Tarihten Bir Sayfa: Maden-İş’ten MESS’e Yanıt

Metal patronlarının örgütü MESS ile metal sektöründe örgütlü olan Türk Metal, Çelik-İş ve Birleşik Metal-İş sendikaları arasında yürütülen grup toplu iş sözleşmesi sürecinde Birleşik Metal-İş Sendikası grev kararı aldı. Birleşik Metal-İş, 29 Ocakta birçok kentte ve işyerinde greve çıkacak. MESS ise daha şimdiden metal işçilerinin olası grevini karalamaya ve kırmaya çalışıyor. 22 Ocakta bir bildiri yayınlayan MESS, işçilerin ücretlerine ne büyük bir zam yapıldığından, işçilerin nasıl düşünüldüğünden, hizmet bağlamında sendikaların görevinin uzlaşma olduğundan dem vuruyor. MESS’in bu bildirisi ve elbette metal işçilerinin grev hazırlıkları, 1980 öncesi metal grevlerini akla getiriyor. 1980 öncesinde iki kez uzun soluklu grevler gerçekleştiren metal işçileri, MESS’in dayatmalarına karşı şöyle haykırıyorlardı: “DGM’yi Ezdik, Sıra MESS’te!”

maden-is-grev.png

maden-is-grev2.png

Kemal Türkler’in başında bulunduğu Maden-İş Sendikası, 1977’nin başında 60 işyerinde grev kararı almıştı. Maden-İş ücretlerin artırılması, sosyal hakların geliştirilmesi, haftalık çalışma saatlerinin kısaltılması, yıllık izin sürelerinin artırılması, çalışma koşullarının iyileştirilmesi, iş güvencesinin sağlanması, kıdem ve işsizlik tazminatlarının yükseltilmesi gibi konularda ileri taleplerle çıkmıştı MESS’in karşısına. Maden-İş’in talepleri arasında, DGM direnişi nedeniyle işten atılan sendika temsilcilerinin ve işçilerin işe iadesinin sağlanması ve yasalarda adı “bahar bayramı” olarak geçen 1 Mayıs gününün, “uluslararası işçi bayramı” olarak toplu sözleşmelere yazılması talebi de yer alıyordu. Maden-İş bu talepleri, işyerlerinde, sendika şubelerinde işçilerle birlikte günler süren toplantılar yaparak hazırlamıştı.

maden-is-grev3.png

Ancak MESS, işçilerden gelen bu talepleri karşılamak bir yana, toplu sözleşme masasında müzakere etmeye bile yanaşmadı. Bunun üzerine Maden-İş 19, 20 ve 21 Nisan 1977’de İstanbul Spor ve Sergi Sarayında bir üye toplantısı yaptı. Metal işçilerinin tartışmasının sonucu mücadelede kararlılıktı. Bunun üzerine grevler 30 Mayısta 31 işyerinde birden başladı. Elbette MESS de boş durmuyor ve işçilerin grevini karalamak ve kırmak için çalışmalar yürütüyordu. Örgütlü biçimde hareket eden patronlar, metal işçilerine ve Maden-İş’e karşı ortak kararlar almışlardı. 15 Ağustos 1977 tarihli Maden-İş dergisinde bu kararlar şöyle teşhir ediliyordu:

“MESS Grevlerimizi Kırmaya Çalışıyor. Bu Yolda Yeni Kararlar Aldı. MESS’in Bu Kararlarını Tüm Kamuoyuna: AÇIKLIYORUZ Karar-1: İşçiler grevi büyük bir kararlılıkla sürdürüyorlar. Bunu önlemek zorundayız. Bunun için işçiler arasında ikilik çıkarmaya çalışılacak. Bu yolda gerekli bazı girişimlerde ve fedakârlıklarda bulunulacaktır. Karar-2: İşçilerle iyi münasebetler kurulacak ve onlara, kendileriyle bir sorunumuzun olmadığı, fakat sendikalarının uzlaşmaz bir tutum içinde olduğu anlatılacak. İşçilerle sendikanın arası açılacaktır. Karar-3: Grevci işçilerden dışarıda iş bulup çalışanlar var. Onlar çalıştığı sürece bu grevler bitmez. Bu nedenle: Sivil hafiye teşkilatı kurulacak ve çalışan işçiler birer birer tespit edilecektir. Ayrıca da gizli bir polis-ajan teşkilatı ile bunların yeni iş bulmaları kesinlikle önlenecektir. Karar-4: İşçilerin kendileri, eşleri ve çocukları çeşitli yayınlarla grevi sona erdirmeleri için ikna edilmeğe çalışılacaktır. MESS, adresleri tespit edecek hazırlayacağı gazete, bildiri ve açıklamalı yazıları bu adreslere sürekli gönderecektir. Karar-5: Sendikanın militan zihniyetli bir takım adamları var. Bunlarla tek tek uğraşılmayacak, bunların tamamı bazı yollarla işçileri uyandıramayacak duruma getirilecektir. Karar-6: İşçilerin ne düşündükleri, neler konuştukları, şikâyetlerinin neler olduğu sürekli izlenecek, bütün işyerlerinde memnun edilecek bazı işçiler aracılığı ile bunlardan bilgi toplanacak ve değerlendirilecek. Karar-7: Sendikanın içinden haberler alınmaya çalışılacaktır. Bunun için sendika içinden bize haber iletecek elemanlar bulunacaktır. Karar-8: Çok sayıda işyeri, uyuşmazlık yaratılarak greve götürülecek ve sendikanın para gücü bu yolla tüketilecektir. Karar-9: Sendikanın çok parası olduğu, grevci işçilere az para ödediği durmadan tekrarlanacak ve sendikanın yaptığı ödemeleri eleştiren işçiler tespit edilerek bunların toplantılarda bu konuyu dile getirmeleri yolları araştırılacaktır. Karar-10: Bazı kuruluş ve kişilerin grevci işçileri maddi-manevi olarak destekledikleri ortadadır. Grevci işçilere açıktan yardımcı olan kuruluşlarla grevcilerin aralarını açmak için MESS girişimlerde bulunacak ve bu kuruluş mensuplarının grev yerlerine girmelerine işçilerin karşı çıkmaları yolları aranacaktır.”

Maden-İş bu kararlara militan bir kararlılıkla cevap veriyordu: “MESS bu kararları almış bulunuyor. Grevlerimizi bunlarla kıracakmış. «Grevleri kırmak bizim doğal hakkımızdır» diyor, bunu da gizlemiyor. Evet MESS, siz grev kırıcılık hakkınızı sonuna kadar kullanınız. Hatta birkaç toplantı daha yapıp daha başka kararlar da alınız. Elinizden geleni arkanıza koymayınız. İşte grevler, işte siz ve işte de biz… Grevler işyerlerimizde, bizler grev çadırlarımızda, nöbetimizdeyiz. Sizler de villalarınızda, köşklerinizde, hotel ve motellerinizde, plajlarınızdasınız. Sizleri bekliyoruz, gelin kırın grevlerimizi…”

15 bin 846 işçinin katıldığı grevler 8 ay sürmüş ve MESS grevleri kırmayı başaramamıştı. Grevler, Maden-İş’in önderliğinde başarıyla sonuçlandı ve 3 Şubat 1978’de toplu sözleşme imzalandı. Maden-İş, sözleşmeyle önemli ücret artışları sağlandığını, MESS’in ücret artışlarını sınırlama çabalarının boşa çıktığını açıklıyordu: “Yakacak, bayram ve izin ödemelerindeki zamlar %200’ü geçmektedir. Her işyerinde ikramiyeler en az bir maaş arttırılmıştır. Tüm sosyal haklarda önemli artışlar sağlanmıştır. Tüm işyerlerinde izin süreleri arttırılmış, haftalık çalışma süreleri birinci yıl 47,5, ikinci yıl 46,5 saate indirilmiştir.” Böylece sadece ücret artışlarında değil çalışma saatlerinin düşürülmesinde de grevler sayesinde ilerleme kaydedilmiş oluyordu.

Mücadeleci bir anlayışa sahip Maden-İş öncülüğündeki metal işçilerinin kavgası, bugünkü metal işçilerine yol gösteriyor. Bugün de yapılması gereken MESS’e dersini vermektir!