Buradasınız
Bursa’dan Bir Özel Okul Öğretmeniyle Söyleşi
Son birkaç yıldır özel okullarda çalışan eğitim emekçilerinin mücadelesinde anlamlı bir yükseliş söz konusu. Bunun nedenleri nelerdir, özel okullarda neler yaşanıyor?
Milli Eğitim Bakanlığına bağlı okulların yetersizliğini dayanak göstererek daha iyi eğitim verme iddiasıyla başlayan süreç, yüksek gelir elde etme amacıyla okulların ticarethaneye dönüşmesiyle sonuçlandı. Bunun yanı sıra özel okul öğretmenlerinin taban maaş hakkının ellerinden alınması, MEB’in mesleği kategorize ederek özel okul, sözleşmeli, ücretli şeklinde öğretmeleri alt basamaklara ayırması patronların ekmeğine yağ sürdü. Özel okul öğretmenleri ve kamudaki öğretmenlerin aynı yasa kapsamında yer almayışı, özel okul öğretmenlerinin vasıflı işçi statüsünde görülmeyişi, yasada “öğretmen” olarak tanımlanmayışı bizi tamamen haklarımızdan mahrum bırakmaya yönelikti. Oysa verilen emek, harcanan işgücü aynıydı hatta fazlasıydı. Zira özel okulların çalışma şartları ve süreleri kamuya göre katbekat fazlaydı. Eğitim emekçileri 2010 sonrasında tamamen özel okul patronlarının inisiyatifine bırakıldı. Diğer bir sorun ise özel okul öğretmenlerinin örgütlenememesi ve eğitim sendikalarının da özel okul öğretmenlerine yeterince sahip çıkmaması oldu. Tüm bunlar eğitimin daha fazla ticarileşmesine neden olarak bugünkü vahşi çalışma koşullarını oluşturdu. Sözün özü bu sahipsizlik, kanunsuzluk, yasanın tersten işleyişi hali, Bursa’da da Türkiye genelinde de özel okul öğretmenlerini okul sahiplerinin oyuncağı haline getirdi.
Özel okulların sayısında ciddi bir artış var. Eğitim tam anlamıyla ticaret, eğitim kurumları da ticarethane işlevi görüyor. Bunun sonuçlarından bahseder misin?
Köklü özel okullara baktığınızda büyük ideallerle kurulmaları, eğitime yenilikler getirmeyi hedeflemeleri gibi iddialar sıraladıklarını görebilirsiniz. Ancak kapitalist düzende yaşıyoruz. Sermaye sahiplerinin bu alandaki yüksek kârların farkına varmasıyla özel okul açma furyası başladı. Bunun da temel nedenlerinden biri MEB’in yetersizlikleri ve beceriksizliğidir. Bursa’da özellikle tekstil ve inşaat sektörü sermayedarları bir yan sanayi olarak özel okulları kâr sahasına dönüştürdü. Bu hem eğitimin içeriğinden hem öğretmen kimliğinden hem öğrenciden hem de veliden çok şey götürdü. Eğitimi, içeriği, müfredatı en önemlisi pedagojiyi bilmeyen patronlar; sözde eğitimcilerle/yöneticilerle anlaşıp, onları idareci pozisyonunda kullanarak sektörde bir “kast sistemi” kurdu. İnsanî değerler, evrensel ve meslekî etik umurlarında değildi. Öğretmen sorunsuz bir şekilde, şikâyet getirmeden günü tamamlamış mı, günün sonunda bakılan tek kriter bu olmaya başladı.
Bir başka açıdan bakarsak veli; para karşılığı hizmet edilen ve doğru/yanlış her isteğine boyun eğilen, “müşteri her zaman haklıdır” mantığıyla konumlandırılan bir özneye dönüştürüldü. Patronların her veliyi müşteri olarak görmesi yüzünden eğitimin kalitesi baltalandı, “öğrenci odaklı eğitim” sisteminden “veli odaklı” sisteme geçiş yapıldı. Aslında bu düpedüz esnaf zihniyeti…
Bizler eğitimci olarak ücretsiz ve nitelikli eğitimi savunurken bir anda kendimizi bu durumda bulduk. Bir de veliler giderek sayısı artan özel okullar karşısında nasıl bir piyasa var anlamadan bir anda fahiş fiyatlar için kredi çekmeye başladı. Okul fiyatlarındaki bu rastgele artışı neye göre değerlendireceklerini haklı olarak bilmiyorlar. Ortalama bir MEB okulundan hallice sayılabilir okullar için büyük maddi yüklerin altına giriyorlar. Alın size “alternatif eğitim”... MEB okulları nitelikli olsaydı bunlar olur muydu?
