İş Kazası Geçiren İşçilerin Ne Gibi Hakları Var?

Bundan 10 yıl önce iş kazası geçirmiştim. Ben ne ilk ne de sonuncuyum. Türkiye’de ve dünyada her yıl yüz binlerce işçi iş kazalarında hayatını kaybediyor, sakat kalıyor. İstatistiklere bakılığında dünyada her yıl 270 milyon iş kazası meydana geliyor. Ve her 15 saniyede bir işçi, her gün ise 6300 işçi iş kazaları ya da meslek hastalıkları nedeniyle hayatını kaybediyor. Her yıl yaklaşık 360 bin kişi iş kazalarından, 1 milyon 950 bin kişi ise meslek hastalıklarından dolayı yaşamını yitirmektedir. Türkiye ölümlü iş kazalarında dünyada üçüncü sırada yer alıyor.

İşçiler için hayat her geçen gün biraz daha zorlaşıyor. Çalışma saatleri her geçen gün biraz daha uzatılıyor. Kuralsız ve güvencesiz çalışmanın önü biraz daha açılıyor. İşçilerin kazanılmış hakları tek tek gasp ediliyor. Ağır çalışma koşulları ve uzayan çalışma saatleri nedeniyle pek çok fabrikada, işletmede iş kazaları artarak yaşanmaya devam ediyor.

Peki, işçilerin iş kazaları karşısında ne gibi hakları var? İş kazası, işçinin, işyeri alanı içerisinde veya patronun işyeri dışındaki bir işinde meydana gelen ve işçiye zarar veren olaydır. Yaşanan kazanın iş kazası olarak sayılması için işçinin olay anında zarara uğraması şart değildir. Sonradan ortaya çıkan bedensel veya ruhsal rahatsızlıkların kazaya bağlı olduğu doktor raporu ile tespit edilirse, üzerinden zaman geçse dahi bu olay iş kazası olarak değerlendirilir. Yine işçiye zarar veren bir olayın iş kazası kapsamına girmesi için o kazanın sadece o işçinin çalıştığı alan içinde olması gerekmiyor. İşçiler patronun tuttuğu bir araç ile işlerine gidip gelirken veya bir işyerinden patronun talimatı doğrultusunda işyeri dışındaki başka bir işe giderken yolda başlarına gelen herhangi bir kaza da, iş kazası olarak değerlendirilir. İş kazası meydana geldikten hemen sonra patron, iş kazasını olayın olduğu bölge yetkili amirlerine (savcılık, jandarma veya karakol) bildirmekle yükümlüdür. SGK’ya da iki gün içinde yazı ile bildirme yükümlülüğü vardır. Patron bu kazayı bildirmezse veya eksik bildirirse ileride doğacak olumsuz sonuçlardan sorumludur. İş kazası sonrasında işçi, patrona maddi ve manevi tazminat davası açarak hukuksal yollardan hakkını arayabilir. İşçinin patrona dava açabilmesi için 10 yıllık bir süresi vardır. Bu süre içerisinde işçi istediği zaman iş kazası ile ilgili dava açabilir.

İş kazalarını patronlar ört bas etmek ve iş kazasından doğan haklarımızı gasp etmek için türlü dalavereler çeviriyorlar. Yasal haklarımızı bilmemiz ve sonuna kadar dayatmamız gerekiyor. Eğer iş kazasından kaynaklanan sorumluluğu patronların yerine getirmesini beklersek elimize bir şey geçmeyeceğini bilmeliyiz.

Örneğin, ben de benzeri bir durumla karşı karşıya kaldım.  2000 yılında işe başladıktan 2 ay kadar sonra bir iş kazası geçirdim ve sağ elimde üç parmağımı makineye kaptırdım. İş kazasının sebebi, küçük bir sensörün arızalı bir şekilde çalıştırılmasından kaynaklanıyordu. Apar topar fabrikanın aracıyla önce Gebze Devlet Hastanesine götürüldüm ve ilk müdahaleden sonra Gebze SSK Hastanesine sevk edildim. Burada uzman doktor olmadığından Göztepe SSK’ya sevk edildim, ama burada da yer olmadığından Pendik’te özel bir hastaneye nakledildim. Nihayetinde Pendik’te ameliyat edildim. İş kazası sabah 11.30’da oldu, fakat benim ameliyata girme saatim akşam 18.00’ı buldu. 6 ay kadar tedavi oldum ve sağ işaret parmağım birinci boğumdan itibaren koptu. Diğer iki parmağımda ise şekil bozukluğu oluştu. İş göremezlik durumu %2 olarak tespit edildi. Kazadan sonra da bu fabrikada çalışmaya devam ettim. Patrona 10 yıl içerisinde dava açma hakkım olduğunu öğrendiğimde aradan 9 yıl geçmişti. Fakat ben buna rağmen patrona hakkımı arayacağımı söyledim. Patron kararlı olduğumu gördüğünde dava açmama gerek kalmadan tüm yasal haklarımı verdi. Bu da gösteriyor ki, biz eğer haklarımızı bilir ve patronlara dayatırsak alabiliriz. Yeter ki bizler haklarımızı bilelim ve sonuna kadar takipçisi olalım. Unutmayalım dostlar, iş kazası bir “kader” değildir, patronların almadıkları önlemlerin bir sonucudur. Yaşadığım örnekte de görüldüğü üzere, haklarını bilen işçiler karşısında patronlar duramazlar.