Buradasınız
Bal Tutanlar

“Bal Tutanlar” Erol Toy’un romanlarından birinin adı. “Bal Tutanlar” yeni kurulan bir devlette, Türkiye’nin ilk zenginlerinin oluşumunu anlatıyor. İlk baskısı 1976 yılında yapılan roman, tarihi roman türünde. 70’li yıllarda bu romanın yayınlanması bir tesadüf olmasa gerek. Bir yandan Türkiye kapitalizminin gelişmesi, burjuvazinin iyice semirmesi ve yüzlerce işçinin çalıştığı büyük fabrikaların sayısının hızla artması, diğer yandan işçi eylemlerinin hızla yayılması ile toplumda “sermaye sahipleri bu zenginliğe nasıl kavuştu?” sorusunun sorulması... “İmparator” gibi kitaplarıyla sermaye sahiplerinin kökenini romanlara aktaran Toy, bu kitabında da benzer bir gerçekliğin perdesini aralıyor. Cumhuriyetin bal tutan sermaye kuşağının tarihsel gelişim öyküsünü anlatıyor.
“Bal Tutanlar”, Çukurova’nın, Ege’nin bereketli topraklarına kimlerin el koyduğunu, tüccar ve sanayicilerin nasıl sermaye sahibi olduğunu, Koç ve Sabancıların nasıl büyük tekeller haline geldiğini bir roman kurgusu içinde anlatılıyor. İttihat ve Terakki döneminden başlayarak, Cumhuriyet ve Demokrat Parti (DP) dönemine kadar Türkiye’de bir avuç zengin nihayet ete kemiğe bürünmüştür fakat bu kökleniş milyonların sefalet çukuruna itilmesiyle gerçekleştirilmiştir.
Osmanlı’da ve yeni kurulan Cumhuriyette bal tutanlar hiç değişmedi. Paşalarla, bakanlarla, bürokratlarla içli dışlı olanlar zamanla büyük servetlerin sahibi oldular. Onlar hiç kimseye hesap vermeden her türlü olanaktan ölçüsüzce yararlanmasını bildiler. Halkın, yoksul işçi ve emekçilerin payına ise sabretmek, şükretmek, kanaat etmek düştü.
İttihat ve Terakki döneminde iyice artan kapitalist Avrupa ile ilişkilerde mal ve hizmetlerin alımında devlet çarkları arasında rüşvet, çıkar ve zimmete para geçirmelerin her türlüsü görülmeye başlanır. Düzene ayak uyduramayan dürüstler devletin çarkları arasında çeşitli dalaverelerle sürgüne yollanıp elenirler. Bu durum savaştan sonra da devam eder. Yeni devletin kurucu unsurları olacak egemen kesimler, Balkan savaşlarından ve Dünya Savaşından yorgun düşen halkı Milli Mücadeleye dâhil etmek için çeşitli vaatlerde bulunurlar. Örneğin “düşman ülkeden kovulduğunda toprak halka bölüştürülecektir”. Toprak vaadini duyan topraksız köylüler bütün arzularıyla cephelere atılırlar. Fakat balın tadını alanlarla, ağzına bir parmak bal çalınanların kaderi asla aynı olmaz. Savaş bitip de toprak yine beylerin tapulu mülkü olunca “bizi kandırıyorlar” diyenlerin cılız seslerinin hangi trajedilerle yok edildiği de bu tarihi romanda acı acı anlatılır.
Bal tutanların ilerleyişi yeni kurulan Türkiye Cumhuriyetinde CHP ve DP iktidarları döneminde de devam eder. Atatürk, İnönü ve Bayar, fabrikaların kurulması, devletin güçlenip büyümesi için her zaman kapitalist girişimcilerin arkasında olurlar. Kitapta İzmir İktisat Kongresi, devlet ve özel bankaların nasıl fonlandığı ilginç diyaloglar eşliğinde anlatılıyor. Kitapta küçük bir dükkânı, sermayesi veya devlet bürokrasisi ile yakınlığı olanların nasıl zenginleştiği işleniyor. Kurulan cumhuriyet ve onun yöneticilerinin iş adamlarıyla kurduğu ittifak bütün acımazsızlığı ve çıplaklığıyla gözler önüne seriliyor.
