Gazap Üzümleri

1902 yılında Koliforniya’da emekçi bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelen John Steinbeck, eserlerinde işçilerin yaşamlarını, çalışma koşullarını, hayallerini, umutlarını kısacası onlara dair ne varsa yalın bir dille işlemiştir. Yazarın önemli eserlerinden biri olan Gazap Üzümleri de, toplumsal gerçeklikleri anlatan bir romandır.

1929’da dünya çapında yaşanan büyük ekonomik kriz, aynı bugün olduğu gibi, esas olarak emekçi kitleleri vurmuş ve elli milyon insanın işsiz kalmasına, milyonlarca insanın yoksulluk ve sefalete sürüklenmesine, binlerce insanın yiyecek bulamadığı için açlıktan ölmesine neden olmuştu. Gazap Üzümleri 1929 ekonomik bunalımından sonra Oklahoma’dan Kaliforniya’ya göç eden Amerikalı bir çiftçi ailesinin, Joad alesinin kelimelere sığmayan yolculuğunu, yaşama tutunma mücadelesini anlatır.

Hızlı sanayileşmeyle birlikte çiftçilerin yaşamına banka ve kredi girer ve çiftçiler topraklarını ipotek edip bankaya yüklü miktarlarda borçlanırlar. Borcunu ödeyemeyenlerin toprağına ise banka tarafından el konulur. Ellerindeki toprağı bankaya kaptırarak topraksız kalan Joad ailesi de tıpkı diğer binlerce aile gibi, ellerinde ne var ne yok satıp nakit paraya çevirdikten sonra, iş bulmak umuduyla, bölgede dağıtılan sarı el ilanlarından duydukları Kaliforniya’ya doğru yola çıkarlar. “Kaliforniya’da bezelye toplayıcılarına ihtiyaç var. Mevsim boyunca iyi gündelik verilir. 800 toplayıcı istiyoruz.” Bu ve benzeri ilanlar tüm bölgeye dağıtılmıştır. Herkes gibi Joad ailesi de kendilerini bu 800 kişi arasında görmektedir. Yaşlı, genç, kadın, çocuk herkes gidecekleri yerle ilgili hayaller kurar. Çaresiz insanların, bir hayale umutla sarılmalarının öyküsüdür anlatılan…

Bir lokma ekmek parası kazanmak için yüz binlerce insanın yollara düşmesi, yollarda aç kalması, ölmesi, sefalet dolu bir yaşam sürmesi sermayedarların hiç de umurunda değildir. Tıpkı o insanları topraklarından atarken düşünmedikleri gibi. Açlık insanları rekabete zorlamakta, insanlar iş için, aş için birbirlerini ezmektedir. Bu durumdan tek memnun olanlar ise patronlardır. Patronlar daha az ücret vermek için her yolu denemektedirler. Yollar iş bulmak için birbiriyle kıyasıya rekabet eden, birbirini öldüren insanlarla doludur. Sonuç, yiyecek fiyatları aynı kalırken, gündeliklerin giderek düşmesidir. Patronlar, işçileri daha fazla sömürmek için kendi aralarında örgütlenirler, işçi ve emekçileri acımasızca ezerler.

İnsanlar açlıktan ölürken çiftlik sahipleri fiyatları düşürmemek için kamyonlar dolusu portakalı yere dökerler ve aç insanlar alıp yemesin diye portakalların üzerine gaz fışkırtırlar. İnsanlar içmek için kahve alamazken, kahve gemilerde yakıt olarak kullanılır, mısır ısınmak için yakılır. Bütün Amerika’yı çürüme kaplamıştır. Sadece yiyecekler değil, aslında sistemin kendisi çürümüştür. Kapitalizmin yarattığı bu felâketten, büyük mülk sahipleri daha da büyüyerek çıkmaktadır.

İşçilerin örgütlediği grev sırasında çiftlik sahipleri grevi kırmak için dışarıdan işçi getirirler ve işçi önderlerini etkisiz hale getirmek için bütün yolları denerler. Cinayeti bile...

Kapitalist sistemde iş yoksa para da yok, yiyecek de yok. Kapitalist sistemde açlık, sefalet, yokluk ve ölüm var. Şu an yaşanan kapitalist kriz yüzünden dünya ölçeğinde milyonlarca işçi işten atıldı ve açlığa itildi. Yani 1929 krizinin üzerinden seneler geçmiş olmasına rağmen değişen bir şey yok. Kapitalist krizin esas sorumlusu patronlar, ama krizin faturası işçilere yükleniyor. Dünyada her şeyi üreten biz işçiler, bu kapitalist sistem yüzünden, cennet gibi bir dünyada yaşama imkânımız varken, cehennem gibi bir dünyada yaşıyoruz. Fakat bu gidişata dur demek de bizim elimizdedir. İçimize attığımız öfkemizi örgütlü bir güce dönüştürelim ve kapitalist sistemin defterini dürelim. Kendimiz için, çocuklarımız için ve insanlık için!