Buradasınız
Uyandıran Masalcı Samed Behrengi’nin Ekini
Avcılar’dan bir eğitim emekçisi
Küçük Kara Balık onlara der ki: “Durmadan düşünmenin yararı yok, ilerlemek istiyorsak harekete geçmek gerek.” Samed Behrengi ünlü masalı Küçük Kara Balık’ta balığın ağzından böyle seslenmişti hepimize. Çünkü onun masalları diğerlerininkinin aksine insanları ağır uykulardan uyandırıp harekete geçirmek için yazılmıştır. O, Küçük Kara Balık masalının yazarı, bir İranlı ozan Samed Behrengi’dir. Nam-ı diğer “uyandıran masalcı”!
Samed Behrengi ve onun gibi kendini işçi sınıfının özgürlük mücadelesine adayan tüm aydınlarını sırtlarında ince söğüt dallarından yapılmış kocaman küfelerle düşünürüm. Ekin ekerler toprağa. Karınlarının üzerine bağladıkları küçük çuvallara ellerini daldırır ve avuçladıkları tohumları büyük bir umutla tarlaya savururlar. Peki ya sırtlarındaki küfeler? Sırtlarındaki ince söğütten küfeler de tohumla doludur. Sadece kendileri değil, ardından gelenler ellerini daldırıp kendi topraklarını bereketlendirsinler diye. Bu amaçla ömür tamamlayan tüm aydınların yeri yurdu neresi olursa olsun sırtlarında biz ardılları için de tohumlar saklıdır. Ne mutlu elini küfeye daldıranlara, ne mutlu küfeyi sırtında taşıyıp ömürlerine ömür katanlara, ekin ekenlere, uyananlara, uyandıranlara ne mutlu!
Samed Behrengi, aslen İran Türklerindendir. Bugünkü adıyla Doğu Azerbaycan vilayetinin merkezi konumunda olan Tebriz’in bir mahallesinde 1939 Haziranında dünyaya geldiği bilinmektedir. Dar gelirli bir işçi ailesinin 6 çocuğundan biridir. İki kız, üç de erkek kardeşi vardır. Samed Behrengi yoksul bir çevrede büyür. İran’ın diğer bölgelerine göre nispeten daha gelişmiş olan Tebriz’de işçilerin yoğun bir şekilde yaşadığı Çerendab Mahallesinde okula başlar. Ardından Tebriz’deki öğretmen okullarından mezun olur. 18 yaşındayken başladığı öğretmenliği boyunca köy köy dolaşır ve çocuklar yetiştirir. Öğretmenlik yaparken bir yandan da çocuk masalları derler, çeviriler yapar, edebiyat dergilerine yazılar yazar. Samed Behrengi kendi çocukluğunda ve öğretmenlik için gittiği köylerde dinlediği halk efsanelerini, destanları, masalları, çalışmalarında kendi amacına uygun bir tarzda ele alıp onlara kitaplarında yer verir. Bir yandan öğretmenlik yaparken bir yandan da Azeri ve Fars halk edebiyatı hakkında araştırmalar yapar.
Samed Behrengi hem hikâyelerinde hem de çeşitli araştırma ve inceleme yazılarında egemenlerin insanlara reva gördüğü adaletsiz düzeni eleştirmiş ve insanları hakları için mücadeleye davet etmiştir. Adına yasaklar konulunca türlü takma adlarla yazılar yazmaya devam etmiştir. Halkını savaşa ve baskıcı rejimlere karşı duyarlı olmaya davet etmiş, insanların arasındaki ayrı gayrılığın son bulmasını istemiş, toplumsal adaletsizliklerin çocuklar üzerindeki etkilerini gözler önüne sermiştir. Örneğin “Bir Günlük Düş ve Gerçek” adlı masalında Latif adında bir sabiyi, Tahran’a çalışmaya giden babasıyla geziye çıkartır. Gerçeklerle düşlerin iç içe geçtiği masalda Latif’in yirmi dört saatini ve zengin kesimin görmediği fakirlerin hayatındaki zorlukları olabilecek en çarpıcı şekilde gözler önüne serer. “Bir Şeftali Bin Şeftali” adlı masalında ise meyvelerini yoksul çocuklarla paylaşan ama ağanın evine meyve vermek istemeyen bir şeftali ağacının neler yaptığına şahit oluruz. Her bir çalışmasında ve bir bütün olarak yaşamıyla işçi sınıfının değerlerini yansıtan ve hem bizlere hem de çocuklarımıza hakikatin masallarını anlatan Samed Behrengi’yi anlatabilecek en güzel sözü ellerini Samed’in sırtındaki küfeye daldıran ve kavradıkları tohumları sınıfımızın mücadelesine savuran yarenleri söylemiştir. Onun adına “uyandıran masalcı” demişlerdir.
