Yerkabuğu içindeki kırılmalar nedeniyle ani olarak ortaya çıkan titreşimlerin dalgalar halinde yayılarak geçtikleri ortamları ve yer yüzeyini sarsmasına “deprem” deniyor. Binlerce yıldır meydana gelen depremler canlı yaşamının gelişmesinde ve Dünyamızın bugünkü şeklini almasında önemli bir rol oynamıştır. Ancak muazzam bir doğa olayı olarak anılması gereken deprem, insanlık için “yıkım”dan başka bir şeyi hatırlatmıyor.
Bundan 19 yıl önce, merkez üssü Kocaeli’nin Gölcük ilçesi olan 7,4 büyüklüğünde bir deprem yaşanmıştı. 45 saniye süren bu depremde on binlerce konut yıkılmış, sonrasında yapılan çalışmalarda yapıların bölgenin jeolojik özellikleri dikkate alınmadan, dayanıksız ve eksik malzemelerle yapıldığı tespit edilmişti. Depreme “hazırlıksız” yakalanan binlerce insan bu binaların altında kalarak can vermiş, bir o kadar insan da sığınacak bir yer bulamadığından yıkılan binaların arasında kalmıştı. Resmi raporlar 17,480 kişinin yaşamını yitirdiği, 43,953 kişinin de yaralandığı yönünde.
Maalesef benzer acıları dünyanın diğer yoksul halkları da yaşıyor. 2004 yılında Endonezya’da meydana gelen depremde 227 bin, 2005 yılında Pakistan’da meydana gelen depremde ise 79 bin kişi yaşamını yitirdi ve milyonlarca insan evsiz kaldı. Rakamların boyutu korkunç ve acıları tarif edilemeyecek kadar büyük.
Zaman ilerliyor, teknoloji gelişiyor. Bilim insanları uzun zamandır fay hatlarının niteliğinin incelenmesiyle, oluşabilecek depremin olası zamanını ve yıkım gücünü önceden belirleyebilmenin mümkün olduğunu ifade ediyorlar. Ancak devletin gereken maddi desteği sağlamaması sebebiyle bu araştırmalar ya yarım kalıyor ya da gerekli önlemler alınmıyor. Bugün İstanbul’da 7 ve üzeri büyüklüğünde bir deprem olacağına kesin gözüyle bakılmasına rağmen, İstanbul’daki yapı stoklarının neredeyse yarısının sağlam olmadığını, bunun 250 bin konuta ve 1,2 milyon insana tekabül ettiğini bizzat devletin resmi yetkilileri söylüyor. Toplanma alanı olarak belirlenen yerlerde AVM’ler, rezidanslar boy gösteriyor. Yani önlem alınmak bir yana, durum daha da içler acısı hale geliyor.
Televizyondaki burjuva jeologlara göre bu bilançonun sebebi “halkın cahil olması” imiş! İnsanlar fay hatlarının yoğun olduğu yerlere ev kuruyorlarmış! İşin aslına bakacak olursak, yoksul emekçi insan yıllarca çalışıp, güç bela biriktirebildiği parası hangi eve yeterse gider onu satın alır. Yani emekçiler açısından sorun bilinçsizlik değil, çaresizliktir. Yöneticiler ise her şeye rant ve para olarak bakıyor ve yoksulların kaderiyle ilgilenmiyorlar. Deprem olduğunda da olanı biteni izler, “fıtrat” der ve yıkımı ranta çevirirler.
Bir yanda başını sokacak bir ev alabilmek için onlarca yıl çalışan emekçiler, bir yanda bu yıkımı bir kâr alanı olarak gören kapitalistler. Kapitalizm işte böyle akıl almaz çelişkiler üzerine kurulu bir sistemdir. Bu sistem bizi depremden koruyamaz. Çünkü bu sistemde yönetim, sermaye sahiplerinin ve onların temsilcisi hükümetlerin ellerindedir. İnsanlık ancak sınıfsız, sömürüsüz, kâra değil insana odaklanan bir sistemde böyle doğa olaylarından korunabilir. Böyle bir düzenin önünü açacak olan ise işçi sınıfının örgütlü mücadelesidir.
