AKP’nin Değişiklikleri: İşçiye Değil Patrona Güvenlik

AKP hükümeti, işçi sınıfına yönelik saldırılarına devam ediyor. Patronlar sınıfının hizmetkârı AKP hükümeti, sözde iş kazalarını önlemek üzere çıkardığı İş Güvenliği ve Sağlığı Kanunu’nda değişiklik yapmaya hazırlanıyor.

Artan iş kazalarının ve iş cinayetlerinin önlenmesi için çıkarılan sözde İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu iş kazalarının ve iş cinayetlerinin engellenmesine yetmedi. Tersine iş kazaları 2 kattan fazla arttı. Üstelik kanunun çıkmasının üzerinden geçen zamanda Soma, Ermenek, Torunlar gibi büyük katliamlar yaşandı. AKP ise daha sıkı denetimler yapmak ve iş güvenliği önlemlerini almayan patronları cezalandırmak yerine kanunda işçi lehine olan birkaç maddeyi esnetti, anlamsızlaştırdı. Soma katliamının ardından maden patronlarına yönelik göstermelik yaptırımlar getiren AKP, patronlar sınıfının tepkileri üzerine bu yaptırımları kısa zamanda esnetti.  Hükümet şimdi İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nda ve bu kanun ile bağlantılı kanun hükmünde kararnamelerde yeniden değişiklik yapıyor. Bu değişiklikleri öngören tasarı 27 Ocakta Meclis alt komisyonlarında kabul edildi.

• Tasarı Meclis Genel Kurulu’ndan da geçerse madenlerdeki ölümlü kazalarda kusuru tespit edilen işverene verilen 2 yıl kamu ihalelerinden men cezası kısaltılacak. Yani işçilerin ölümüne neden olan işverenlere neredeyse hiçbir yaptırım uygulanmayacak.
• İş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi görevlendirme yükümlülüğünü yerine getirmeyen işverenlere, idari para cezası uygulanmaması için tanınan süre 3 aydan 6 aya çıkarılacak. Geriye dönük idari para cezaları uygulaması kaldırılacak.
• Sanayiden sayılmayan işyerlerinde işçiler, yazılı onayının alınması şartıyla gece çalışmasında 7,5 saatten daha fazla çalıştırılabilecek.
• Tasarı, işin acil olarak durdurulmasını gerektiren veya yakın ve hayati tehlike arz eden durumlarla ilgili tedbirleri almayan işvereni Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na bildirdiği için işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanının işten atılmasını yasaklamıyor. Bunun yerine bu nedenle işten atılan işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanlarının hak kazanacağı tazminatın miktarını “bir yıllık sözleşme ücreti” olarak belirliyor.
• İşyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanının, mahkeme kararıyla haksız bildirimde bulunduğunun saptanması halinde belgesi 6 ay süreyle askıya alınıyor. Yani yükümlülüklerini yerine getirmeyen işverenlerin cezaları hafifletilirken “yanlış” bildirim yapan hekim ve uzmanlar cezalandırılıyor, yani aslında bildirimde bulunmaları zorlaştırılıyor.
• Tasarıda işverenlerin “haklı fesih koşulları” da tarif ediliyor. Buna göre, çalışanların kişisel koruyucu donanım kullanmaması, makine ve teçhizatın koruyucusunu etkisiz hale getirmesi, güvenlik kurallarına uymaması nedeniyle 3 kez yazılı uyarı alması işverene haklı fesih hakkı doğuracak. Yani iş güvenliği önlemlerini almak ve uygulatmak işverenin sorumluluğunda olmayacak. İşverenler “ben malzeme verdim, işçi kullanmadı, ben de işten attım” deyip işin içinden çıkabilecek.
• Ölümlü ya da sürekli iş görmezlikle sonuçlanan iş kazası olan işyerleri, işsizlik sigortası işveren payı teşvikinden tekrar yararlanacak. Çok tehlikeli sınıfında olan ve 10’dan fazla çalışanı bulunan işyerlerinde 3 yıl içerisinde ölümlü veya sürekli iş göremezlikle sonuçlanan iş kazası olmazsa, çalışanların işsizlik sigortası işveren payı bir sonraki takvim yılından geçerli olmak üzere 3 yıl süreyle %1 olarak alınacak. Ölümlü veya sürekli iş görmezlikle sonuçlanan iş kazası nedeniyle teşviki kesilen işveren, gerekli şartları sağlarsa ve talepte bulunursa teşvikten yeniden yararlanabilecek.

Meclis alt komisyonundan geçen tasarının amacı elbette işçi sağlığı ve güvenliğini sağlamak değil, tersine işçilerin ölümüne ve sakatlanmasına neden olan işverenleri korumaktır. AKP hükümeti tasarıya yerleştirdiği işçi lehine birkaç göstermelik madde ile hiç kimseyi kandıramaz.