Buradasınız
Bursa’dan Bir Özel Okul Öğretmeniyle Söyleşi

Son birkaç yıldır özel okullarda çalışan eğitim emekçilerinin mücadelesinde anlamlı bir yükseliş söz konusu. Bunun nedenleri nelerdir, özel okullarda neler yaşanıyor?
Milli Eğitim Bakanlığına bağlı okulların yetersizliğini dayanak göstererek daha iyi eğitim verme iddiasıyla başlayan süreç, yüksek gelir elde etme amacıyla okulların ticarethaneye dönüşmesiyle sonuçlandı. Bunun yanı sıra özel okul öğretmenlerinin taban maaş hakkının ellerinden alınması, MEB’in mesleği kategorize ederek özel okul, sözleşmeli, ücretli şeklinde öğretmeleri alt basamaklara ayırması patronların ekmeğine yağ sürdü. Özel okul öğretmenleri ve kamudaki öğretmenlerin aynı yasa kapsamında yer almayışı, özel okul öğretmenlerinin vasıflı işçi statüsünde görülmeyişi, yasada “öğretmen” olarak tanımlanmayışı bizi tamamen haklarımızdan mahrum bırakmaya yönelikti. Oysa verilen emek, harcanan işgücü aynıydı hatta fazlasıydı. Zira özel okulların çalışma şartları ve süreleri kamuya göre katbekat fazlaydı. Eğitim emekçileri 2010 sonrasında tamamen özel okul patronlarının inisiyatifine bırakıldı. Diğer bir sorun ise özel okul öğretmenlerinin örgütlenememesi ve eğitim sendikalarının da özel okul öğretmenlerine yeterince sahip çıkmaması oldu. Tüm bunlar eğitimin daha fazla ticarileşmesine neden olarak bugünkü vahşi çalışma koşullarını oluşturdu. Sözün özü bu sahipsizlik, kanunsuzluk, yasanın tersten işleyişi hali, Bursa’da da Türkiye genelinde de özel okul öğretmenlerini okul sahiplerinin oyuncağı haline getirdi.
Özel okulların sayısında ciddi bir artış var. Eğitim tam anlamıyla ticaret, eğitim kurumları da ticarethane işlevi görüyor. Bunun sonuçlarından bahseder misin?
Köklü özel okullara baktığınızda büyük ideallerle kurulmaları, eğitime yenilikler getirmeyi hedeflemeleri gibi iddialar sıraladıklarını görebilirsiniz. Ancak kapitalist düzende yaşıyoruz. Sermaye sahiplerinin bu alandaki yüksek kârların farkına varmasıyla özel okul açma furyası başladı. Bunun da temel nedenlerinden biri MEB’in yetersizlikleri ve beceriksizliğidir. Bursa’da özellikle tekstil ve inşaat sektörü sermayedarları bir yan sanayi olarak özel okulları kâr sahasına dönüştürdü. Bu hem eğitimin içeriğinden hem öğretmen kimliğinden hem öğrenciden hem de veliden çok şey götürdü. Eğitimi, içeriği, müfredatı en önemlisi pedagojiyi bilmeyen patronlar; sözde eğitimcilerle/yöneticilerle anlaşıp, onları idareci pozisyonunda kullanarak sektörde bir “kast sistemi” kurdu. İnsanî değerler, evrensel ve meslekî etik umurlarında değildi. Öğretmen sorunsuz bir şekilde, şikâyet getirmeden günü tamamlamış mı, günün sonunda bakılan tek kriter bu olmaya başladı.
Bir başka açıdan bakarsak veli; para karşılığı hizmet edilen ve doğru/yanlış her isteğine boyun eğilen, “müşteri her zaman haklıdır” mantığıyla konumlandırılan bir özneye dönüştürüldü. Patronların her veliyi müşteri olarak görmesi yüzünden eğitimin kalitesi baltalandı, “öğrenci odaklı eğitim” sisteminden “veli odaklı” sisteme geçiş yapıldı. Aslında bu düpedüz esnaf zihniyeti…
Bizler eğitimci olarak ücretsiz ve nitelikli eğitimi savunurken bir anda kendimizi bu durumda bulduk. Bir de veliler giderek sayısı artan özel okullar karşısında nasıl bir piyasa var anlamadan bir anda fahiş fiyatlar için kredi çekmeye başladı. Okul fiyatlarındaki bu rastgele artışı neye göre değerlendireceklerini haklı olarak bilmiyorlar. Ortalama bir MEB okulundan hallice sayılabilir okullar için büyük maddi yüklerin altına giriyorlar. Alın size “alternatif eğitim”... MEB okulları nitelikli olsaydı bunlar olur muydu?