Bal tutanlardan birisi de Hacı Ömer Sabancı’dır. Sabancı’nın pamuk işçiliğinden banka sahipliğine uzanan sıçramaları diyaloglar eşliğinde kitapta ele alınır. Sermaye sahibi olmak kişilerin ruh dünyalarının, hayata bakışlarının muazzam derecede farklılaşmasına neden olur. Rekabet ve dünya pazarında daha fazla sermaye ele geçirme hırsı bütün bal tutanların idealidir. Bal tutanların bu uğurda göze alamayacağı hiçbir şey yoktur. Savaş, kriz, halkın işsizlik girdabına düşmesi dahi bu kişileri yolundan çevirmemiştir.
Türkiye’de sermaye sınıfının zenginliği, savaş vurgunlarıyla, Rum ve Ermenilerin varlıklarına el koymalarla, devletin kasalarından akan teşvikler ve işgücünün acımazsıca sömürüsü ile elde edildi. Cumhuriyetin kuruluşundan bu güne kadar zengin ve fakir arasındaki büyük fark kapanmak şöyle dursun her geçen gün kat kat açılmaya devam etti, ediyor. Cumhuriyetin kuruluşunun ardından halkın ekonomik, siyasi ve demokratik hakları tanınmadı. Örneğin toprak reformu gerçekleşmedi, işçilerin örgütlenmesine izin verilmedi. Topraklar, fabrikalar, krediler bir avuç varlıklı, zengin, sermaye sahibinin gelişip güçlenmesi için devlet tarafından kendilerine adeta hibe edildi. Devlet ekonomik-siyasi uygulamalarıyla zenginler sınıfını yarattı. Bu zenginlerin sahibi olduğu bugünkü düzende işçi ve emekçilerin hayat savaşı tüm acımazsızlığıyla devam ediyor.
“Sınıfsız, imtiyazsız kaynaşmış bir kitleyiz” diyen Cumhuriyetin kurucuları bal tutanları ihya etti. Bu devlette işçi ve emekçiler arılar gibi çalışıp bal kovanlarını doldurdu, zenginliğin temel harcı oldu. Sermaye ve emek arasındaki uçurum her geçen gün büyüdü. Çıkarları birbiriyle asla bağdaşmayan iki sınıf arasında bölünmüş bir ülkede tüm halkın eşit haklara sahip olduğunu, milli gelirin adilce bölüşüldüğünü aklı başında olan hiç kimse ileri süremez. Aynı ulusa mensup olsalar da sermaye sınıfı işçi ve emekçileri alabildiğine sömürür. Türkiye’de dolar milyarderinin sayısı artıyor, Türkiye sermayesi alt-emperyalist bölgesel bir güç seviyesine ulaşıyor, fakat işsizlerin, asgari ücretlilerin ve yoksulların sayısı da geri dönülmez bir noktaya doğru yol alıyor. Geldiğimiz bu nokta düşünen her işçi için muhasebe yapma vaktidir. Ya kapitalist sisteme karşı örgütlü mücadele ya da finans kapitalin kârları uğruna yok olup gitmek!
- Büyük İnsanlığın Safında Bir Kalem: Sabahattin Ali
- Uçurumun Kenarından Özgürlüğün Dünyasına
- Jack London: İşçi Sınıfının Kalbinden Bir Yazar
- Sömürü Düzenine Paydos Örgütlü İşçilerle Gelecek
- Karıncalar ve Filin Hikâyesi
- Uyandıran Masalcı Samed Behrengi’nin Ekini
- “Mübadele Öyküleri” İzmir’den Anlatıyor…
- Ana Romanı ve Bugüne Yansıyanlar
- Gözbağı ve İşçi Hüseyin’in Dönüşümü
- Erzurumlu Emrah’ın Hikâyesi, Bizim Hikâyemiz
- Savaşın Gerçek Yüzünü Anlatan İki Kitap
- Sarı Mehmet Olmak!
- Fakir Baykurt, “Gece Vardiyası” ve Göçmenler
- Şikago Mezbahaları ve Kapitalizm
- Cefakâr Galip Ustalar ve İnsanlığın Özgürlük Bahçesi
- “Ölümün Ağzı”
- Gücümüz Birliğimizden Gelir!
- Büyük Biraderler İş Başında!
- Rıfat Ilgaz: Ses Ol, Işık Ol, Yumruk Ol!
- Genç İşçi Xu Linzi
Son Eklenenler
- Kültür Radyo Televizyon (KRT) çalışanları, düşük ücret dayatması, aylardır maaşlarının, yemek haklarının ödenmemesi, ağır çalışma koşulları, artan iş yükü ve baskıya karşı iş bırakma eylemlerini sürdürüyor. 4 Hazirandan bu yana iş görmekten kaçınma...
