İşçilerin Sordukları/22

İşveren işçiye ücret kesme cezası verebilir mi?

İşveren işçiye kafasına göre ücret kesme cezası veremez. İş Yasasının 38. maddesine göre işveren, toplu sözleşmede ya da iş sözleşmesinde hangi durumlarda ücret kesme cezası verileceğini açıkça belirtmek zorundadır. Sözleşmede belirtilen sebeplerin dışına çıkamaz. Ücret kesme cezası, bir ayda işçinin iki günlük ücretinden fazla olamaz. İşçinin ücretinden ceza olarak yapılacak kesintinin işçiye, sebepleriyle beraber bildirilmesi gerekir. Yapılacak kesintiyi işveren cebine atamaz. Çalışma Bakanlığı’nın ilgili hesabına bir ay içinde yatırması gerekir. Bu şartları sağlamayan işverene idari para cezası uygulanır. Şayet işçi kesintiyi haksız buluyorsa iş mahkemesine başvurarak cezanın iptalini talep edebilir.

İş Yasasında, verilecek olan cezalara ilişkin bir süre sınırı belirtilmemiştir. Ancak bu durum işverenin keyfine göre aylarca işçinin ücretinden her ay iki günlük ücretini keseceği anlamına gelmiyor.

Ayrıca işveren, ücret kesme cezasına sebep olarak gösterdiği sorunu öne sürerek işçinin iş akdini feshedemez. Çünkü işverenin aynı meseleye ilişkin iki ceza vermek gibi bir hakkı yoktur.

Asgari ücretten daha yüksek maaş alanlara AGİ ödenir mi?

Asgari Geçim İndirimi (AGİ), işçinin aldığı maaşın düşük ya da yüksek olmasına bakılmaksızın her işçiye ödenmelidir. AGİ, 846 lira olan asgari ücretin içindedir. 1 lira dahi asgari ücretin üstünde ücret alan işçilerin ise ücretine ilave edilir. Ancak genellikle işverenler AGİ’yi vermemek için yalan söylüyorlar. “AGİ sadece asgari ücret alanlara veriliyor” ya da “AGİ zaten maaşının içinde” diyebiliyorlar. Oysa doğru olanı örnekleyecek olursak, işe girerken 1000 lira maaş almak üzere anlaşan işçinin her ay alması gereken miktar 1000 lira + AGİ’dir. Burada AGİ’nin miktarı işçinin durumuna göre değişkenlik gösterir. Yani işçi, eşinin çalışıp çalışmaması ve sahip olduğu çocuk sayısına göre en az 1080 lira, en fazla 1136 lira aylık ücret almalıdır. Örneğimiz üzerinden gidersek, AGİ hakkı gasp edilmiş işçinin ücreti aslında 1000 lira değil 920 liradır. Ama utanmaz patronlar zaten işçinin hakkı olan AGİ’yi de ekleyerek işçiye 1000 lira maaş veriyormuş gibi göstermektedir. İşçinin asıl ücreti düşürüldüğü gibi sigorta primi de, işsizlik primi de bu düşük ücret üzerinden ödenmektedir. Bu da işçinin hem emekliliğini, hem kıdemini, hem de işsizlik maaşı miktarını olumsuz etkilemektedir. Burada işçinin bilinçli davranması ve daha işe girerken net maaşını konuşarak AGİ’yi ayrıca talep ettiğini belirtmesi gerekmektedir.

Hafta tatili ve resmi tatiller yılık izinlere dâhil midir?

Hafta tatilleri yıllık izinlere dâhil değildir. Yıllık izin süresine denk gelen genel tatil, hafta tatili, ulusal ve dini bayramlar yıllık izin süresine dâhil edilmez. Örneğin bir yılını doldurduktan sonra 14 günlük ücretli izin hakkını 21 Nisan 2014’te kullanmaya başlayan bir işçinin iznini kullandığı süreye denk gelen 23 Nisan, 1 Mayıs resmi tatilleri ve hafta sonu tatilleri yıllık izin süresinden sayılmayacak, işçinin işbaşı tarihi 9 Mayıs günü olacaktır.