Bahsettiğin “esnaf zihniyeti”nin öğretmenlere, velilere, öğrencilere yaklaşımını nasıl ayrıntılandırabiliriz?
Bu zihniyet öğrencinin kendini gerçekleştiren, farkındalığı yüksek, sorgulayan bir birey olmasının önüne geçiyor öncelikle. Niteliksizleşen bir eğitim sisteminde, değersizleşen öğretmenlerle, bilimsellikten uzak, pedagojiyle uzaktan yakından ilgisi olmayan bir ticarethane bu şekilde çark döndürür hale geliyor. Öğretmen zamanını, sabrını, bilgisini yok pahasına satıyor. Öğrenci meta olarak görülüyor.
Diğer yandan akademik olarak iyi görülen öğrenci at yarışı misali saatlerce test usulü sistemde koşturuluyor. Tek başarı kriteri deneme sınavı sonuçları! Öğrenciye sanattan, edebiyattan, spordan yoksun bir şekilde sadece 5 şıkka sığdırılmış bir dünya sunuluyor. Akademik olarak düşük görülen öğrencinin ise diploma(!) alması yeterli görülüyor. Böylece gerçek yaşamdan habersiz, kendini gerçekleştiremeyen, sorgulamayan, eleştirmeyen, haklarından habersiz bir nesil büyüyor.
Birbirini kandıran okul-veli-öğretmen ilişkisi içinde öğrenciyi nereye konumlandırmalı peki? Şöyle ki, müşteri yani “veli” memnun olsun diye öğrencinin sorunları, eksiklikleri, yanlışları kısacası geliştirilmesi gereken yanları veli ile paylaşılmıyor. Yani veliye “yalan” söyleniyor, duymak istedikleri söyleniyor. Veli de gerçekle yüzleşmediği için, sorunların farkında olmuyor. Notların çoğu bizim camiada “şişirme” olarak tabir ettiğimiz türden. Sınava girmeden sınavı 100 olan öğrenci var sektörde. Hatta öğrencinin kâğıdını dolduran öğretmen de var.
Bir başka sorun da uzun ders ve mesai saatleri. 08.00-09.00 arası başlayan ilkokullar, 17.00 gibi bitiyor. Lise grubu öğrenci ve öğretmenler, bazı okullarda 19.00, bazılarında 21.00-22.00’ye kadar çalışıyor. Yani kaba bir hesapla ilköğretimde 10 saate, lise grubunda ise 15 saate kadar hem ders hem mesai saati söz konusu. Böyle bir çalışma ortamında ne öğrenciden ne öğretmenden verim alınabilir. Üstelik çoğu özel okul öğretmene mesai ücreti ödemiyor. Veliden kurs ücreti adı altında alınan ücretler yine patronların kasasına giriyor.
Bursa’da eğitimcilerin sendikalaşması nasıl peki?
Bursa’da sendikalaşma çok zor ama zaten Türkiye’de de sendikalaşmak zor. Çünkü daha en başında devlet biz özel okul öğretmenlerini görmezden geliyor. Bakanlık bile “vasıfsız öğretmen” olarak tanımlıyor bizi. Ayrıca hiçbir özel okul patronu sendikalı öğretmen çalıştırmak istemiyor. Bu nedenle sendikalı olan öğretmenlerin çoğu ya bu durumu saklıyor ya da sendikalı olmak istemiyor. Dolayısıyla sendikalılar da mücadeleye 5-0 geride başlıyor. Çoğu arkadaşımda gördüğüm için söylüyorum, bir yanda geçim sıkıntısı bir yanda niteliksizleşen mesleğimiz sendikalaşma konusunda elimizi kolumuzu bağlıyor. Ama inanın her ne boyutta yol kat edildiyse bin bir emek ve ağır bedellerle edildi.
Hakların kazanılması elbette örgütlenmeyle olacaktır ancak bu yolda da her zaman iyi şeyler yaşanmadı. 2006’da 1 Mayıs hazırlıklarına Ankara’da katılmıştım. Eğitim-Sen içinde özel okul ve dershane öğretmenleri olarak sesimizi duyurmak adına pankart açmak istedik ama bazı sendika yöneticileri buna şiddetle karşı çıkmıştı. Yani yanımızda olması gereken bir oluşum bizi görmezden gelmişti, bu çok üzücüydü. Ama neyse ki artık öyle değil. Yakın zamanda Eğitim-Sen ve Özel Sektör Öğretmenleri Sendikası bir araya gelerek ortak açıklama yaptılar. Bu çok sevindirici. “Haklarımızı ve taleplerimizi içermeyen bir meslek kanunu istemiyoruz” deniyor. Birlik olundu, artık ayrı gayrı güdülmüyor. Bu da bizi örgütlenmek için daha çok motive ediyor.