Samed Behrengi’nin egemenlerin biz emekçilere reva gördüğü yaşamı kabullenmemesi onu zalimlerin hedefi haline getirmiştir. Ama o yolundan şaşmamış ve inandığı doğruların peşinden gitmiştir. O en son kitabı ve aynı zamanda en tanınmış masalı Küçük Kara Balık’ta şöyle söyletir Kara Balık’a: “Ben bilmek istiyorum, hayat gerçekten bir avuç yerde durmadan dönüp durmak, sonra da yaşlanıp ölüp gitmek mi, yoksa dünyada başka türlü yaşamak da mümkün mü?” Bugün dünyanın dört bir yanında, çocuklarının zorbalığa karşı dirayet sahibi olmasını isteyen her anne ve baba çocuklarına Küçük Kara Balık’ı tanıtır ve çocuğunu onunla deryalara doğru yolculuğa çıkartır.
Samed Behrengi 1968’in 31 Ağustosunda, henüz 29 yaşındayken İranlı egemenler tarafından öldürtülür ve Aras Nehrine atılır. Onlar büyük bir yanılgıyla Behrengi’yi bitirdiklerini, yok ettiklerini düşünür. Fakat bizler biliyoruz ki onun sırtında sınıfının mücadele tohumları vardı ve amacı onları toprağa ekmekti. Edindiği bu amaçla 29 yıllık kısacık bir ömürde, işçi sınıfının mücadelesinin nihayetine kadar eşlik edecek uzun ömürlü tohumlar serpmiştir. O tohumlar yeşerdikçe kuşkusuz Samed Behrengi de aramızda olacaktır. Tekrar edelim: Ne mutlu elini küfeye daldıranlara, ne mutlu küfeyi sırtında taşıyıp ömürlerine ömür katanlara, ekin ekenlere, uyananlara ve uyandıranlara ne mutlu…
- Sömürü Düzenine Paydos Örgütlü İşçilerle Gelecek
- Karıncalar ve Filin Hikâyesi
- Uyandıran Masalcı Samed Behrengi’nin Ekini
- “Mübadele Öyküleri” İzmir’den Anlatıyor…
- Ana Romanı ve Bugüne Yansıyanlar
- Gözbağı ve İşçi Hüseyin’in Dönüşümü
- Erzurumlu Emrah’ın Hikâyesi, Bizim Hikâyemiz
- Savaşın Gerçek Yüzünü Anlatan İki Kitap
- Sarı Mehmet Olmak!
- Fakir Baykurt, “Gece Vardiyası” ve Göçmenler
- Şikago Mezbahaları ve Kapitalizm
- Cefakâr Galip Ustalar ve İnsanlığın Özgürlük Bahçesi
- “Ölümün Ağzı”
- Gücümüz Birliğimizden Gelir!
- Büyük Biraderler İş Başında!
- Rıfat Ilgaz: Ses Ol, Işık Ol, Yumruk Ol!
- Genç İşçi Xu Linzi
- İşçi Sınıfının Tarihe Tanıklık Eden Ozanları
- Bal Arıları, Bülbül ve Açgözlü Dev
- Yaşamı Geliştirenler: Haliç’in Direnen İşçileri
Son Eklenenler
- İşçi Sınıfının Uluslararası Birlik, Mücadele ve Dayanışma Günü 1 Mayıs’ı geride bıraktık. 1 Mayıs’ta Türkiye’nin dört bir yanında gerçekleşen mitinglere yüzbinlerce sendikalı sendikasız işçi, işsiz, emekli, emekçi kadın, genç katıldı. İşçi ve...