Bahsettiğin “esnaf zihniyeti”nin öğretmenlere, velilere, öğrencilere yaklaşımını nasıl ayrıntılandırabiliriz?
Bu zihniyet öğrencinin kendini gerçekleştiren, farkındalığı yüksek, sorgulayan bir birey olmasının önüne geçiyor öncelikle. Niteliksizleşen bir eğitim sisteminde, değersizleşen öğretmenlerle, bilimsellikten uzak, pedagojiyle uzaktan yakından ilgisi olmayan bir ticarethane bu şekilde çark döndürür hale geliyor. Öğretmen zamanını, sabrını, bilgisini yok pahasına satıyor. Öğrenci meta olarak görülüyor.
Diğer yandan akademik olarak iyi görülen öğrenci at yarışı misali saatlerce test usulü sistemde koşturuluyor. Tek başarı kriteri deneme sınavı sonuçları! Öğrenciye sanattan, edebiyattan, spordan yoksun bir şekilde sadece 5 şıkka sığdırılmış bir dünya sunuluyor. Akademik olarak düşük görülen öğrencinin ise diploma(!) alması yeterli görülüyor. Böylece gerçek yaşamdan habersiz, kendini gerçekleştiremeyen, sorgulamayan, eleştirmeyen, haklarından habersiz bir nesil büyüyor.
Birbirini kandıran okul-veli-öğretmen ilişkisi içinde öğrenciyi nereye konumlandırmalı peki? Şöyle ki, müşteri yani “veli” memnun olsun diye öğrencinin sorunları, eksiklikleri, yanlışları kısacası geliştirilmesi gereken yanları veli ile paylaşılmıyor. Yani veliye “yalan” söyleniyor, duymak istedikleri söyleniyor. Veli de gerçekle yüzleşmediği için, sorunların farkında olmuyor. Notların çoğu bizim camiada “şişirme” olarak tabir ettiğimiz türden. Sınava girmeden sınavı 100 olan öğrenci var sektörde. Hatta öğrencinin kâğıdını dolduran öğretmen de var.
Bir başka sorun da uzun ders ve mesai saatleri. 08.00-09.00 arası başlayan ilkokullar, 17.00 gibi bitiyor. Lise grubu öğrenci ve öğretmenler, bazı okullarda 19.00, bazılarında 21.00-22.00’ye kadar çalışıyor. Yani kaba bir hesapla ilköğretimde 10 saate, lise grubunda ise 15 saate kadar hem ders hem mesai saati söz konusu. Böyle bir çalışma ortamında ne öğrenciden ne öğretmenden verim alınabilir. Üstelik çoğu özel okul öğretmene mesai ücreti ödemiyor. Veliden kurs ücreti adı altında alınan ücretler yine patronların kasasına giriyor.
Bursa’da eğitimcilerin sendikalaşması nasıl peki?
Bursa’da sendikalaşma çok zor ama zaten Türkiye’de de sendikalaşmak zor. Çünkü daha en başında devlet biz özel okul öğretmenlerini görmezden geliyor. Bakanlık bile “vasıfsız öğretmen” olarak tanımlıyor bizi. Ayrıca hiçbir özel okul patronu sendikalı öğretmen çalıştırmak istemiyor. Bu nedenle sendikalı olan öğretmenlerin çoğu ya bu durumu saklıyor ya da sendikalı olmak istemiyor. Dolayısıyla sendikalılar da mücadeleye 5-0 geride başlıyor. Çoğu arkadaşımda gördüğüm için söylüyorum, bir yanda geçim sıkıntısı bir yanda niteliksizleşen mesleğimiz sendikalaşma konusunda elimizi kolumuzu bağlıyor. Ama inanın her ne boyutta yol kat edildiyse bin bir emek ve ağır bedellerle edildi.
Hakların kazanılması elbette örgütlenmeyle olacaktır ancak bu yolda da her zaman iyi şeyler yaşanmadı. 2006’da 1 Mayıs hazırlıklarına Ankara’da katılmıştım. Eğitim-Sen içinde özel okul ve dershane öğretmenleri olarak sesimizi duyurmak adına pankart açmak istedik ama bazı sendika yöneticileri buna şiddetle karşı çıkmıştı. Yani yanımızda olması gereken bir oluşum bizi görmezden gelmişti, bu çok üzücüydü. Ama neyse ki artık öyle değil. Yakın zamanda Eğitim-Sen ve Özel Sektör Öğretmenleri Sendikası bir araya gelerek ortak açıklama yaptılar. Bu çok sevindirici. “Haklarımızı ve taleplerimizi içermeyen bir meslek kanunu istemiyoruz” deniyor. Birlik olundu, artık ayrı gayrı güdülmüyor. Bu da bizi örgütlenmek için daha çok motive ediyor.
