. O süreçte üyelerimizin, işyerlerinde, fabrikalarında, sendikalarında, mahallelerinde ulaştığımız işçilerin, iş güvenliği uzmanlarının, avukatların, sendika uzman ve yöneticilerinin aktarımlarıyla iş güvenliği önlemi almayan patronlara hiçbir denetleme ve yaptırım olmadığını, uzuv kayıplarıyla sonuçlanan onlarca iş kazasının tutanağa dahi geçirilmediğini bir kez daha görmüştük. Çünkü ancak örgütlü işçilerin yaptırım gücü vardır. İşçi sınıfının ulusal ve uluslararası alanda mücadele birliğini sağlamak için çalışan UİD-DER, tam da bu nedenle İş Kazaları Kader Değildir, İşçi Ölümlerini Durduralım kampanyası sırasında “Örgütlenmek Hayat Kurtarır”, “Yaşamak İçin Örgütlenelim” sloganlarını öne çıkarmış, bu kapsamda çok çeşitli faaliyetler yürütmüştü, yürütmeye de devam ediyor. İşyerlerinde örgütlenme çalışmalarını güçlendirdik. İş güvenliği uzmanı arkadaşlarımız pek çok işyerine müdahalelerde bulundu, avukat arkadaşlarımız kampanyamız sırasında pek çok işçiye hukuksal destek verdi. İşçi üyelerimiz bilinçlenerek işçi arkadaşlarını da bilinçlendirdiler, sendikaları üzerinde olumlu bir basınç yarattılar. İşçi kentlerinde kurulan stantlarla, hazırlanan yazılı ve görsel materyaller de yüz binlerce işçiyle ulaşıldı.
Kampanyamıza destek veren, çalıştıkları yerlerde birlikte hareket etmek suretiyle gerekli önlemleri tespit edip uygulanmasını sağlayan işçiler, işyerlerinde iş kazası oranlarının azaldığını bildirdiler. Böylelikle örgütlü olmanın ve örgütlü hareket etmenin önemini bir kez daha görmüş olduk. İşçilerin tüm sorunlarında olduğu gibi iş kazaları konusunda da tek çözüm örgütlü olmaktır. Bu açıdan işçilerin mücadele örgütü olarak çalışmaya devam ediyoruz.
- Patronların Prestiji Yangın Riskinden Daha Önemli
- “El Cerrahisi 7/24 Yanınızda”
- Yangından Haberimiz Bile Olmadı!
- TMO Silosundan Fabrikalara Patlamalar ve Yangınlar Ne Anlatıyor?
- Aşırı Sıcaklar İşçi Sağlığı ve Güvenliğini Tehdit Ediyor
- Teknoloji Çağındayız Ama İşçiler Çalışırken Ölüyor!
- Örgütsüzlüğümüzün Bedeli: Artan İş Cinayetleri
- Baret Bile Olmadığı İçin!
- 28 Nisan Dünya İş Sağlığı ve Güvenliği Gününden 1 Mayıs’a
- Çıraklık Okulları ve Örgütlenme İhtiyacı
- Amasra’nın Anlattığı: Her Şeyin Başı Örgütlülük!
- Çalışma Bakanı 10 Yıldır Yürürlükte Olan Yasanın Faydasız Olduğunu Yeni Fark Etmiş!
- İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 10. Yılı
- Kaza “Geliyorum” Demişti, Duydunuz mu?
- İSİG Meclisi İşçi Sağlığı Forumu Düzenledi
- Çocuklarımız Sömürü Düzeninde Ölmeye Devam Ediyor!
- 9 Ton Değil, 9 Kilogram Bile Asbest İstemiyoruz!
- Sana Bir Şey Olur!
- Patronların Kâr Hırsı İşçilerin Ölümüne Neden Oluyor
- İş Kazaları ve Yapay Zekâ: Asıl Sorun Kapitalist Zihniyet!
- Dokuzuncu Yılında Torunlar Center Katliamı: İşçiler Ölüyor, Sermaye Büyüyor!
- Kıran Tersanesi’nde Meydana Gelen İş Cinayeti Protesto Edildi
- TMO Silosundan Fabrikalara Patlamalar ve Yangınlar Ne Anlatıyor?
- Pakistan’da Felaketler Bitmiyor
- Ankara’da Emek ve Meslek Örgütlerinden MKE’deki Patlamalarla İlgili Basın Açıklaması
- Facianın Zararını Ölen İşçilerin Ailelerinden İstediler!
- Örgütsüzlüğümüzün Bedeli: Artan İş Cinayetleri
- Marmaray’da “Teknik Arıza” Değil İş Cinayeti!
- İşçi Katliamları ve Adalet
- MKE Roket ve Patlayıcı Fabrikası’nda Gerçekleşen Patlamada 5 İşçi Hayatını Kaybetti
- 13 Yaşındaki Çocuk İşçi İş Cinayetinde Hayatını Kaybetti
- Yine Tren Kazası, Yine Katliam, Bu Sefer Hindistan
- Tuzla’da Arka Arkaya İşçi Ölümleri
- Belediye İşçileri Neden Öldü?