- Türkiye’nin dört bir yanında sendikalaşmak isteyen işçiler çeşitli engellerle karşılaşıyor, işten atılıyor, baskıyla sindirilmek isteniyor. Bursa’da Öz İplik-İş Sendikası’nda örgütlendikleri için işten atılan ve direnişlerine devam eden Durak...
- Türkiye tarihindeki en büyük işçi katliamı olan Soma Katliamı davasında daha önce yargılanmayan 28 kamu görevlisi ilk kez hâkim karşısına çıktı. Katliamın 10. yılında görülmeye başlanan kamu davasının ilk duruşması 8 Mayısta Soma 2. Asliye Ceza...
- Merhaba işçi ablalarım, abilerim. Ben İzmir’de yaşayan bir lise öğrenciyim. Ben de UİD-DER ile 1 Mayıs’a katılmak için İstanbul’da yaşayan teyzeme geldim. İlk defa 1 Mayıs’a katıldığım için sizlerle duygularımı paylaşmak istiyorum.
- Bu sene de 1 Mayıs’ı ağır şartlarda karşıladık. Bir tarafta ekonomik yıkım diğer tarafta savaş, göç sorunu ve işsizlik. Biz işçilerin birikmiş nice sorunu bulunuyor, toplum nefessiz bırakılıyor. İşte bu şartlar altında UİD-DER işçilere umut oldu,...
- Türkiye’de işçiler, reel ücretlerin düşmesi, çalışılmış günlerin ücretinin dahi patronlar tarafından gasp edilmesi gibi sorunlarla boğuşuyorlar. Diğer taraftan sağlık emekçileri ticarethaneye dönüştürülen sağlık sisteminin dayattığı ağır iş yüküyle...
- Geçen gün metal işçisi arkadaşımla bir araya geldik. Çayımızı içerken sohbet etmeye başladık. Konumuz toplu iş sözleşmesiydi.
- İlk kez UİD-DER’le 1 Mayıs’a gelen arkadaşımız, 1 Mayıs’ın daha önce duyduklarından, anlatılanlardan bambaşka bir şey olduğunu söyledi. Kadınlar, çocuklar, işçiler el ele halaylar çektik, hepimiz kardeş gibiydik.
- Merhaba, ben İzmir de yaşayan bir gencim. İstanbul’a UİD-DER’le 1 Mayıs’a katılmak için geldim. 1 Mayıs öncesi hazırlıklar için derneğe gittim. Çok sıcak bir ortam ve dayanışma duygusu sarmıştı her yeri.
- Sarayları süsleyen altın, sultanların ve soyluların yaşamında zenginliğin en önemli ölçüsü olmuştur. Fakat bu zenginliği üreten zamanın köleleri ve günümüzün işçileri için bu maden her zaman acı, gözyaşı ve ölüm getirmiştir. Altın madenlerinde...
- Çalıştığım işyerinde uzun yıllardır çalışan ve EYT yasası çıktıktan sonra SGK’ya başvurup emekli olanlar var. Malûm, emeklilik maaşı iktidar eliyle kuşa çevrildi. Bizim patron da sayıları azımsanmayacak kadar çok olduğu için EYT’li işçileri bir an...
- DİSK, 3 Mayısta Türkiye İstatistik Kurumunun (TÜİK) Ankara’daki merkez binası önünde basın açıklaması gerçekleştirdi. Burada konuşan DİSK Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu, TÜİK’in enflasyon sepetindeki maddelerin fiyat listesini 2 yıla yakın bir...
- Geçenlerde yeğenimle sohbet ederken “kolajenlerin içerisinde en kalitelisi hangisi bilgin var mı?” diye sordu. Ben de doğal olarak “bir sağlık sorunun mu var, neden kolajen kullanma gereği duyuyorsun?” diye sordum. O da yarı utanarak “hep güzel...