Peki, bu sorunların çözümü nerede?
Eğitimde fırsat eşitliğini delik deşik eden özel okullar var oldukça öğrenciler arasındaki eşitsizliği de aşamayız. Sorunların kaynağı bir değil, hepsi bir bütün. Ama ilk sebep, yasaların patronlardan yana olması. MEB’in eğitim için düşündüğü “böl-parçala-vasıfsızlaştır” modeli aşılmadığı, haklarımız yasalarla korunmadığı sürece sorunları aşmak zor görünüyor. Örgütlü bir mücadele şart. Öncelikle özel okul öğretmenlerinin MEB nezdinde ve yasada “öğretmen” olarak tanımlanması gerekli. Taban maaşından, sosyal haklara kadar her alanda öğretmenler eşitlenmeli. Eğitim sistemi yamalı bohça gibi her yeni gelen bakanın keyfine göre şekillenmemeli. Sağlam ve adil bir denetleme mekanizması olmalı. Eğitim, patronların iki dudağı arasında oyuncak olmaktan ziyade nitelikli yasalarla sistemleştirilmeli.
Eklemek istediğin bir şey var mı?
Böyle bir konuda bana içimi dökme fırsat verdiğiniz için teşekkür ederim. Bunları ben söyledim ama emin olun binlerce öğretmenin durumu böyle. Umarım, bir gün hem de bizim de görebileceğimiz yakın bir zamanda, sesimizi, sözümüzü dinletebilecek kadar büyümeyi başarırız. Adalet de liyakat de yerini bulsun diye var gücümüzle birleşip o kutlu günleri beraber karşılayabiliriz.
Teşekkür ederiz.
- Bursa’dan Bir Özel Okul Öğretmeniyle Söyleşi
- Malatyalı Kadın Tekstil İşçisi İle Deprem ve Kadın İşçiler Üzerine Söyleşi
- Nilgün Soydan ile Kemal Türkler Söyleşisi
- Genel-İş İzmir 8 No’lu Şube Başkanı Gümüştekin ile Söyleşi
- İş Güvenliğimiz İçin 1 Mayıs’ta Sınıfımızın Saflarındayız
- Avukatlar Anlatıyor: Yasalar Yetmez, İşçi Sınıfını Örgütlülük Kurtarır
- Bir Afgan Göçmen İşçiyle Söyleşi: “Ölmek ya da Özgürce Yaşamak”
- Ekmekçioğulları İşçileri ve Anadolu Şube Başkanı Deniz Ilgan’la Direniş Üzerine
- Söz Hakları İçin Direnen Ekmekçioğulları İşçilerinde
- Trelleborg İşçileriyle Grev Üzerine Söyleşi
- Cargill İşçileriyle Sohbet
- Çorlu Tren Katliamı Davası Sonuçlandı: “Üst Düzey Sorumlular da Yargılanmalı”
- İş Cinayetlerine, Düşük Ücretlere, Sendikal Baskılara Karşı Eylemler
- Bursa’dan Bir Özel Okul Öğretmeniyle Söyleşi
- Sağlık Çalışanlarından Sağlıkta Şiddete Karşı Eylem
- Ücret Gasplarına, Düşük Ücretlere ve Baskılara Karşı Mücadeleler Sürüyor
- 2024: Emeklilere Zulüm Yılı
- İşçiler Hak Gasplarına Karşı Mücadele Ediyor, Kazanıyor
- Tahsin İncirci Yaşamını Yitirdi, Besteleri Yaşayacak
- Faruk Türkoğlu Sonsuzluğa Uğurlandı
- “Emekli Boş Durmasın, Çalışsın Diyenlerdir” Bu Toplumun Sırtına Yük!
- 84 Yaşında Bir İnsan Neden İş Arar?
- Sendikal Baskılar Mücadeleyle Aşılıyor
- Kocaeli’de “MESEM’e ve Çocuk İşçiliğine Son”Eylemi
- Çıkışsızlık Sarmalındaki Gençler
- İş Kazaları Kader Ya da Fıtrat Olamaz
- Türkiye Okul Yemeği Koalisyonu Kuruldu
- Sel Gider Kum Kalır
- İlet’ten İliç’e Mükellefiyetten Bugüne
- Bizim Çocuklarımız Onlar
- “Eşimle Birlikte Kahvaltı Ancak Yıllık İzinde”
Son Eklenenler
- Dünya genelinde yoksulluk ve baskılar büyüyor, emperyalist savaşın alevleri gün geçtikçe yayılıyor. Kapitalist sömürü düzeninin yarattığı sorunlar, krizler derinleşiyor. İşçi sınıfı ise kapitalist sömürüye karşı mücadele etmekten, birlik olup...