Peki, bu sorunların çözümü nerede?
Eğitimde fırsat eşitliğini delik deşik eden özel okullar var oldukça öğrenciler arasındaki eşitsizliği de aşamayız. Sorunların kaynağı bir değil, hepsi bir bütün. Ama ilk sebep, yasaların patronlardan yana olması. MEB’in eğitim için düşündüğü “böl-parçala-vasıfsızlaştır” modeli aşılmadığı, haklarımız yasalarla korunmadığı sürece sorunları aşmak zor görünüyor. Örgütlü bir mücadele şart. Öncelikle özel okul öğretmenlerinin MEB nezdinde ve yasada “öğretmen” olarak tanımlanması gerekli. Taban maaşından, sosyal haklara kadar her alanda öğretmenler eşitlenmeli. Eğitim sistemi yamalı bohça gibi her yeni gelen bakanın keyfine göre şekillenmemeli. Sağlam ve adil bir denetleme mekanizması olmalı. Eğitim, patronların iki dudağı arasında oyuncak olmaktan ziyade nitelikli yasalarla sistemleştirilmeli.
Eklemek istediğin bir şey var mı?
Böyle bir konuda bana içimi dökme fırsat verdiğiniz için teşekkür ederim. Bunları ben söyledim ama emin olun binlerce öğretmenin durumu böyle. Umarım, bir gün hem de bizim de görebileceğimiz yakın bir zamanda, sesimizi, sözümüzü dinletebilecek kadar büyümeyi başarırız. Adalet de liyakat de yerini bulsun diye var gücümüzle birleşip o kutlu günleri beraber karşılayabiliriz.
Teşekkür ederiz.
- Grevci Tarkett İşçileri: “Birliğimizi Güç Haline Getirelim!
- Grevdeki MKB Rondo İşçileriyle Söyleşi
- Durak Tekstil İşçileriyle Söyleşi
- Bursa’dan Bir Özel Okul Öğretmeniyle Söyleşi
- Malatyalı Kadın Tekstil İşçisi İle Deprem ve Kadın İşçiler Üzerine Söyleşi
- Nilgün Soydan ile Kemal Türkler Söyleşisi
- Genel-İş İzmir 8 No’lu Şube Başkanı Gümüştekin ile Söyleşi
- İş Güvenliğimiz İçin 1 Mayıs’ta Sınıfımızın Saflarındayız
- Avukatlar Anlatıyor: Yasalar Yetmez, İşçi Sınıfını Örgütlülük Kurtarır
- Bir Afgan Göçmen İşçiyle Söyleşi: “Ölmek ya da Özgürce Yaşamak”
- Ekmekçioğulları İşçileri ve Anadolu Şube Başkanı Deniz Ilgan’la Direniş Üzerine
- Söz Hakları İçin Direnen Ekmekçioğulları İşçilerinde
- Trelleborg İşçileriyle Grev Üzerine Söyleşi
- Cargill İşçileriyle Sohbet
- Zenginlik ile Yoksulluk Arasındaki Uçurum!
- Rejimin Saldırıları Yeni Gözaltılarla Sürüyor
- Amasra Madenci Katliamı Davasından da Adalet Çıkmadı
- Kâğıt Üstünde Her Şey Kurallara Uygun
- TTL İşçileri: Haklarımızı Alana Kadar Mücadeleye Devam!
- Aile Hekimlerini Desteklemeli miyiz?
- İmamoğlu’nun Gözaltına Alınması Protesto Ediliyor
- İyi İnsanların İsyanı…
- Başka Bir Sağlık Sistemi Ortak Mücadeleyle Mümkün!
- Ya Sağlığımız Gidecek Ya Cebimizde Yangın Çıkacak
- Mesele Doktorlar Değil Sağlık Sistemi
- 8 Mart’ta Türkiye’nin Dört Bir Yanında Kadınlar Alanlara Çıktı!
- Edip Akbayram’ın Ardından: “Güzel Günleri İnadına Göreceğiz”
- Sunel Tütün İşçileri Grev Yerinde
- Acılarda Değil, Yaşamak İçin Birleşelim!
- Ekmek Hiç Bu Kadar Pahalı Olmamıştı
- Aile Hekimini Öldüren Nedir?