- İngiltere hükümeti işçi haklarına yönelik saldırılarını arttırdı. 7 Haziranda başkent Londra’da bir araya gelen işçiler, öğrenciler, sendikalar ve kampanya grupları, hükümetin kemer sıkma ve savaş politikalarını protesto etti. “Savaşa Değil Emekçiye...
- Bir sabah uyandığımızda tekerleğin icadı sonrası hayatımıza giren tüm icatlar ortadan kalkmış, unutulmuş olsa ne olurdu? Şöyle bir düşünelim; tekerlek icat edilmeseydi çark olmazdı, çark olmasaydı değirmen olmazdı. Ne üretim ne ulaşım gelişirdi....
- Kültür Radyo Televizyonu (KRT) çalışanları Mart ayından bu yana ödenmeyen ücret ve sosyal hakları için 4 Haziranda iş bıraktı. 5 Haziranda İstanbul Maslak’taki KRT binasının önünde “İşçiyiz Haklıyız Kazanacağız” diyerek toplanan kanal çalışanları,...
- İstanbul Tuzla’da bulunan ve Petrol-İş Sendikası İstanbul 2 No’lu Şubenin örgütlü olduğu Reckitt Benckiser fabrikasında 27 Mayısta başlayan grev kararlılıkla sürüyor. UİD-DER’li işçiler olarak, bayrama mücadeleyle giren grevci işçileri grevlerinin...
- ABD ve İngiltere gibi emperyalist devletlerin desteğini arkasına alan İsrail’in Filistin halkına yönelik katliamları kadın, bebek, çocuk, genç, yaşlı on binlerce masum insanın yaşamını aldı, almaya devam ediyor. Egemenler, kendi çıkarları uğruna...
- Toplumda gelecekle ilgili düşünceler ve planlar genellikle maddiyat üzerinden oluşuyor. İyi bir eğitim, iyi bir iş, iyi bir kariyer… Bunları yerine getirince ekonomik ve sosyal açıdan rahat yaşamak mümkünmüş gibi düşünülüyor. Ama sömürü düzeni olan...
- Petrol-İş Sendikası Gebze Şubesinin örgütlü olduğu Kocaeli Çayırova’da bulunan Portakal Plastik ve Porvil fabrikalarında 7 Mayısta başlayan grev 3 Haziranda anlaşmayla sona erdi. Petrol-İş Sendikası Genel Merkezinde Petrol-İş Genel Merkez...
- İzmir Büyükşehir Belediyesi’ne bağlı İZELMAN, İZENERJİ ve Egeşehir şirketlerinde çalışan yaklaşık 23 bin işçi, DİSK’e bağlı Genel-İş Sendikasının öncülüğünde 29 Mayıs’ta greve çıktı. Grev yedinci gününde sürerken, grevi ve işçilerin mücadelesini...
- İzmir Büyükşehir Belediyesine ait İZELMAN, İZENERJİ ve Egeşehir’de çalışan Genel-İş üyesi yaklaşık 23 bin işçi, toplu iş sözleşmesi görüşmelerinde düşük ücret dayatılmasına karşı ve eşit ise eşit ücret talebiyle 29 Mayısta greve çıktı. Belediye...
- Her 1 Mayıs sabahını gecesinde uyuyamadığım, bir an önce sabahı karşılamanın heyecanıyla beklerim. Tüm dünyada milyonlarca işçi renk, ırk, ülke gözetmeksizin alanlara meydanlara çıkıyor ve tek yürek oluyor! Taleplerimiz ve mücadelemizde ortaklaşıyor...
- Neden “UİDER” değil, UİD-DER” dediğimi anlatmak istiyorum size. Geçtiğimiz günlerde bir işçi kardeşimiz bana UİD-DER’in açılımını sordu. Yanıtladım: “Uluslararası İşçi Dayanışması Derneği, kısaca UİD-DER.” Fakat internette arama yaparken kısaltmayı...
- Son yıllarda egemenlerin ekonomik ve siyasi krizlerden söz ederken “fırtına” ya da “kasırga” benzetmesine çok sık başvurduklarına şahit oluyoruz. Mesela JP Morgan CEO’su 2022’de yaklaşan ekonomik belirsizlikleri tarif etmek için “ekonomik kasırga”...