- İşçi Sınıfının Uluslararası Birlik, Mücadele ve Dayanışma Günü 1 Mayıs’ta Türkiye’nin dört bir yanında yüzbinlerce işçi ve emekçi alanlara çıktı, ekonomik yıkımın bedelini ödemek istemediklerini haykırdı. Sendikaların ve demokratik kitle...
- İşçi Sınıfının Uluslararası Birlik, Mücadele ve Dayanışma Günü 1 Mayıs’ta bir kez daha dünyanın ve Türkiye’nin dört bir yanında işçiler meydanlara çıktılar. Kapitalist sömürüye, emperyalist savaşa, yoksulluğa, baskılara, eşitsizliğe, adaletsizliğe...
- İngiltere’de 7 Ekimden bu yana her Cumartesi ulusal çapta eylemler düzenleyerek Filistin halkının yanında yer alan işçi ve emekçiler, egemenlerin savaşına karşı meydanlarda yerlerini almaya devam ediyor. 20 Nisanda ülke çapında çeşitli kent...
- İtalya’da büyük işçi sendikaları iş cinayetlerine karşı binlerce işçinin katıldığı kitlesel bir miting düzenledi. 20 Nisan’da işçiler “Artık Yeter!” sloganıyla işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliği, kamu sağlığı hakkı, adil vergi reformu ve...
- İşyerinde, sokaklarda, toplu taşıma araçlarında insanların yüzlerinden okunan yorgunluk ve mutsuzluk dikkatimi çekiyor. Öfke, mutsuzluk, umutsuzluk bir virüs gibi yayılmaya başladı. “Ama insanlar neden bu kadar mutsuz?” diye düşündüm kendi kendime....
- 1 Mayıs’ın gelmesiyle emekçiler, kadınlar, üniversiteli gençler, emekliler kendi taleplerini haykırmak için alanları doldurmaya hazırlanıyor. Ben de genç bir işçi olarak kendi talebimi haykırmak için alanda yerimi alacağım. Benim talebim çalışma...
- İşçi Sınıfının Uluslararası Birlik, Mücadele ve Dayanışma Günü 1 Mayıs yaklaşırken UİD-DER Mersin temsilciliğinde de “Sermayenin ve İktidarın Saldırılarına Karşı 1 Mayıs Ruhuyla Mücadeleye!” başlıklı etkinlik gerçekleştirildi. Etkinliğe çeşitli...
- Bugünün stajyer öğrencileri, yarının sağlık işçileri olarak 1 Mayıs’ta sesimizi duyurmaya geliyoruz. Kimimiz ailelerinden uzakta farklı şehirlerden gelip yurtlarda kalan, kimimizse aileleriyle İstanbul’da yaşayan öğrencileriz. Biliyoruz ki stajyer...
- 2021 yılı sonunda Mesleki Eğitim Kanunu’nda yapılan değişiklikle birlikte MESEM’e (Mesleki Eğitim Merkezleri) kayıtlı kişi sayısında patlama yaşandı. Bugün MESEM’e kayıtlı, 300 bini ise 18 yaşından küçük, 1,5 milyon öğrenci var. MESEM’lerin daha...
- Bizler Gebze’den işçi ve öğrenciler olarak 1 Mayıs yaklaşırken sizlerle duygu ve düşüncelerimizi paylaşmak istiyoruz. Birçoğumuz 1 Mayıs’ı UİD-DER’in geçen sene Uğur Mumcu Kültür Merkezinde gerçekleşen 1 Mayıs etkinliği ile tanıdık. Bu tanışma...
- UİD-DER’li işçiler, grevlerinin 9. gününde Mersen işçilerine dayanışma ziyaretinde bulundu. “İşçiler Boyun Eğmiyor Mücadele Ediyor! Yaşasın Sınıf Dayanışması!” pankartı arkasında grev çadırına yürüyen UİD-DER’li işçiler hep birlikte “Yaşasın Sınıf...
- Emekçi kadın kardeşimiz, nasılsın? Pek sorulmaz nasıl olduğumuz, neler hissettiğimiz ve en önemlisi ne istediğimiz. Bu düzende bir rol biçilmiştir biz emekçi kadınlara ve ona uygun davranmamız, rolümüzü iyi oynamamız beklenir bizden. Hem de öyle...