- Ekranlar Başka, Gerçekler Başka Söylüyor
- Sınıfımıza Güvenelim, Güvenli-Sağlıklı Bir Gelecek Yaratalım!
- Hayat Pahalı, Ölüm Ucuz
Son Eklenenler
- İngiltere merkezli uluslararası yardım kuruluşu Oxfam, Ocak ayında bir rapor yayınladı. Rapora göre bugün dünyanın en zengin 10 kişisi günde ortalama 100 milyon dolar kazanıyor. Yani her 1 saniyede servetlerine 1157 dolar (mevcut kurla 42 bin lira)...
- İşsiz kalmak hepimiz için sorun. Bugün ülke genelinde 11,5 milyon kardeşimiz işsiz. Daha kötüsü bu işsizler ordusuna her gün içimizden binlerce insan ekleniyor. Kimisi emekliliğine gün sayıyor, kimisi evlilik hazırlıkları yapıyor, kimisi ilk...
- Rejimin 19 Martta başlattığı gözaltı saldırısının ardından, İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu, Şişli ve Beylikdüzü belediye başkanları ile birlikte aralarında İBB yöneticilerinin de olduğu çok sayıda isim tutuklandı, Şişli Belediyesine kayyum atandı. Başta...
- Türkiye Taşkömürü Kurumu Amasra Müesesesine bağlı maden ocağında 14 Ekim 2022 günü meydana gelen patlamada 43 maden işçisi hayatını kaybetmiş, 9 işçi de yaralanmıştı. Amasra katliamının ardından 4’ü tutuklu 23 sanığın yargılandığı davada Bartın Ağır...
- 21 Ocakta Bolu Kartalkaya’daki Grand Kartal Otel’de çıkan yangının üzerinden iki ay geçti. İşyerinde, dehşetini hâlâ hissettiğimiz bu facia üzerine konuştuk. Ne var ki bazı arkadaşlarımızın söyledikleri bu faciayı hiç sorgulamadıklarını, üzerine...
- Amerikalı sosyalist yazar Jack London, Londra’nın Doğu Yakasında tanık olduğu toplumsal eşitsizliği ve sınıfsal çelişkileri anlattığı romanına “Uçurum İnsanları” adını verir. 1902 yılında yazdığı kitabında, İngiltere egemenlerinin şaşaalı yaşamının...
- Oryantal Tütün fabrikası, dışarıdan bakıldığında devasa büyüklükte ve her yanı kapalı bir kale görünümünde. Fabrika Torbalı çıkışında Kemalpaşa yolu üzerinde bulunuyor. Arka tarafı neredeyse tamamen zeytinliktir ve yemyeşildir. Yolun karşı tarafıysa...
- İzmir’de tütün fabrikaları bir süredir grevdeler. Bunlardan biri de İzmir Pınarbaşı’nda 1970’lerde kurulan TTL fabrikası… TTL Tütün, 2000’li yıllarda Torbalı’da yeni bir tesise taşındı. Burada yaklaşık 300 işçi tütün üretiminde çalışıyor ve büyük...
- Mücadele etmek, örgütlenmek ve dayanışma içinde olmak! Bu kavramlar biz işçilerden ne kadar uzak olabilir ki? Bir yerde haksızlık varsa o haksızlık dolaylı ya da doğrudan bizi etkiliyor. Aynı durum hak mücadelesi için de geçerli. Bu nedenle bir...
- Manisa Organize Sanayi Bölgesinde bulunan Mercan Makina’da sendikal baskılar ve işten atma saldırısına karşı 20 Martta direniş başladı.
- BİRTEK-SEN Genel Başkanı Mehmet Türkmen’in 17 Şubatta tutuklanması ve Antep’teki tekstil işçilerinin hak arama mücadelesine yönelik baskılar, 20 Şubatta İstanbul Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü önünde çeşitli sendikalar tarafından protesto edildi.
- Rejimin toplumsal muhalefeti sindirmeye, tamamen ezmeye yönelik saldırıları artarak sürüyor. Bir süredir “Kent Uzlaşısı” ile kazanılmış CHP’li ilçe belediyelerine operasyonlar düzenleyen, seçilmiş belediye başkanlarını hapse atarak yerlerine...
- Şubat ayında greve çıkan Tekgıda-İş Sendikasında örgütlü Sunel Tütün, Oryantal Tütün ve TTL Tütün işçileri, İzmir’de aileleriyle birlikte basın açıklaması yaptı. Üç aydır ücretleri ödenmeyen Doruk Madencilik işçileri, şirketin Ankara’da bulunan...