İşçilerin Sordukları/71

Şirket satılırsa, devredilirse ya da isim değiştirirse kıdem tazminatımı talep edebilir miyim?

Bir şirket, isim değiştirmeden satış yoluyla bir başka kişi veya firma bünyesine geçebilir, özelleştirilebilir ya da kiralanabilir. Şirketin bir bölümü taşerona devredilebilir yahut patron değişmezken şirket isim değiştirebilir. 4857 Sayılı İş Kanunu’nun 6. Maddesine göre bu durumlarda işçilerin iş sözleşmeleri aynen geçerli olur. İşçinin sözleşmesini feshetmesi için haklı sebep oluşmaz. İşçi devirden önce olduğu gibi çalışmaya devam eder. Bu nedenle işçi kıdem tazminatını talep edemez.

Şirket satılırsa, devredilirse ya da isim değiştirirse hak kaybı yaşar mıyım?

Şirketin satılması, devredilmesi, isim değiştirmesi durumlarında yeni patron devri gerekçe göstererek işçiyi işten atamaz. İşçi alacakları konusunda herhangi bir hak kaybı yaşamaz.

• Yeni patron devir sırasındaki işçi alacaklarından yükümlü olur. İşyerinin veya bir bölümünün devri ile birlikte yeni patron, işçilerin tüm hak ve borçlarını üstlenmiş olur. Fakat ilgili kanun maddesi eski patronun sorumluluğunu da ortadan kaldırmamaktadır.
• Devredilen bir işyerinde işçilerin; fazla mesai, prim, ikramiye, hafta tatili, genel tatil ve/veya ücret alacakları varsa ödeme sorumluluğu 2 yıl süreyle hem eski hem de yeni patronda bulunmaktadır. İşçi, bu alacaklarını her iki patrondan birden isteyebilir. Devir tarihinin üzerinden 2 yıl geçmişse eski patronun ödeme sorumluluğu kalkar, yeni patronun ise devam eder.
• İşyeri devri ile birlikte iş sözleşmesi sona ermediğinden gerek kıdem ve ihbar tazminatı, gerekse de ücretli yıllık izin haklarının belirlenmesinde devir öncesi ve devir sonrası toplam çalışma süresi esas alınır.
• Eski patronun sorumluluğu sadece devirden önce doğmuş haklar için 2 yıllık süre ile sınırlandırılmıştır. Kıdem tazminatı devirden önce doğan bir hak değil, iş akdinin feshedilmesiyle doğan bir haktır. Dolayısıyla kıdem tazminatı için eski işverenin sorumluluğunda süre sınırlaması yoktur. Bu yüzden işten çıkarılması ya da haklı nedenlerle iş akdini feshetmesi durumunda işçi devir öncesi oluşan kıdem tazminatı hak edişini eski patrondan talep edebilir. Burada yasal zamanaşımı süresine uyulmalıdır. Yargıtay kararlarında kıdem tazminatının işyeri veya işyerlerindeki hizmet akitleri sürelerinin toplamı üzerinden hesaplanması gerektiği belirtilmektedir. Bununla birlikte, işyerini devreden işverenlerin bu sorumlulukları, işçiyi çalıştırdıkları sürelerle ve devir esnasındaki işçinin aldığı ücret seviyesiyle sınırlıdır.
• Kullanılmayan yıllık izin ücreti ve ihbar tazminatı iş sözleşmesinin feshedilmesiyle, bu yönüyle yeni patron döneminde doğan/doğacak olan haklar olduğu için işçinin tek muhatabı yeni patrondur.
• Şirket isim değişikliğine giderse kıdem süresi ölmez, işçi haklarında kayıp yaratmaz. Fakat bu noktada şirket işyeri numarasının aynı olması gerekmektedir. İşçiler e-devlet üzerinden işyeri numarasını sorgulatabilir, bordrolarını kontrol edebilirler. Yeni şirket yetkililerinden haklarının yeni unvanlı şirkette devam ettiğine dair devir sözleşmesi isteyebilirler.
• İlgili yasa maddesi bu hükümlerin sadece iflas dolayısıyla malvarlığının tasfiyesi sonucu işyerinin veya bir bölümünün başkasına devri halinde uygulanmayacağını ortaya koymuştur.

Gerek işyeri veya bir bölümün devri gündeme geldiğinde gerekse de şirket isim değiştirdiğinde işçilerin oldukça uyanık ve dikkatli olması gerekmektedir. Patronlar cambazlıkta sınır tanımıyorlar ve işçilere sanki prosedür gereğiymiş gibi yeni iş sözleşmeleri imzalatıyorlar. Böylece işçilerin kıdem tazminatlarını, yıllık izin haklarını gasp ediyorlar. İşçilerin bu tür durumlarda hak kayıpları yaşamamasının tek bir yolu bulunuyor. O da haklarını bilmekten ve işyerindeki diğer işçilerle güçlü birlikler kurmaktan, örgütlenmekten geçiyor.