- İSİG Meclisi: “Çalışırken Ölmek İstemiyoruz!”
- İhmalin Bedeli İşçinin Canı!
- Soma’yı Unutmadık! Tekmecilerden Hesap Sormak İçin Tek Adam Rejimine HAYIR!
- Peru’da Madenci Katliamı: 27 İşçi Can Verdi!
- Amasra Maden Katliamı Davasında İlk İki Duruşma Görüldü
- Amasra Maden Katliamı Davasının İlk Duruşması Görülüyor
Son Eklenenler
- Ben kendi harçlığımı çıkarmak için yazları çalışan bir öğrenciyim. Hayat pahalılığından dolayı çalıştığım yerde bazen mesailere kalıyorum. Hem bedenen hem de psikolojik olarak o kadar çöküyorum ki o günlerde! Ruhumu dinlendirebileceğim, rahat bir...
- Fabrikamızda bir haftadır ek zam alabilmek için mücadele ediyoruz. Umut da cesaret de bulaşıcıdır derler. Biz çevremizdeki fabrikalarda işçi arkadaşlarımızın verdiği mücadelelerden etkileniyoruz. Onları yakından takip ediyoruz. Özellikle geçim...
- İşçiyi köle gibi çalıştırmayı kendilerine hak gören patronların pervasızlıkları, işçilerin haklarına yönelik saldırıları bitmiyor. Geçtiğimiz günlerde BİM (BİM Birleşik Mağazaları A.Ş.) Balıkesir Bölge Müdürlüğü, Balıkesir Bölge Deposu...
- Agrobay Seracılık’ta sendikalı oldukları için tazminatsız işten atılan işçiler direnişlerinin birinci ayında İstanbul’da Almanya Başkonsolosluğu önünde basın açıklaması yaptılar. Toplu iş sözleşmesinden doğan geriye dönük alacakları için eylemler...
- Libya’da 10 Eylülden bu yana etkili olan şiddetli yağış ve seller sonucunda meydana gelen felaketin boyutu giderek ağırlaşıyor. Libya’nın doğusunu vuran, 100 bin kişilik liman şehri Derne’nin büyük bir bölümünü sulara gömen sel felaketinde 10 binden...
- İsviçreli işçiler 16 Eylülde talepleri için meydanlara çıktı. İsviçre Sendikalar Federasyonu (USS) ve demokratik kitle örgütlerinin çağrısıyla Bern kentinde toplanan işçiler artan hayat pahalılığına karşı ücretlerin arttırılmamasına tepki gösterdi.
- Ben Bilecik/Bozüyük’te metal fabrikasında sendikalı olarak çalışan bir işçiyim. 2023-2025 yılları için yapılacak olan grup toplu iş sözleşmesi sürecinden geçiyoruz. Bugün oluşturulan taslak zaman zaman iyi gibi görünebiliyor. Ancak kesinlikle...
- DİSK’e bağlı Limter-İş Sendikası, tersane taşeronlarının sendikalarına yönelik saldırılarını protesto etmek için Tuzla Gemi Tersanesi önünde bir eylem düzenledi.
- Bu yaz gerek ülkemizde gerek dünyada sıcaklıklar artınca çalışma koşulları iyice zorlaşmıştı. Açık alanda güneşe direkt maruz kalan çalışanlarda sıcak çarpması, mide bulantısı ve başka rahatsızlıklar baş göstermişti. Benim çalıştığım şantiyede de bu...
- Ankara’da emekçi kadınlar olarak bir araya geldik, “Diren” filmini izledik. İşçi Dayanışması’nın 184. Sayısında, Emekçi Kadın köşesinde çıkan “Bu Hayatı Yaşamanın Başka Bir Yolu Olmalı…” yazısında anlatılanlar üzerine filmi merak etmiştik....
- İşçi sınıfının şairi Nâzım Hikmet’in bu dizeleri yazmasının üzerinden uzun yıllar geçti. Burjuvazi, ağır çalışma koşullarına ve düşük ücretlere razı edebilmek için işçi sınıfını yalanla beslemeye devam ediyor. Burjuvazi işçi sınıfına sopa göstererek...
- Birleşik Metal İşçileri Sendikası Gebze 1 No’lu Şube, 17 Eylülde, sendika yöneticileri, delegeler ve çeşitli sendikalardan, emek örgütlerinden, sosyalist partilerden konukların katılımıyla 15. Olağan Genel Kurulunu gerçekleştirdi. “Gelenekten...
- ABD’nin Detroit kentinde “3 Büyükler” olarak adlandırılan General Motors, Ford ve Stellantis otomobil fabrikalarında çalışan işçiler toplu iş sözleşmesi görüşmelerinde anlaşma sağlanamaması üzerine greve gitti. 15 Eylülde, Birleşik Otomotiv İşçileri...